فوٽو ڪڍيو سو به فلئش تي
جپان ۾ ڪي ڪي ڳالهيون جهان کان نراليون آهن. ماڻهن سان ٽُٻ ريل گاڏيءَ ۾ توهان جي ڀرسان بيٺل جپاني ڇوڪري سڄي واٽ سندس نڪ مان ڳڙندڙ سِنگهه کي سُڙسُڙ ڪري مٿي ڇڪيندي رهندي، پر رومال يا ٽشو پيپر نڪ تي رکي نڪ کي صاف نه ڪري وٺندي. جيتوڻيڪ ائين ڪرڻ سان فقط هڪ دفعو نڪ جي سڻڪي جو آواز ٿيندو ۽ هڪ دفعو باقي بيٺل ۽ ويٺل مسافرن جو هن ڏي ڌيان ويندو ۽ نڪ مان ڳڙندڙ سنگهه مان هن جي هميشه لاءِ جان ڇٽي پوندي، پر اها ڳالهه هتي جي سوسائٽيءَ ۾ معيوب سمجهي وڃي ٿي. اهو ڪم اسٽيشن تي لهڻ بعد Wash room ۾ ڪري سگهجي ٿو. في الحال ريل گاڏيءَ ۾ ٻين مسافرن اڳيان رکي رکي نڪ کي سُڻڪي سِنگهه کي مٿي چاڙهيندو رهجي جو ان قسم جي پيدا ٿيندڙ ايمرجنسي ۾، هن ملڪ ۾ فضيلت واري ڳالهه اها ئي آهي.
جپان ڇڏڻ کان هفتو ڏيڍ اڳ آئون هر ان ماڻهوءَ جو فوٽو ڪڍندو رهيس، جنهن سان منهنجو سفر دوران جپان ۾ واسطو يا ويجهڙائي رهي. ان کان علاوه اهڙين جاين ۽ نظارن، ڪاڄن ۽ فنڪشنن، ماڻهن ۽ انهن جي ويس وڳن جا ته پهرين ڏينهن کان فوٽو ڪڍندو رهيس، جن بابت اخبار جي ڪالمن لاءِ ڪجهه لکڻ ٿي چاهيم.
هڪ ڏينهن آئون شهر جو چڪر ڏئي گهر آيس ته منهنجي زال اسان جي فئملي ڊاڪٽر ۽ ڀرواري بس اسٽاپ ”اِرو سينٽر“ واري اسپتال جي ميڊيڪل آفيسر ڊاڪٽر وتنابي جي ڳالهه ڪئي.
”اڄ آفرين (اسان جي ڏهٽي) کي ٽُڪا هڻائڻ ويس ته ڊاڪٽر وتنابيءَ پري کان ئي ڏسي مون کي کيڪاريو ۽ هلي اچي خير خبر پڇي.“ مستوران ٻڌايو.
ڊاڪٽر وتنابي سان اسان جا ڪجهه وڌيڪ سٺا تعلقات ان ڪري به آهن جو هن کي سٺي انگريزي اچي ٿي ۽ هو پنهنجي انگريزي ڳالهائڻ جي پرئڪٽس اسان سان ئي ڪندو آهي ۽ ٻي ڳالهه ته هو سنگاپور ۾ ٽي سال نوڪري ڪري چڪو آهي، ان ڪري اسان سان سنگاپور ۽ ملائيشيا جي ڀرواري شهر ”جوهور باروءَ“ جون خبرون ڪندو رهي ٿو. اڄ اتفاق سان هو مون کي بس ۾ مليو هو. بلڪ صبح جو آفيس ٽائيم ۾ نڪرڻ سان ڪڏهن ڪڏهن منهنجو ان بس ۾ چڙهڻ جو اتفاق ٿي ويندو آهي، جنهن ۾ هو پاڻ به هوندو آهي. سندس گهرُ اسان جي بس اسٽاپ کان ٽي چار اسٽاپ پهرين آهي. پاڻ اسپتال لاءِ ارو سينٽر اسٽاپ تي لهي ويندو آهي ۽ آئون ٻه چار اسٽاپ اڳتي هن شهر ڪوڪورا جي ريلوي اسٽيشن تي يا احسن ۽ ايمان (ڏهٽن) جي اسڪول واري اسٽاپ تي وڃي لهندو آهيان.
