همدرديءَ جي لائق يورپي ڇوڪريون
هاڻ ته سالن کان جپان ۾ اچڻ وڃڻ ۽ رهڻ ڪري ۽ جپاني ادب جو مطالعو ڪرڻ ڪري اسان به هتي جي عورت جو جپاني معاشري
هاڻ ته سالن کان جپان ۾ اچڻ وڃڻ ۽ رهڻ ڪري ۽ جپاني ادب جو مطالعو ڪرڻ ڪري اسان به هتي جي عورت جو جپاني معاشري ۾ قدر چڱيءَ طرح سمجهي ويا آهيون، نه ته اسان جي سفير دوست ظفر شيخ ته اڄ کان ٽيهارو سال اڳ جپان ۾ اچڻ سان اسان کي ان حقيقت ڏي ڌيان ڇڪايو ته ٻيلي ڏٺو وڃي ته ”دنيا جي عورتن ۾ سڀ کان گهڻو سورن ۾ جپاني عورتون آهن.“ ظفر جي ڳالهه ٻڌي اسان کلندا هئاسين ته هو ويتر سنجيدو ٿي چوندو هو ”توهان پاڻ ئي چوڌاري نظر ڦيرائي ڏسو ته هي جپاني عورتون ڪيڏو سورن ۾ آهن. هو ڇا ڇا نٿيون ڪن؟ نوڪريون ڪن، پورهيا ڪن، گهرن جون صفايون ڪن، ٻارن ۽ مڙسن جي خدمت ڪن، رڌ پچاءُ، ڪپڙا ڌوئڻ، استري ڪرڻ، سڀ ڪجهه پاڻ ڪن. کين نوڪرياڻي يا نوڪر رکڻ جي به اجازت ناهي. ان هوندي به سندن مڙس خوش ٿيڻ بدران نشي ۾ يا بنا نشي جي حالت ۾ کين موچڙا هڻن!“
هاڻ مڙيئي ٽي وي چئنلن، ناولن ۽ فلمن ذريعي جپاني عورتن ۾ اهو احساس وڌي ويو آهي ته هو واقعي سورن ۾ آهن نه ته هو سمجهنديون هيون ته شايد دنيا جون مڙيئي عورتون ائين عتاب هيٺ آهن.
”ڀلا دنيا جون خوش نصيب عورتون ته يورپ ۽ آمريڪا جون چئبيون.“ اسان چوندا هئاسين.
”نه هرگز نه.“ ظفر يڪدم Disagree ڪندو هو. ”دنيا ۾ خوش نصيب عورتون پنهنجيون پاڪستاني آهن.“
”اهو وري ڪيئن؟“ ٽوڪيو ۾ ظفر وٽ اسين مانيءَ تي آيل پاڪستاني حيرت مان پڇندا هئاسين.
”ڏسو نه يورپي يا مغربي عورت ته وري به نوڪري ڪري ٿي، جنهن لاءِ هن کي سوير اُٿي ٻارن کي تيار ڪري اسڪول موڪلي پوءِ آرام ڪرڻ بدران آفيس پهچڻو پوي ٿو، جتي سڄو ڏينهن ڪم ڪرڻو پوي ٿو ۽ آفيس پهچڻ ۽ موٽڻ ۾ ميل اڌ پنڌ ڪري بس يا ريل ۾ سوار ٿيڻو پوي ٿو ۽ اهي رش واريون سواريون ڪي عياشي نه پر عذاب ٿين ٿيون ۽ پوءِ وري گهر اچي گهر کي منهن ڏيڻو پوي ٿو. ڪهڙو گهر يورپ يا آمريڪا جو آهي، جنهن ۾ نوڪر چاڪر ۽ ماسيون ڪم ڪن ٿيون. اهي اسان جي ملڪ جون زالون خوش نصيب آهن، جيڪي نه نوڪري ڪن، نه پورهيو مزوري! گهر جي ڪم لاءِ به پارٽ ٽائيم ٻهاري پوچي لاءِ ماسيون آهن. ڪيترن وٽ ته نوڪر چاڪر به آهن، پوءِ به پاڻ کي خوش نٿيون سمجهن.“
اڄ ٽيهن سالن بعد سوچيان ٿو ته ظفر کي شاباس هجي جو جپان ۾ اچڻ سان آفيس جي ڪم ۽ جپاني زبان سکڻ کان علاوه جپاني معاشري جي ڪيترن ئي ڳالهين تي کوجنائون ڪندو رهيو.
جپان ۾ مردن جو عورتن ڏي رويو سخت هجڻ ڪري ڪيتريون ئي جپاني عورتون ڪنهن ڪنگلي کٽل آمريڪن سان شادي ڪرڻ ۾ به وڏي خوش نصيبي سمجهن ٿيون ۽ ايشيا جي ماڻهن سان ته تڏهن کان شاديون ڪنديون اچن. جپاني عورتون ڪيتري قدر محنتي، چئيوان ۽ مڙسن جون خدمتگذار آهن، ان بابت گذريل ٽيهن سالن جي سفرنامن ۽ جپاني لوڪ ادب توڙي ڪهاڻين ۾ لکندو اچان.
