مريدياڻي مئڊم هِساڪو جو انٽرويو
جپان جي خلجاني ”اوم شن ري ڪيو“ (اتم سچائي) نالي ڌرم جنهن ٽوڪيو جهڙي شهر ۾ جيڪا دهشتگردي پکيڙي ان جو مثال جپان جي تاريخ ۾ نٿو ملي. دنيا جو انت (Doomsday) آڻڻ جي پرچار ڪرڻ واري هن ڌرم جي ميمبرن 20 مارچ 1995ع تي صبح جوآفيس ٽائيم شروع ٿيڻ وقت، جڏهن ريل گاڏين ۽ زمين دوز ريلوي اسٽيشن تي تمام گهڻي رش رهي ٿي، ٽوڪيو جي مرڪز ۾ (جتي جپان جي ڪيترين ئي وزارتن جون اهم آفيسون آهن) Sarin جهڙي زهريلي گئس ٽن گاڏين ۾ ڇڏي تباهي آڻڻ چاهي ٿي. گئس جا سڀ دٻا نه ڦاٽڻ ڪري ۽ گئس پراڻي ۽ ڇڊي هجڻ ڪري ايڏو نقصان نه ٿيو، پر ته به 12 ماڻهو مري ويا ۽ هزارين بيمار ٿي پيا، جن مان سوين رش ڪري چيڀاٽجي زخمي پڻ ٿيا. ٻن مهينن بعد هن دهشتگرديءَ جي مُک ملزم شوڪو اساهارا کي پوليس پڪڙي ورتو، جيڪو هن ڌرم جو گرو آهي. ان کان علاوه سندس ٻه سؤ کن چيلا جهليا ويا، جن ۾ ڪيترا ته جپان جي تمام اهم يونيورسٽين جا گريجوئيٽ هئا. اهڙن ۾ هڪ 53 کن سالن جي هِساڪو (Hisako Ishii) نالي عورت پڻ هئي، جيڪا پهرين ڪنهن آفيس ۾ ڪلارڪ هئي، پر پوءِ اها نوڪري ڇڏي هن ڌرم جي آفيس ۾ ڪم ڪرڻ لڳي ۽ جنهن لاءِ چيو وڃي ٿو ته هوءَ گروءَ جي ويجهن ۽ اهم ماڻهن مان هڪ هئي. پاڻ گروءَ جي اندروني حڪومت جي سمجهو ته وزير خزانه هئي. هن وقت هوءَ ڪيترن الزامن هيٺ جيل ڪاٽي رهي آهي، جهڙوڪ ڏوهارين جي مدد ڪرڻ، قتل ٿيل ماڻهن جا لاش گم ڪرڻ وغيره. مٿين واردات کان ٽي سال پوءِ نيوز ويڪ رسالي جي جپاني نمائندي، وڪيلن جي معرفت، مئڊم هِساڪو جو ٽوڪيو جيل وڃي انٽرويو ورتو، جنهن ۾ ڪي ڳالهيون دلچسپ ۽ حيرت واريون لڳن ٿيون جيڪي پڙهندڙن لاءِ ترجمو ڪري رهيو آهيان.
سوال: تون هڪ باعزت اداري ’ٽوڪيو انشورنس ڪمپني‘ جي آفيس ڪلارڪ هئينءَ. تنهنجي اساهارا (گروءَ) سان ملاقات ڪيئن ٿي ۽ تو هن جي مريدياڻي ٿي گذارڻ جو فيصلو ڪيئن ڪيو؟
هساڪو: 1984ع ۾ جڏهن آئون اساهارا (گروءَ) سان مليس ته ان وقت ”اوم شن ريڪيو“ ڪو ڌرمي ماڻهن جو ٽولو نه هو، پر هڪ يوگا اسڪول هو. منهنجي يوگا ۽ قدرتي راز ۽ رمزون پروڙڻ ۾ دلچسپي هئي. شوڪو اساهارا (گرو) انهن ڏينهن ۾ يوگا ۾ محو هو. مون کي ائين لڳو ٿي (يا شايد مون کي ڪنهن طرح بانور ڪرايو ويو هو) ته گروءَ کي اندروني طرح الهام ٿئي ٿو ۽ هن جي هٿ ۾ معجزا آهن. مون کي به اها تمنا هئي ته جيڪر مون کي به انهن ڳالهين جو راز ۽ روشني حاصل ٿي سگهي.