”ٻارن لاءِ چيو هوندائين ته بس ۾ کيچل ڪندا هليا.“ مون زال کي چيو.
”نه تنهنجي دانهن پئي ڏنائين.“ هن چيو ۽ آئون وائڙو ٿي ويس.
”منهنجي شڪايت؟ خير ۾؟ مون ته پاڻ اڄ سندس فوٽا ڪڍيا ته توکي پاڪستان وڃي ياد ڪنداسين.“ مون چيو.
”ان فوٽن واري ڳالهه جي ئي شڪايت ڪرڻ لاءِ مون وٽ هلي آيو هو ته الطاف منهنجا ڀَري بس ۾ فوٽو ڪڍيا، سي به فلئش لائيٽ سان.“ مستوران ٻڌايو.
اهو ٻڌي مون کي يڪدم ڳالهه دل سان لڳي ته واقعي ڀريل محفل يا بس وغيره ۾ ڪنهن جو ائين فوٽو ڪڍڻ سو به فلئش سان جنهن ۾ هو ٻين اڳيان ويتر نمايان ٿي وڃي، هڪ جپانيءَ لاءِ وڏي Embarrassment آهي. هونءَ ته آئون ڪيترن ئي واقفڪار ۽ اڻ واقفڪارن جا فوٽو بس ۾ يا گس پنڌ تي ڪڍندو رهان ٿو، پر اهي سڀ تڏهن جڏهن چوڌاري ڪو ايڪڙ ٻيڪڙ ماڻهو هجي، پر جيئن ته ڊاڪٽر وتنابي اڄ مون کي ان وقت ملي ويو، جنهن وقت منهنجي هٿ ۾ ڪئميرا به هئي ۽ هن جي تصوير ڪڍڻ لاءِ مهيني کن لاءِ آتو هوس سو يڪدم ڪڍي ورتيمانس، پوءِ جيتوڻيڪ کيس شرمائيندو ڏسي آئون به ڏاڍو پريشان ٿي ويو هوس.
هڪ دفعي بس اسٽاپ تي يوڪو نالي هڪ عورت ننڍڙي ٻار سان ملي جيڪا ڪراچيءَ ۾ ڪجهه سال رهي وئي هئي. ڪجهه لفظ اردو جا به ڳالهائي رهي هئي. سندس مڙس ڪنهن بين الاقوامي ڪمپنيءَ طرفان ڪراچيءَ ۾ بدلي ٿي آيو هو ۽ هاڻ هو دبئي ۾ رهي ٿو. پاڻ ماءُ پيءُ سان ملڻ هتي آئي هئي، جيڪي هن ئي شهر ۾ رهن ٿا. هوءَ پنهنجي ماءُ پيءُ سان گڏ ڪوڪورا اسٽيشن وڃي رهي هئي.
هڪ دفعي بس ۾ سفر ڪندڙ هڪ ڇوڪريءَ جي ميڪ اپ ڪرڻ دوران تصوير ڪڍيم. هڪ اسٽاپ تي جيئن ئي بس خالي ٿي ته هن يڪدم پرس مان لپ اسٽڪ ڪڍي جلدي جلدي ميڪ اپ شروع ڪيو، جيئن ٻئي اسٽاپ کان اڳ مڪمل ڪري سگهي، جنهن تان گهڻا ماڻهو چڙهن ٿا. مون کانئس موڪل وٺي تصوير ڪڍي، پر سندس تصوير ۾ اهو نئچرل اسٽائيل Capture ٿي نه سگهيو، جيڪو جيڪر لڪ چوريءَ، کيس احساس ڏيارڻ بنا تصوير ڪڍڻ ۾ اچي ها. ان ئي ڏينهن بس ۾ ويٺل ڪمونو ۾ ملبوس ٻن ڇوڪرين جي پڻ تصوير ورتم، جيڪي پنهنجي ڪاليج جي ڪنهن فنڪشن لاءِ وڃي رهيون هيون. جپان ۾ اڄ ڪلهه ڪمونو ڪو ورلي پهري ٿو. مردن سان گڏ عورتون به مغربي ڊريس ۾ ئي نظر اچن ٿيون.