ڪالم / مضمون

سنڌوءَ ڪناري ساروڻيون

ڊاڪٽر غلام رسول سومري جون ساروروڻيون نہ رڳو اُهي ڪھاڻيون آهن جيڪي سندس حقيقي وارتائون ۽ واقعا آهن، پر سندس ساروڻين ۾ آکاڻيون، ڪھاڻيون، افسانا ۽ هڪڙا پوئٽريٽ آهن. انھن ۾ ڪيترائي ڪردار آهن، توڙي جو سندس يادگيرين جا ڪجهہ ڪردار هي دنيا ڇڏي چڪا، پر ڊاڪٽر صاحب جي لکڻين جو انداز اهڙو آهي جو مطالعو ڪندي ڄڻ پاڻ اُن زماني ۾ پھچي اُنھن انمول ڪردارن سان رهاڻيون ڪندا هجون.

Title Cover of book سنڌوءَ ڪناري ساروڻيون

لي مارڪيٽ جي لسي مٽن چاپ ۽ بار بي ڪيو

لي مارڪيٽ جي لسي مٽن چاپ ۽ بار بي ڪيو

لي مارڪيٽ جي لسي، مٽن چاپ ۽ نيپيئر روڊ نگار سئنيما جون مرغ باربي ڪيو مرغ رانون. ڏاڍيون لذيذ هونديون هيون لياري ڊگري سائنس ڪاليج جي مڙني سرگرمين جي سلسلي ۾ پرنسپل محمد يوسف کوکڙا مون کي ۽ منور چانگ کي اهم اسائنٽمينٽ ڏيندو رهندو هو. آءُ ڪيترن ئي شعبن جو انچارج هوندو هوس. اين سي سي، اسپورٽس، اسٽوڊنٽس ريڪري ايشن، بورڊ جي امتحانن جو انعقاد، داخلا پاليسين مطابق ڪاليج جي داخلا جو ڪم مطلب ته ڪاليج جي اڪثر ڪمن ۾ اسان جو گروپ مصروف عمل رهندو هو. منور چانگ ۽ منهنجا روازانو رڳو ٻه ٻه پيرڊ هوندا هئا. تنهن ڪري سائنس جي ٻين استادن جي مقابلي ۾ اسان کي واندڪائي گهڻي هوندي هئي . علاوه ازين اسان جي سبجيڪٽس ۾ پريڪٽيڪل وغيره جو معاملو به نه هوندو هو. تنهن ڪري زائد نصابي سرگرمين جو سمورو بار اسان ٻن جي مٿن تي هوندو هو. منور چانگ انگريزي ڊرافٽنگ ۽ ٽائيپنگ ۾ خاص مهارت رکندو هو تنهن ڪري اسان جي جوڙ ۽ سنگت ۾ پرنسپل آفيس کي گهڻيون سهنجايون ميسر هيون.پرنسپل کوکڙا صاحب به اسان جي ڪمن مان گهڻو راضي هوندو هو. امتحان ٿيندا هئا ته ڪراچي بورڊ کان امتحاني ڪمن ۽ ڪاٻاري وغيره لاءِ جيڪي فنڊس ملندا هئا سي پرنسپل صاحب اسان جي حوالي ڪندو هو. ڪاليج ۾ صبح شام ٻئي شفٽون امتحان ٿيندا هئا تنهن ڪري منور چانگ ۽ مان شام جو مغرب تائين مسلسل گڏ هوندا هئاسين. منجهند جي ماني ته گڏ کائيندا هئاسين مگر جيستائين شام جو بورڊ جو عملو جوابي ڪاپيون کڻي نه ويندو هو، تيستائين اسان کي آفيس ۾ ترسڻو پوندو هو. ڪڏهن ڪڏهن اوندهه ٿي ويندي هئي. گهر وڃڻ لاءِ اسان ٻنهي کي لي مارڪيٽ اڄڻو پوندو هو.