سوال: اساهارا (گروءَ) جي چيلن ۾ تو وانگر ٻيا به ڪيترائي پڙهيل ڳڙهيل، نوڪرين وارا ۽ اعليٰ طبقي جي سوسائٽيءَ جا چيلا آهن. هن ڌرم ۾ شامل ٿيڻ جو ڪهڙو سبب ٿي سگهي ٿو؟
هساڪو: گروءَ جي چيلن ۾ بلاشڪ وڏو انگ خوشحال گهراڻي جي ماڻهن جو آهي، جي نه فقط تعليم ۽ نوڪريءَ جي لحاظ کان وڏا ماڻهو چئي سگهجن ٿا، پر ڌن دولت جي خيال کان پڻ. پر حقيقت ڇا آهي جو ظاهري طور سڀ ڪجهه هوندي به هنن پنهنجو پاڻ کي اندران کوکلو محسوس ڪيو ٿي، هو روحاني غذا جي ڳولا ۾ هئا. (هونءَ عام طرح جپان انهن ماڻهن کي ڪَٿ ۾ نٿو آڻي، جيڪي روحاني ۽ مذهبي دنيائن جي ڳالهه ڪن ٿا.) هنن کي هن گروءَ ۾ هڪ قسم جي روحاني ڇڪ ۽ پُرڪشش طاقت نظر آئي. هنن اهو سمجهيو ته هن گروءَ جي احڪامن جي پوئواري ڪرڻ سان هنن کي دلي سڪون حاصل ٿي سگهندو ۽ هو پنهنجي اصليت کي سمجهي ۽ سڃاڻي سگهندا.
سوال: ڪورٽ ۾ ڪيس هلڻ دوران تو پنهنجي گروءَ جو پاسو کڻڻ بدران هن کي کلئي عام ننديو. هڪ اهو وقت هو جو تون هن ڌرم (Cult) جي وزير خزانه سڏي وئينءَ ٿي ۽ توکي پنهنجي گرو (اساهارا) جي بلڪل ويجهو سمجهيو ويو ٿي. ان اوچتي تبديليءَ جو ڪو سبب؟
هيساڪو: آئون ڌرم جي ليکي چوکي جي فائيلن جي فقط انچارج هئس- جيئن اڪائونٽنٽ يا ڪلارڪ ٿئي. مون کي ته ڪيس هلڻ دوران ڪورٽ ۾ معلوم ٿيو ته هن ڌرم کي وڏو ناڻو حاصل ٿي رهيو آهي. ان ۾ ڪو شڪ ناهي ته هڪ وقت کان گرو اسان لاءِ هڪ حاڪم ٿي پيو هو. هن پنهنجو پاڻ کي اهڙو ڊڪٽيٽر بنايو، جنهن جي هر ڳالهه بنا بحث جي مڃڻ کپي ۽ ان ڳالهه کي ئي هو هن ڌرم کي قبول ڪرڻ سمجهڻ لڳو. اسان لاءِ ٻاهر جي دنيا جا هر قسم جا دروازا بند ڪيا ويا ۽ اسان کي فقط ان ڳالهه ۾ ويساهه ڪرڻو پيو ٿي، جيڪا ڳالهه اسان کي ٻڌائي ۽ پڙهائي وئي ٿي. پوليس جي حراست ۾ اچڻ بعد مون هن گرو (اساهارا) جي تبليغ ۽ هن ڌرم ’اوم‘ جي تعليم تي پهريون دفعو غور ڪيو. نتيجي ۾ آئون ان راءِ تي پهتيس ته هي گرو ته فراڊ آهي ۽ هي ٻُڌ مت جي تعليمات کي مروڙي سروڙي پيش ڪري رهيو آهي ۽ جنهن نورانيت (Enlightment) حاصل ڪرڻ جي ڳالهه ڪري رهيو آهي، اهو نسورو ڪوڙ ۽ دولاب آهي. مون کي ائين محسوس ٿيو ڄڻ اهي ڳالهيون جن تي آئون گذريل ڏهن سالن کان انڌو يقين رکي ويٺي هئس، ان جي عمارت منهنجي اکين اڳيان پل کن ۾ اچي ڦهڪو ڪيو آهي. ڪيڏو آئون غلط فهمي ۽ غلط خيالن جي اثر ۾ وڪوڙيل هئس.
