انسانذات جو دشمن- جپاني پير
اڄ ٻارن (ڏوهٽن) کي اسڪول مان وٺڻ لاءِ اتي پهتس ته مونکان اڳ اتي ويٺل ٻارن جون سڀ مائرون هڪ ئي عنوان تي خبرون ڪري رهيون هيون. اهو هو اساهارا (Shoko Asahara) جو ڪورٽ ۾ هلندڙ ڪيس. مون به رات ٽي وي تي ۽ اڄ صبح جو هتان نڪرندڙ هڪ انگريزي اخبار ”جپان ٽائيمس“ ۾ ان بابت پڙهيو هو ته ڪجهه هفتن جي ساهيءَ (Gap) بعد ڪالهه اساهارا جي ڪيس جي 253 هين شنوائي هلي.
”اوجيسان! اوم شن ريڪيونو سوڪو اساهارا وڪاري ماسڪا؟“
منهنجي ڏوهٽي ايمان جي ڪلاس ميٽ هڪ ڇوڪريءَ جي ماءُ ايمان جي اسٽائيل ۾ مون کي ”نانا“ سڏيندي ٽوڪيو ريلوي اسٽيشن تي گئس سان حملو ڪندڙ هن جپاني پير ”اساهارا“ بابت مون کان پڇيو ته آئون هن کي سڃاڻان؟
”ها منهنجي ناني! توکان به وڌيڪ.“ مون کلندي وراڻيومانس ۽ مينهن ۾ پسيل ڇٽيءَ کي ڪنڊ ۾ رکي سندس ڀرسان ويهي هن پِير بابت ٻين جا خيال ٻڌڻ لڳس. هيترا سال هن واقعي بابت ٻين ملڪن ۾ غير جپانين جا تبصرا پڙهندو ۽ ٻڌندو رهيو هوس پر هي پهريون ڀيرو هو جو جپان ۾ هن جپاني همراهه ”اساهارا“ جيڪو ڪن جو پير، مرشد ۽ گرو آهي ته ڪن لاءِ خوني رهزن- بابت سندن ماڻهن جا رايا ٻڌڻ جو موقعو مليو هو. آئون به اڄ هلي ملي سوير ئي اچي نڪتو هوس، جيئن هنن ڊزن کن درويش مائرن جا بيباڪ تبصرا ٻڌي سگهان، جيڪي مونسان ڳالهائڻ ۾ ڪافي فري ٿي ويون هيون ۽ ٻين واٽ ويندڙ جپانين وانگر ڪنهن ڳالهه جو جواب ڏيڻ ۾ پنهنجن خيالن کي ستن پوشن ۾ نٿيون ڍڪين.
وڏي ڏاڙهيءَ سان هي 48 ورهين جو همراهه اساهارا 1995ع کان وٺي مقامي توڙي بين الاقوامي اخبارن، رسالن ۽ ٽي وي تي ڪورٽ جي ڪيسن جي سلسلي ۾ خبرن ۾ ايندو رهي ٿو. جپان جهڙو ملڪ جتي رستي تي ڪا ٻلي مري وڃي ته به وڏو ڏوهه سمجهيو وڃي ٿو، اتي هن پرامن ملڪ ۾ ٽوڪيو جهڙي شهر جي مرڪزي علائقي ۾، جتي سر ڪاري آفيسون آهن، اتي صبح جي رش اور ۾ گاڏين ۽ اسٽيشن تي Sarin (سارين) جهڙي خطرناڪ گئس سان ٿيل حملي سڄي دنيا کي حيرت ۾ وجهي ڇڏيو هو، جنهن جو الزام اساهارا تي تقريبن ثابت ٿي چڪو آهي ۽ ساڻس شامل چيلن مان ڊزن کن کي ڦاسيءَ يا عمر قيد جي سزا ملي چڪي آهي ۽ ٻين مٿان اڃان ڪيس هلن پيا. هي واقعو 1995ع ۾ مارچ جي 20 تاريخ ٽوڪيو ۾ هلندڙ سب وي (زمين دوز) ريل گاڏيءَ ۾ ٿيو جتي هڪ ئي وقت پنج ڇهه هنڌن تي سارِين گئس ڇڏي وئي. ان ۾ ٻارهن ماڻهو اڦٽ مري ويا ۽ 3794 ماڻهو زخمي ٿي پيا.
