غيبي خان ۽ جلال ماڇي
علي گوھرآباد واري جنھن گھٽي ۾ اسان جو گھر ھو تنھن ۾ جلال ماڇي جو به گھر ھوندو ھو. ھو قد جو ڊگھو ۽ سخت مزاج ماڻھو ھو. پاڙي ۾ محاورو مشھور ھئو ته جتي جلال تتي ڪتو ٻلو حلال. ميان جلال کي ٻه پٽ ھئا سندس وڏي پٽ جو نالو روشن ۽ ننڍي پٽ جو نالوغبي خان ھو. جنھن سان منھننجي ھم عمر ھجڻ ڪري دوستي ٿي وئي ھئي. پھرين درجي پڪي ۾ اسان ٻئي سائين فيض محمد سيال جي ڪلاس ۾ گڏ پڙھندا ھئاسي. ۽ اڪثر دري جي ڀرسان ويھي ٻاھر گھٽي ۾ آئي وئي کي ڏسندا رھندا ھئاسي. يعني پڙھڻ کان ٻرو منڍ کان ئي شروع ٿيو. غيبي نه پڙھيو مان جھڙو پڙھيم سا به جڳ کي خبر آ. پھرين درجي پرائمري ۾ ئي غيبي خان اسڪول کي الوداع ڪيو ۽ پنھجي پيءُ ۽ اڻ پڙھيل ڀاءُ روشن سان گڏ وڻن جي جھار ھڪلڻ کي لڳي ويو. ازانسواءِ ھن تي گھوڙي کي وھنجارڻ ۽ جلال خان کي زيتونن ۽ انبن جي باغ ۾ ماني پھچائڻ جو ڪم ڪار به رکيل ھو. غيبي جي ڪمن جي آساني ۽ رلڻ پنڻ واري آزادي ڏسي مان ان تي رشڪ ڪندو ھوس. سياڻا چوندا ته ماڻهو بري جي سنگت ۾ رنگ نه مٽائي پر عادت ضرور مٽائي سو غيبي جي سنگت ۾ اس ۾ رلي پنھنجو رنگ به خراب ڪيم ۽ پنھنجيون عادتون به.
ميونسپل ھاءِ اسڪول ڀرسان اسٽيڊيم پوءِ ٺھيو ان جي ڀرسان ڊپٽي جي بنگلي پويان ڪنڊ واري مسجد جي سامهون گھاڙ واھ جي پراڻي پيٽي ۽ ڪنارن تي انبن ۽ زيتونن جو باغ ھئو جيڪو جلال خان ٺيڪي تي کڻندو ھو. غيبي جي سنگت ۾ مان به اسڪول کان گسائي جھار ھڪلڻ ويندو ھوس ان وقت اھڙن ڪمن ۾ وڏو مزو ايندو ھو. گليل ھلائڻ ۽ نشاني جي پڪاوت مان اتان سکيم. جلال جي وڏي پٽ روشن کي گھوڙو گاڏي به ھئي جنھن تي ھو باغ جو فروٽ جيلس بازار ۾ ڪميشن ايجنٽن وٽ پھچائيندو ھو. غيبي جي اھا به ڊيوٽي ھوندي ھئي ته ھو گھاڙ واھ تي ھفتي ۾ ھڪ دفعو گھوڙي کي وھنجاري اچي. ھو جڏھن به گهوڙي کي وھنجارڻ گھاڙ واھ تي ويندو ھو ته مونکي به صلاحي ساڻ وٺي ويندو ھو. اسان ٻئي ڄڻا علي گوھرآباد مان گھوڙي جي پٺي تي بنا سنجن جي ٻيلھ ويھي گھاڙ تي ان جاءِ تي ويندا ھئاسي. جتي پاڻي تانگھو ھوندو ھو ۽ اھا جاءِ ھئي سر لا ديوي واري اسپتال جي پٺيان. جتي ماڻهو تاس راند کيڏندا ھئا ۽ ڀنگ به گھوٽيندا رھندا ھئا. ان جاءِ تي غيبي ۽ مان چيلھ جيتري پاڻي ۾ گھوڙي کي بيھاري کرکرو به ھڻندا ھئاسين ۽ ھٿن سان پاڻي ھڻي وھنجاريندا به ھئاسين. اسانجي اھڙي ڪرت ۽ ڪم پيا ھلندا ھئا. گھر وارن يا بابي جي طرفان ڪا منهنجي چيڪ چڪاس ڪانه ھوندي ھئي. باقي امڙ جو مار موچڙو پيو ھلندو ھئو. مگر ماءُ جي مار ۾ جيڪا نرمي ۽ اندروني طور ڪرم رکيل ھوندو ھئو تنھن کي آرام سان برداشت ڪري ويندو ھئس.
غيبي جي وڏي ڀاءُ روشن کي انبن ۽ زيتونن ڍوئڻ جو نئون ٺيڪو مليو. ھو روزانو گاڏي ۾ گھوڙو جوٽي عاقل روڊ ڳوٺ مسو ھٻ ويندو ھو جتان زيتونن جا ٽوڪرا کڻي جيلس بازار لاھيندو ھو. غيبي جي ياري ۾ مان به رلڻ پنڻ جي بھاني انھن سان گڏجي گھوڙي گاڏي جا مزا کائيندو ھوس. منھنجي اھڙن پرڪارن مونکي ڪٿان جو ڪٿي وڃي پھچايو انجي خبر تڏھن پئي جڏھن نائين جماعت جي امتحان جو نتيجو سامھون آيو. اھو ھي ته مان رڳو سنڌي ۽ جنرل سائينس سبجيڪٽن ۾ ٽيٽيھ ٽيٽيھ مارڪون کڻي سگھيو ھوس. منھنجي استاد غلام اللہ ھڪ خاص جاءِ تي ڀري اجتماع ۾ منھنجي پرڪارن جي خبر ٽورنٽو اسٽار ڪيناڊا جي ڪھاڻي رپورٽر ڪيٿرين پورٽر کي صحيح بصحيح ڏني ھئي. 2004 ۾ منھنجي نياڻين ۽ سالي عاصم بخاري جي ڪراچي ۾ شاديءَ جو پروگرام رٿيل ھو، ان شادي جي موقعي تي عاصم جي دعوت تي ڪيٿرين پورٽر اسان وٽ ٽڪيل ھئي. سندس خاص ڪم پاڪستان ۾ ٿيندڙ شادين جي رسمن، رواجن ۽ سيٽلمينٽ جي ڪوريج ڪرڻ ھو. مگر ان کي جڏھن مون پنھنجي دوستن بشير احمد شاد ۽ سائين غلام اللہ سان تعارف ڪرايو ته ھن سائين غلام اللہ کان پڇيو ته غلام رسول اسڪول ۾ ڪيئن ھو ته سائين وراڻيس ته نمبر ون ڊفر اسٽوڊينٽ ھوندو ھو.