سوال: توکي اها ڄاڻ هئي ته توهان جي ان ڌرم جا سائنسدان ميمبر Sarin نالي زهريلي گئس ان ئي ڪمپائونڊ ۾ ٺاهي رهيا آهن، جنهن ۾ توهان رهيل هئائو؟
هساڪو: مون کي اها خبر ضرور هئي ته اسان جي ڌرم ۾ گروءَ جا ڪيترائي اهڙا چيلا آهن، جيڪي ملڪ جا سٺا سائنسدان ۽ ڪيميا جا ڄاڻو آهن، پر مون کي اها خبر نه هئي ته هو ڪو سارِين جهڙي گئس تيار ڪري رهيا آهن، جيڪا ٽوڪيو جي مرڪزي زمين دوز ريلوي اسٽيشن ۾ ڇڏي اسان جو گرو هن ملڪ جا هزارين اهم ماڻهو مارڻ چاهي ٿو، جن جو سرڪاري ادارن سان خاص واسطو آهي. ڪيترا ماڻهو منهنجي ان ڳالهه تي شايد اعتبار نه ڪن، پر حقيقت اها آهي ته ان قسم جي ظالم ۽ خوني ڌرمن جو اهوئي طريقه واردات آهي. ڌرم جو گرو پنهنجن ويجهن دوستن ۽ اهم اڳواڻن کان به ڪيتريون ڳالهيون لڪائي رکن ٿا.
سوال: جيڪڏهن مذهب جو مقصد ڏکويل ماڻهن جا درد سور ونڊڻ ورڇڻ آهي ته پوءِ توهان جي ان ڌرم ”اوم شن رِي ڪِيو“ جو مقصد ڇا هو؟
هساڪو: شروع ۾ اسان کي اهو ئي بانور ڪرايو ويو هو ته هن ڌرم جو ڪم انسانن جي روحن کي پيڙا کان بچائڻ ۽ نرواڻ ڏيارڻ آهي. اسان گوتم ٻڌ جي تعليمات تي عمل ڪرڻ چاهيو ٿي. پر پوءِ اسان جو گرو (اساهارا) جڏهن پاڻ کي يسوع مسيح سڏائڻ لڳو ته اسان لاءِ مونجهارو پيدا ٿي پيو ته مرشد جو هر چيو اکيون ٻوٽي قبول ڪجي يا نه. پوءِ جن اساهارا جي حڪمن جي بجا آوري اکيون پوري ڪئي ٿي، انهن لاءِ عيش عشرت جي زندگي مهيا ڪئي وئي ٿي ۽ جن اساهارا جو چيو مڃڻ ڇڏيو ٿي، ته منهنجي خيال ۾، انهن جو قتل ڪيو ويو ٿي ۽ قتل بعد اهو ئي اعلان ڪيو ويو ٿي ته هنن جي روح کي مڪتي ڏياري وئي آهي.
سوال: توکي ٽوڪيو اسٽيشن تي زهريلي گئس ڇڏڻ جي خبر اڳواٽ هئي يانه؟
هساڪو: نه. ان جي مون کي ڪا خبر اڳواٽ نه هئي. مون اها خبر ٽي وي ۽ اخبارن ۾ پڙهي، مون کي يقين ئي نه پئي آيو ته اهي ڪم اسان جي ڌرم جا ٿي سگهن ٿا. هن وقت مون کي بيحد گهڻو احساس جرم ۽ پڇتاءُ ٿي رهيو آهي. تعجب جي ڳالهه آهي جو مون گروءَ جي تعليمات تي نه فقط اعتبار ڪيو ٿي، پر ان جي پرچار به ڪئي ٿي. شايد آئون حد کان وڌيڪ اڻ واقف ۽ اڻ ڄاڻ هئس جو هن قسم جي ٺڳ گروءَ جي پوئلڳ ٿي پئي هليس ۽ هِن جي اشاري تي هر ڪم ڪندي رهيس ۽ هاڻ منهنجو ضمير مون کي ملامت ڪري ٿو.
I am searching deeply to find ways to atone for my sins.
سوال: هن وقت توکي پنهنجي سابق گروءَ لاءِ ڇا سوچ آهي؟
هساڪو: آئون هن کي اهڙو ماڻهو سمجهان ٿي، جنهن تمام وڏا ڏوهه ڪيا آهن. هن پنهنجي دماغ ۾ اها ڳالهه ويهاري رکي هئي ته هو وڏي ڪرامت وارو پير آهي ۽ هن اندروني روشني حاصل ڪري ورتي آهي. جيتوڻيڪ هو اهڙي پهچ تي رسڻ کان گهڻو پري هو. اڄ اساهارا (گرو) جڏهن ته جيل ۾ آهي، پر هو حقيقت کان منهن موڙي رهيو آهي، هڪ سابق چيلي/ مريد/ پوئلڳ جي حيثيت ۾ آئون هن کي اها ئي صلاح ڏينديس ته هن جيڪي ڪڌا ڪم ڪري انسان ذات کي ڇيهو رسايو آهي، اهي قبول ڪري ۽ سزا ڀوڳڻ لاءِ تيار ٿي وڃي.