جپاني مردُ يورپ يا آمريڪا ويندو پر ورلي ڪنهن يورپي يا آمريڪن ڇوڪريءَ سان شادي ڪري ايندو. هن کي خبر آهي ته سندن جپاني ڇوڪرين جي مقابلي ۾ اهي ڌاريون عورتون وڏو مٿي جو سور آهن، جيڪي مرد ۽ عورت جي برابري چاهين ٿيون. سئيڊن، ناروي، ڊنمارڪ جهڙن يورپي ملڪن ۾ هر ڪم رڌڻ پچائڻ کان ٻار جا پوتڙا (پئمپر) بدلائڻ جهڙو ڪم عورت سان گڏ مرد کي به ڪرڻو پوي ٿو _ سواءِ ٻار ڄڻڻ ۽ ان کي ٿڃ ڏيڻ جي، جنهن لاءِ ظاهر آهي، هڪ مرد Biologically (جسماني طور) مجبور آهي. جپان ۾ ته جپاني عورت آخري مهيني پيٽ سان هوندي به پئي گهر کي پوچا ڏيندي ۽ دڪيون صاف ڪندي. هڪ ٻار ڪڇ تي، هڪ ٻار پيٽ ۾ ۽ ٽئي ٻار کي آڱر کان وٺي اسڪول ڇڏڻ ويندي. مڙس آفيس مان سڌو ڪلب يا بار مان ٿي رات جو دير سان موٽندو ته به ان جو مرڪندي آڌر ڀاءُ ڪندي. نشي ۾ ڌت ٿي اچي بستر تي ڪرندو ته بوٽ ۽ جوراب به پاڻ پيئي لاهينديس ۽ الٽيون صاف ڪري زور پئي ڏيندس. ڪنهن آفيس يا بزنس جي دعوت ۾ ڪنهن جپاني مرد کي زال سميت دعوت هوندي ته به نڀاڳو زال کي ڍوئڻ بدران آفيس جي ڪلارڪ ڇوڪري يا گرل فرينڊ کي وٺي دعوت ۾ حاضر ٿيندو. اڃا وڏي پوسٽ تي پهچندو يا پئسو ايندس ته سريتون (Keeps) يا گيشائون رکندو ۽ هوڏانهن جوڻس جو گهر ۾ ٻارن جي وڌيل انگ کي منهن ڏيڻ ۾ ئي وقت گذري ٿو. اڌ پير چئمپل ۾ اڌ پٽ تي سڄو ڏينهن سستن پٽاٽن، بصرن پويان بازاريون ماپيندي يا ٻارن جي ضرورت جي شين پويان سپر مارڪيٽون ڇاڻيندي وتندي. سو ڪو ورلي نڀاڳو جپاني مرد هوندو جيڪو يورپي يا آمريڪن عورت سان شاديءَ جي چڪر ۾ ڦاسندو، نه ته هن لاءِ پنهنجي جپاني عورت The Best ۽ Most Obedient Servant آهي- جيڪا موچڙا کائي به مرڪندي رهي ٿي.
۽ هوڏانهن جپاني عورتن لاءِ فارينر چاهي آمريڪن ۽ يورپي هجي يا اسان جي ننڍي کنڊ جو هجي يا عرب ايراني هجي، هن جي لاءِ بهترين مڙس آهي. ساڳي وقت جپان ۾ رهندڙ اسان جا ڪنوارا مرد جپاني عورتن سان شادي ڪرڻ ۾ پنهنجي عاقبت موچاري سمجهن ٿا، جو هنن کي جپان ۾ رهڻ جي ويزا ملڻ جي آساني ٿئي ٿي. جپان ۾ توهان کي ڪيترائي آمريڪن ۽ يورپي نظر ايندا، جيڪي جپان ۾ رهندڙ پنهنجي ملڪ جي عورتن سان دوستي ڪرڻ بدران، جپاني ڇوڪرين سان گهمندي ڦرندي نظر ايندا ۽ ڪيترن ته جپاني ڇوڪرين سان شادي ڪري هتي جپان ۾ پرمننٽ رهائش اختيار ڪئي آهي. هو اهوئي چوندي ٻڌبا آهن ته سندن ملڪن جي زالن جي مقابلي ۾ جپاني زالون بيحد وفادار ۽ خدمتگار آهن. جپاني عورتن ۾ نه گهڻو نخرو آهي ۽ نه وري ڪو انگل آرو آهي. بلڪ ڏٺو وڃي ته جپاني عورتون ٿي ڪري به هو پنهنجن مڙسن جا لاڏ کڻن ٿيون.
ڪنهن جپاني مرد جي يورپ يا آمريڪا ۾ ڊگهو عرصو رهڻ ڪري ڪنهن مڪاني يورپي يا آمريڪي ڇوڪريءَ سان عشق ٿيندو ته به هو عورت جي غلاميءَ ۾ رهڻ کان وڌيڪ سندس قد بت کان ڪيٻائيندو جو جپاني قد بت ۾ بندرا ٿين ٿا. هڪ ڊگهو مرد بندري قد جي جپاني عورت سان رهندي ايڏو عجيب نٿو محسوس ڪري جيڏو هڪ بندرو مرد ڊگهي قد جي عورت سان. هڪ اهو سبب پڻ آهي جو جپاني مرد آمريڪن عورتن کان سندن ڊگهي قد ڪري ٽهن ٿا.
جپان جي شهر فڪوئڪا شهر ۾ يونيورسٽي جي هڪ ڇوڪري کي ٽيوشن پڙهائيندو هوس. ظاهر آهي هو مون کان قد ۾ ننڍو هو. جپان ڇڏڻ وقت هن ڇوڪري کي ٽيوشن پڙهائڻ لاءِ مونکي ائبي نالي هڪ آمريڪا جي ڇوڪري ملي وئي، جيڪا قد ۾ مون کان به ڊگهي هئي. ڊگهو قد کