هڪ فلپينو عورت جي ڪهاڻي
گذريل ڪالمن ۾ ايشيا جي مظلوم عورتن بابت لکيو اٿم، جن کي جپان جي مافيا جا ميمبر ۽ سندن ملڪن جا هٿ ٺوڪيا نوڪريون ڏياريندڙ ”ايجنٽ“ جپان ۾ نوڪريون ڏيارڻ جا ڏٽا ڏئي جپان موڪلين ٿا. پوءِ جپان پهچڻ تي هنن کان غلط ڪم ورتا وڃن ٿا. پر ڪجهه عورتون _ خاص ڪري فلپين ۽ ٿائيلينڊ جون، سڀ ڪجهه سوچي سمجهي پوءِ جپان اچن ٿيون. هنن کي ڄاڻ آهي ته جپان جهڙي امير ملڪ ۾ کين ڪا عزت واري نوڪري ملڻي ناهي ۽ هو پنهنجي مرضيءَ سان ئي بدپيشي لاءِ جپان ۾ اچن ٿيون. هنن وٽ تعليم يا هنر ناهي ۽ هو پاڻ به ان غلط طريقي سان ئي پئسو ڪمائڻ چاهين ٿيون. ان ڳالهه ۾ ٿائيلينڊ کان به فلپين جون عورتون اڳيان اڳيان ثابت ٿيون آهن جو هو انگريزي زبان کان به واقف آهن.
جپان ۾ رهندڙ يورپ جي هڪ جرنلسٽ ويجهڙائيءَ ۾ هڪ فلپيني عورت جي ڪهاڻي هتي جي انگريزي اخبار ”جپان ٽائيمس“ ۾ ڏني آهي، جنهن مان پڙهندڙن کي جپان ۾ ايشيائي ملڪن کان پورهئي لاءِ ايندڙ عورتن جي هڪ ٻئي رخَ جي به آئيڊيا ٿي سگهندي ته فلپين جهڙن ملڪن جون ڪي عورتون ايتريون تيز آهن جو جپان جهڙي اوپري ۽ ڏکئي ملڪ ۾ وڏي دليري سان اٽڪلون ڪنديون رهن ٿيون. هيءَ ڪهاڻي آئرين نالي هڪ فلپينو عورت جي آهي، جنهن جو جپان ۾ اچڻ وقت نالو مئٿلڊا هو.
”...فلپين ست هزار کن ننڍن وڏن ٻيٽن جو مجموعو آهي. آئون هڪ ڏورانهين ننڍڙي ٻيٽ تي ڄايس، جنهن تي غربت ۽ بک کان سواءِ ڪجهه نه هو. زندگيءَ جي شروعات جا ڪجهه سال اتي ئي ڌڪا کائيندي رهيس. مون کي اها ڄاڻ هئي ته بهتر زندگيءَ لاءِ مون کي پنهنجو هي اباڻو ٻيٽ ڇڏڻو پوندو جو هن ٻيٽ تي معاشي طرح جيڪا خراب حالت هئي اها ڪٿي به ٿي نٿي سگهي. هتان هُتان ڪري ڪجهه پئسو گڏ ڪيم ۽ جيئن ئي ڀڄڻ جون حالتون سازگار محسوس ڪيم ته منيلا هلي ويس.“ ان ريت هن فلپينو ڇوڪريءَ پنهنجي ڪهاڻي اخباري نمائندي کي ٻڌائي.
”منيلا ۾ رهڻ دوران منهنجي ڪيترن ئي ايجنٽن سان ملاقات ٿي، جيڪي اسان جهڙين اڻ پڙهيلن ۽ بي هنر نوجوان ڇوڪرين کان ڪميشن طور پئسا وٺي، جپان جي ڪلبن ۽ مئخانن ۾ ڳائڻ، نچڻ ۽ مساج جهڙا Jobs ڏيارين ٿا، جيڪي فقط زباني ڏٽا هوندا آهن، باقي اصل ڪم Prostitution (بدپيشي) جو هوندو آهي. مون پنهنجي زندگي ٺاهڻ چاهي ٿي سو مون جپان جو رُخ ڪيو.“
”ڪهڙي ريت آئينءَ؟“ اخباري نمائندي پڇيس.
”آئون منيلا ۾ هڪ ايجنٽ وٽ ويس، جيڪو جپان جي نائيٽ ڪلبن ۽ هوٽلن لاءِ فلپين مان ڊانسر، ويٽريس ۽ ڳائڻيون ڇوڪريون موڪليندو آهي. جيئن آئون ٻڌائي آئي آهيان ته اهو فقط ڇوڪرين جي مائٽن ۽ عوام کي ٻڌائڻ لاءِ هوندو آهي، ڇو جو نه جپاني ۽ نه اسان جا فلپينو ايجنٽ کلئي طرح اهو چوندا آهن ته هو رنڊيون موڪلڻ چاهين ٿا. بس مون جهڙيون ڪيتريون ئي گونگيون ان ڄار ۾ ڦاسي پونديون آهن.“
”پر تون ته گونگي نه آهين، تو فلپين ۾ رهي تعليم حاصل ڇو نه ڪئي؟“
”فلپين ۾ تعليم ڪا سستي آهي جو مون جهڙو غريب ماڻهو اسڪولن ۽ ڪاليجن ۾ داخلا وٺي سگهي؟ تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ به ٻُڪ ٽَڪن جي ضرورت آهي ۽ پوءِ ڊگريون حاصل ڪرڻ بعد به ڇا ٿو ملي؟ فلپين جي يونيورسٽين جا ڪيترائي گريجوئيٽ هانگ ڪانگ جي گهٽين کي ٻهاريون پيا ڏين.“
”بهرحال تون جپان رواني ٿيئينءَ.“
”جي ها. منيلا جي ايئرپورٽ تان ٽوڪيو لاءِ جهاز روانو ٿيو. مون سان گڏ ٻيو به ڌڻ فلپيني ڇوڪرين جو هو. پر ٽوڪيو جي ناريتا هوائي اڏي تي جهاز مان لهڻ بعد آئون هنن سڀني کان جدا ٿي ويس. اميگريشن مان نڪرڻ کان اڳ آئون هتي جي ٽوائليٽ ۾ گهڙي ويس، جتي مون سڄي رات گذاري ۽ منيلا کان ايندڙ ٻي اڏام جو انتظار ڪندي رهيس. پورن ڇٽيهه ڪلاڪن بعد ان فلائيٽ جي لهڻ جو مون اعلان ٻڌو ۽ جيئن ئي ان مان پهريان هڪ ٻه مسافر نڪتا ته آئون انهن سان گڏ ايئرپورٽ مان نڪتيس. پاسپورٽ منهنجي هٿ ۾ هو. جيڪو نوڪري ڏيڻ وارا ايجنٽ ايئرپورٽ مان نڪرڻ سان کسي پاڻ وٽ رکن ٿا. پر منهنجو ايجنٽ خبر ناهي ڪيتري دير انتظار ڪري هڪ ڏينهن اڳ موٽي ويو هو. هن وقت آئون آزاد هيس پر مون وٽ ايترا پئسا مس هئا، جيڪي جپان جهڙي مهانگي ملڪ ۾ ڪو ڏينهن ٻه مس هلي سگهن. اهو سوچي ايئرپورٽ جي گيٽ کان ٻاهر نڪري رهي هئس ته مسافرن کي وٺڻ لاءِ انتظار ۾ بيٺل مائٽن، هوٽل وارن ۽ ايجنٽن جي وچ ۾ هڪ جپاني هاري نموني جو همراهه ڪنهن نالي واري بورڊ سان نظر آيو. منهنجي دل ۾ يڪدم اها اٽڪل اچي وئي ته ڇو نه آئون هن مڙسالي کي چوان ته آئون اها فلپينو ڇوڪري آهيان جنهن جي هن کي ڳولا آهي. دراصل هي پوسٽ ذريعي جوءِ هٿ ڪرڻ وارو اميدوار جپاني هو. اڄڪلهه اڌڙوٽ قسم جا غريب ڳوٺاڻا جپاني هاري، جيڪي ڪنهن مڪاني جپاني عورت جي خرچ پکي جو بار نٿا کڻي سگهن ۽ نه ڪا جوان ۽ سهڻي جپاني ڇوڪري ههڙن اڌڙوٽ ۽ ڪوجهن جپاني مردن سان شادي لاءِ راضي ٿي ٿئي، سي ايجنٽن ذريعي فلپين مان پنهنجي لاءِ جوان ڇوڪريون گهرائين ٿا. ڪيتريون غريب فلپينو ڇوڪريون هنن پوڙهن پڪن سان به شادي ڪرڻ لاءِ تيار ٿيو وڃن، جو هنن کي جپان جهڙي ملڪ ۾ رهڻ جي اجازت مليو وڃي، جتي غريب کان غريب ماڻهوءَ کي به زندگيءَ جون بنيادي ضرورتون مليو وڃن. سو بهرحال آئون هن همراهه کي چهٽي ويس ۽ مون کي خبر پئجي وئي ته هو ڪنهن جي انتظار ۾ آهي. هن کي تعجب ضرور لڳو ته سندس شاديءَ لاءِ جنهن زال جي موڪليل تصوير هن وٽ هئي، ان کان آئون ڪجهه مختلف لڳي رهي هئس. پر بهرحال هو مايوس نه ٿيو جو هن کي موڪليل پئسن جي بدلي ۾ هڪ عدد جوان فلپينو زال ملي وئي. گهر پهچي منيلا کان ايجنٽ جو فون به آيو ته فلپينو زال جيڪا اسان موڪلي سا پهچي وئي يا نه؟ مسٽر اوئشيءَ جهڙي تهڙي انگريزيءَ ۾ ڪجهه ڪجهه ناراضگي جي اظهار سان شروعات ڪندي، آخر ۾ پنهنجي مطمئن هجڻ جو اظهار ڪيو. ”بس توهان کي پئسن سان ڪم سو توهان کي پئسا ملي ويا، مون کي فلپينو زال ملڻ سان ڪم سو مون کي اها ملي وئي، جيتوڻيڪ شڪل صورت ۾ ڪجهه مختلف لڳي رهي آهي، پر آهي ته فلپينو ئي.“
”ڀلا پوءِ نالي ۽ فوٽوءَ جو مسئلو ڪيئن حل ڪيئي؟“ اخباري نمائندي هن فلپينو عورت کان پڇيو.
”مون مڙس کي اهو چئي مطمئن ڪيو ته ڪئٿولڪ عيسائين جا ٻه نالا ٿين ٿا. مون ولايت موڪليندڙ ايجنٽ کي جيڪو نالو ٻڌايو هن توهان کي اهو لکيو پر پاسپورٽ ۽ شناختي ڪارڊ تي ٻيو اٿم. باقي فوٽن جي مون کي خبر ناهي. ايجنٽن وٽ ڪيترين ئي ڇوڪرين جا فوٽا رهن ٿا، هن شايد ڀُل ۾ ڪنهن ٻي ڇوڪريءَ جو فوٽو توهان ڏي موڪلي ڇڏيو هجي.... اوئشي کي منهنجين انهن ڳالهين تي يقين اچي ويو ۽ هن کي ڪرڻو به پيو جو پوءِ ٻي صورت ۾ هو ڇا ٿي ڪري سگهيو. زال هٿ ڪرڻ لاءِ هو فلپين واري ايجنٽ کي اڳواٽ پئسا ڏئي چڪو هو. هن لاءِ جيڪا فلپينو عورت منيلا کان ٽوڪيو آئي هئي، اها هن وقت الائي ڪٿي هجي سو هن وٽ انڪار ڪرڻ تي هو مون کان به هٿ ڌوئي وهي ها. ساڳي وقت منهنجو هن سان رهڻ به مجبوري هو. نه ڄاڻ نه سڃاڻ، نه زبان اچي نه پئسو هٿ ۾، ڪيڏانهن وڃي ٿي سگهيس.“
”چئبو ته پوءِ تون ياما گاتا ڳوٺ جي اوئشي نالي هاريءَ جي زال ٿي زندگي گذارڻ لڳينءَ؟“
”ها، ائين ڪرڻ سان مون کي جپان ۾ رهڻ لاءِ Stable ويزا اسٽئٽس مليو ۽ آئون وقت مان پورو پورو فائدو وٺڻ لڳيس. مون اهو پڪو فيصلو ڪيو ته سڀ کان پهرين مون کي هتي جي زبان سکڻ کپي، جيڪا جپان ۾ رهندڙ ڌارئين لاءِ بيحد ضروري ۽ اهم شيءِ آهي. منهنجو هاري مڙس اوئشي ڪو اهڙو خراب ماڻهو به نه هو. سادو ۽ موڳو ضرور هو، پر خراب هرگز نه هو. هن کي هر وقت اها آترويلا رهي ٿي ته ٻار ٿئي. پر سڄو سال پتوڙڻ بعد به جڏهن ڪو کڙ تيل نه نڪتو ته هن مون تي ڏوهه ڏيڻ بدران پاڻ کي ئي ڏوهاري مڃيو. آئون به ٻاهرين دل سان هن کي اهو ئي مطمئن ڪندي رهيس ته ٻار ٿيڻ جي مون کي به ڏاڍي سڪ آهي. هاڻ کيس ڪهڙي خبر ته اندر ئي اندر آئون ٻار نه ٿيڻ جون دوائون ۽ علاج ڪري رهي هيس جو مون سڄي عمر هن ڪنگال وٽ سندس ڳوٺ ۾، غربت جي زندگي نٿي گذارڻ چاهي. مون اڪيلو ۽ آزاد رهڻ ٿي چاهيو، ان ڪري ٻار جهڙي فلم پنهنجي ڳچيءَ ۾ وجهڻ نٿي چاهي.“
”پوءِ هن هاري مڙس اوئشيءَ مان جان ڪيئن ڇڏائي؟“
”گهر جي خرچ لاءِ هي جيڪي ٿورا گهڻا پئسا ڏيندو هو، ان مان ٽوڪيو تائين ڀاڙي ۽ ٻين آئيندي جي خرچن لاءِ بچائيندي رهيس. جڏهن مون ڏٺو ته مون وٽ چڱو پئسو پاڇي ٿي ويو آهي ۽ منهنجي جپاني به سٺي ٿي وئي آهي ته اوئشيءَ جي گهر ۽ ڳوٺ ياما گاتا تي ڏيڍ ٻڪ مٽيءَ جو اڇلي ٽوڪيو ويندڙ ريل ۾ چڙهي پيس. ٽوڪيو ۾ هفتو ٻه ڌڪا کائڻ بعد مون هڪ ’اسٽيٽ ايجنسيءَ‘ ۾ نوڪري حاصل