اتان بس تي سوار ٿي پير ڪالوني روانو ٿيندو هو ۽ آئون فيڊرل بي ايريا. جڏهن لي مارڪيٽ ايندا هئاسين ته اسين پنهنجو تن من تازو ڪرڻ لاءِ کايا پيا ڪري پوءِ گهر ڏي منهن ڪندا هئاسين. لي مارڪيٽ ۾ منور چانگ جو چانهن پيئڻ جوهڪ خاص هوٽل هوندو هو. جنهن تي ملائي واري چانهن ملندي هئي. ان هوٽل تي وڃڻ لاءِ لي مارڪيٽ جي اندران گذري ٽينري روڊ تي هندن جي قديم خوبصورت فليٽن ۾ هڪ پٺاڻ وٽ اچڻو پوندو هو اهو پٺاڻ اهڙي ته لاجواب چانهن ٺاهيندو هو جو ماڻهو هڪ دفعو پيئي ته بس پوءِ ان هوٽل جي وري پچر نه ڇڏي. ڪاليج ڇڏڻ کان پوءِ جڏهن هرسال رمضان جي روزن ڇوڙڻ لاءِ آءُ لي مارڪيٽ کجور بازار مان کارڪون وٺڻ ايندو هوس ته ان پٺاڻ جي چانهن جون چسڪيون ضرور وٺڻ ويندو هوس.
منور چانگ ۽ مان شام جو پيپر جمع ڪرائڻ بعد لي مارڪيٽ ايندا هئاسين ته لي مارڪيٽ ٽاور جي اتر طرف فليٽن جي هيٺان دڪانن ۾ هڪ کاڌي پيتي جي هوٽل تي ايندا هئاسين. ان هوٽل جي بصرن۽ پٽاٽن ۾ تيار ٿيندڙ مٽن چانپ جيڪا مون کي بي حد پسند هئي، کائيندا هئاسين. در اصل کائڻ پيئڻ جا اسان ٻئي شوقين هوندا هئاسين ۽ امتحانن جي سيزن ۾ هوٽلن جون مانيون کائي کائي پنهنجو وزن وڌائي ڇڏيندا هئاسين. نيپيئر روڊ تي کتري ڪمپائونڊ جي سامهون نگار سئنيما هوندي هئي، جنهن ۾ پراڻي زماني ۾ گونگن فلمن کان به اڳ پرشن ٿيتريڪل ڪمپني جي پاران جميلان ٿيٽر جي مقابلي ۾ اسٽيج ناٽڪ رچايا ويندا هئا. جڏهن فلم ترقي ڪئي ۽ ٽاڪيز فلمون ڀرجڻ لڳيون ته هن سئنيما ۾ به ٽاڪيز فلمن جا شو شروع ٿيا. اسان جنهن زماني ۾ هن کي ڏٺو ته سئينما پنهنجي ٻاهرين سموري خوبصورتي وڃائي چڪي هئي، ان ۾ رڳو پاڪستاني فلمون هلنديون هيون. جن جون ڪهاڻيون، بشيرا، ات خدا دا وير، گنڊاسا ۽ کڙاڪ قسم جي فلمن جهڙيون لڳنديون هيون، جن فلمن کي ڏسڻ دل نه ڪندي هئي. فلم ته ڇا پر انهن جا پوسٽر ڏسڻ به دل گوارا نه ڪندي هئي. نگار سئنيما جي سامهون هڪ بار بي ڪيو جو هوٽل هوندو هو، جنهن جي اسپيشلٽي مرغ جون رانون ۽ سينو باربي ڪيو مشهور هوندو هو. منور چانگ ساڻ هوندو هو ته ڄڻ رزق آسمان تان ڪرندو هو. سئنيما جي ڀر ۾ ڪراچي جي سڀ کان وڏي پان منڊي هوندي هئي، جنهن مان منور پنهنجي گهر لاءِ چونو، ڪٿو پان ۽ چاليها ضرور وٺندو هو. تنهن ڪري پهرين خريداري جا اوکا پاکا لاهي پوءِ وڃي بار بي ڪيو تناول ڪرڻ ويهندا هئاسين. باربي ڪيو کائڻ کان پوءِ ان جي گرمي گهٽائڻ لاءِ لي مارڪيٽ جي کير بازار وارن دڪانن ۾ ايندا هئاسين ۽ اتان لي مارڪيٽ جي مشهور لسي پي گهر اڏار ڪندا هئاسين.