ان کان نوَ مهينا کن اڳ 27 جون 1994ع تي به ساڳي گئس سان ماتسو موتو شهر ۾ حملو ٿيو، جنهن ۾ ست مري ويا هئا ۽ 144 زخمي ٿي پيا هئا. حڪومت ان وقت کان سخت پريشان هئي ته ان پويان ڪنهن جو هٿ ٿي سگهي ٿو. هنن کي ٿورو گهڻو شڪ هو ته هي مذهبي جنونين جو ڪم ٿي سگهي ٿو، جن جو تعلق اوم شِن ريڪيو ڌرم (Cult) سان آهي. ٽوڪيو واري حملي بعد پورن ٻن مهينن بعد هتي جي پوليس هن ڌرم جي گروءَ کي فيوجي جبل ڀرسان ٺهيل هڪ اونداهي هيڊڪوارٽر ۾ ڳولي لڌو. هو هڪ ٽي ميٽر ڊگهي کوکي ۾ بند ٿيل هو، جيڪو کوکو ڀت سان لتل هو. پوليس کي آواز مان ڀت جي پَوري هجڻ جو شڪ ٿيو ۽ اليڪٽرڪ ڪارائيءَ سان ان کي ڪٽڻ سان کين هي گرو اساهارا ان ۾ ستل نظر آيو.
”خبردار جو هن پيتيءَ ۾ قدم به رکيو اٿانوَ.“ هن پوليس وارن کي دڙڪو ڏيندي اڳتي وڌڻ کان منع ڪئي. ”هتي منهنجي خاص پوئلڳن کي به اچڻ جي اجازت نه آهي، ان ڪري آئون پاڻ ئي اچان ٿو.“
پيتيءَ مان ٻاهر نڪرڻ بعد هن پوليس کان پنهنجو ڏوهه پڇيو.
”توتي الزام آهي ته تو ٽوڪيو اسٽيشن ۾ مسافرن تي سارين گئس سان حملو ڪرائي هيترا ماڻهو ماريا ۽ زخمي ڪيا آهن.“
اساهارا ٿڌائيءَ سان جواب ڏنو ”ڪهڙيون ٿا ڳالهيون ڪريو. ڇا هڪ مون جهڙو انڌو ايڏي طاقت رکي ٿو جو ائين ڪري سگهي؟“
اساهارا پوليس جي ور چڙهڻ تي هن ملڪ جي ماڻهن ڪجهه سک جو ساهه کنيو، نه ته هن واقعي بعد سڀ اهڙو ڊڄي ويا هئا جو هنن کي هر وقت اهو احساس ٿيو ٿي ته حڪومت جو ڪو کاتو هن شخص کان بچائي نه سگهندو. اساهارا ڪٿي به حملو ڪري سگهي ٿو. اها ٻي ڳالهه آهي ته اڄ به هن جو خوف ڪيترن جي دلين تي قائم آهي. اساهارا جو دلپسند ماڻهو هٽلر آهي ۽ هو وڏي واڪ چوي ٿو ته هو پنهنجي مريدن کي نه فقط سُک ۽ سُڪون ڏئي سگهي ٿو پر ڪجهه اهڙو پاور به ڏئي سگهي ٿو جيڪو انسانذات کان اتاهون آهي.
اساهارا جي ڪيترين ڳالهين جي خبر هن تي لکيل ڪتاب مان پوي ٿي، جيڪو جپان جي هڪ باعزت ليکڪا شوڪو ايگاوا لکيو آهي. اساهارا 1995ع ۾ ڪيوشو ۾ ڄائو ۽ سندس اصل نالو چيزوئو (Chizuo Matsumoto) آهي. ڄمڻ وقت کان هو هڪ اک کان بلڪل انڌو هو ۽ ٻيءَ ۾ ٿورو ٿورو نور هوس، سو هن جي پيءُ جيڪو هڪ غريب پورهيت هو ۽ تڏا ٺاهيندو هو، کيس ڪماموتو شهر ۾ انڌن جي اسڪول ۾ موڪليو، جيئن هن جي اسڪول في معاف ٿي سگهي. انڌن جي اهڙي اسڪول ۾ هڪ اهڙو ٻار جيڪو هڪ اک سان ئي سهي پر ٿورو گهڻو ڏسي سگهيو ٿي، سو وڏي ڳالهه ٿيو. چيزو (اساهارا) ٻين ٻارن کي لڪ چوريءَ شهر ۽ هوٽلن ڏي وٺي وڃڻ لاءِ کانئن چڱو خاصو اجورو ڪمائي وٺندو هو.