ڪري ورتي. مون کي پنهنجي مادري زبان تگالوگ سان گڏ انگريزي ۽ جپاني به آئي ٿي، ان ڪري آفيس وارا مون کان خوش هئا ۽ مون ههڙي هنڌ نوڪري ان ڪري پسند ڪئي جو جايون يا پلاٽ وٺڻ ۽ وڪڻڻ وارا امير ٿين ٿا ۽ مون هاڻ پاڻ لاءِ ڪو پئسي وارو وَر هٿ ڪرڻ چاهيو ٿي. مون ٽوڪيو اچي پنهنجي نئين سڃاڻپ ٺاهي ۽ پراڻي نالي مئٿلڊا بدران نئون نالو آئرين رکيو. ڪجهه چالاڪين ڪري ڪجهه منهن جي ٺاهه جوڙ رکڻ ڪري نئون مڙس هٿ ڪري ورتم. هي ڏندن جو ڊاڪٽر هو. خوب پئسو ڪمايائين ٿي ۽ شڪل جو به ڪو اهڙو خراب نه هو. هن سان رهي مون کي حيرت ٿي ته ڪي ڪي ماڻهو ڏندن جهڙن معمولي شين ذريعي به ڇا ته ڌن دولت ڪمائين ٿا.“
”نئين مڙس سان شادي رچائڻ بعد توکي ڪڏهن پهرئين مڙس اوئشي جو يا ان غريب عورت جو خيال آيو، جنهن سان ناريتا ايئرپورٽ تي اوئشي ملي نه سگهيو؟“
”مون جهڙي ڌڪاريل ۽ دربدر عورت کي ٻئي جي جذبن جو ڪهڙو خيال ڪهڙو قدر؟ منهنجي ماءُ پنجين ٻار جي ويم تي مري وئي. ننڍڙي ساران به امان سان گڏ مري وئي. ان بعد اسان جي پيءُ ڪا دير نه ڪئي. اسان کي پٺيان ڇڏي ٻي رَن سان گڏ هليو ويو. آئون اڃا جوان ئي مس ٿيس ته مون کي بدپيشي تي لاٿو ويو، جنهن جو پهريون دلال منهنجو چاچو هو. فلپين جي جنهن ڏورانهين ٻيٽ سان منهنجو تعلق آهي، اتي انسان جا جذبات جوان ٿيڻ کان اڳ دفن ٿيو وڃن. اوئشي لاءِ ناريتا ايئرپورٽ تي آيل فلپينو ڇوڪريءَ کي اوئشيءَ جهڙو ڪو ٻيو جپاني هاري ملي ويو هوندو، جيڪو ڪا زال حاصل ڪرڻ لاءِ ماندو هوندو. اهڙن رنڙ جپاني هارين جي ڪا کوٽ ته آهي ڪانه ۽ جيستائين اوئشي جو تعلق آهي ته ان لاءِ آئون پهرين به ٻڌائي چڪي آهيان ته هو ڪو اهڙو خراب ماڻهو نه هو. هو مون سان موچارو هليو، ان جي بدلي ۾ مون پنهنجي زندگيءَ جا ٻه سال هن کي ڏنا ۽ خوش رکيو ۽ اهو مدو ايڏو آهي جو اڄ ڏينهن تائين مون ڪنهن مرد سان نه گذاريو آهي. ڪڏهن ڪڏهن هن جي اڪائونٽ ۾ اڄ به ڪجهه پئسا وجهي ڇڏيندي آهيان ته غريب جو ڀلي سٺو وقت گذري. هونءَ به جپاني هارين ۽ بي گهر فلپينو عورتن جا رشتا آسمانن تي طئي ته نٿا ٿين. جپان ۾ آئون هڪ رنڊيءَ جي حيثيت سان گهرائي وئي هيس ۽ هتي پهچي آئون Mail Order Bride بڻجي ويس. بهرحال ٻنهي شين ۾ ڪو خاص فرق نه آهي. ”وقت“ سان گڏوگڏ پنهنجو ”عقل“ به استعمال ڪري، آئون انهن ٻنهي غلامين مان آزاد ٿي جپان جي خوشحال ۽ امير عورت بڻجي وئي آهيان.