گريجوئيشن ڪرڻ بعد هن اتي ڪماموتو ۾ اڪو پنڪچر جو دڪان کوليو. ان بعد ٽوڪيو ۾ ۽ پوءِ هڪ ٻئي شهر فوناباشي ۾. 1978ع ۾ هن توموڪو نالي هڪ ڪاليج جي شاگردياڻيءَ سان شادي ڪئي ۽ پوءِ چيني دوائن جو دڪان کوليو. مختلف جڙيون ٻوٽيون رکي ماڻهن کي ٻڌائڻ لڳو ته هو انهن شين ذريعي سندن جهونين بيمارين جو به علاج ڪري سگهي ٿو.
1982ع ۾ هو انهن ٺڳين ۾ جهلجي پيو ۽ پوليس سندس دڪان ڊاهي کيس ويهن ڏينهن لاءِ جيل اندر ڪري ڇڏيو ۽ ٻه لک کن يين ڏنڊ به هنيو. هن واقعي بعد اساهارا صفا کُٽي پيو. ڌنڌو ڌاڙي به بند ٿي ويس. پاڙي اوڙي جي شرم کان هو رهيل کهيل سامان وڪڻي چند ضروري شيون خريد ڪري ٻئي شهر ۾ وڃي رهيو.
1984ع ڌاري، هن زال سان گڏجي، هڪ يوگا اسڪول کوليو جيڪو ڏاڍو ڪامياب ويو. هي اهو دور هو جنهن ۾ جپان ۾ ڪيترائي مذهب مشهور ٿي رهيا هئا. اساهارا هماليه جبل ڏي زيارت تي روانو ٿيو ۽ مهيني ٻن بعد واپسيءَ تي هن وطن موٽي اچي اهو اعلان ڪيو ته هن کي ساتوري حاصل ٿي وئي آهي. ساتوري ”نرواڻ“ جو جپاني لفظ آهي- يعني هن کي هاڻ علم جو نور حاصل ٿي ويو آهي.
ان بعد 1987ع ۾ هن اوم شنريو ڪو (Aum Shinrikyo) نالي هڪ پنهنجو مذهب شروع ڪيو، جنهن جي معنى ”عظيم سوچ“ آهي. ڏسندي ئي ڏسندي هن جا ڪيترائي پوئلڳ ٿيندا ويا ۽ هاڻ اساهارا پنهنجي طرفان ڏنل مختلف لقبن سان پاڻ کي سڏائڻ لڳو. جيئن ته ”اڄ جو مسيح“ يا ”هن صديءَ جو بچائڻ وارو.“ هن جا مريد نه فقط جپان ۾ پر آمريڪا، جرمني ۽ خاص ڪري روس ۾ وڌڻ لڳا. هڪ دفعي ته اساهارا ماسڪو جي راندين واري اسٽيڊيم ۾ پندرهن هزار ماڻهن جي ميڙ ۾ واعظ ڪيو. مريدن جي وڌڻ ۽ بي انتها دولت اچڻ ڪري هن کي هر سرڪاري اداري مان ڊپ محسوس ٿيڻ لڳو. هن پنهنجي اڳڪٿيءَ جو اعلان ڪيو ته دنيا جي پڇاڙي ٿيڻ واري آهي ۽ 1997ع کان 2000ع تائين ڪنهن وقت زهريلي گئس ذريعي هي ملڪ تباهه ٿي ويندو. اساهارا جا هن وقت فقط روس ۾ 30 هزار کن مريد آهن. ڪڏهن ڪڏهن هي پاڻ کي ”زنده گوتم ٻڌ“ سمجهي ۽ سڏرائي ٿو. پاڻ ڪڏهن به مريدن سان گڏ هڪ ئي ليول تي نه ويٺو. هميشه هنن کان مٿڀرو ويٺو ٿي ۽ مريدن سندس پير چُميا ٿي. اساهارا جي هن ڪيس کي هلندي هي اٺون سال اچي ٿيو آهي. شروع جي ڏينهن ۾ هن ڪا نه ڪا ورندي ڏني ٿي پر هاڻ ڪيس هلندي خاموش رهي ٿو. مٿس زهريلي گئس ٺاهڻ، ماڻهن کي مارڻ ۽ مارڻ جي ڪوشش ڪرڻ جهڙا ڏوهه مڙهيل آهن. سندس ڪيترن ساٿين جيڪي هن سان گڏ شامل هئا، پنهنجو ڏوهه قبول ڪري ورتو آهي، جن مان هيستائين نوَن کي ڦاهي ۽ ڇهن کي عمر قيد ملي چڪو آهي. سڀني جي وات تي اهو ئي آهي ته هاڻ ڄاڻ ته فيصلو ٿيو ته اساهارا کي ڦاهي يا عمر قيد جي سزا ملي.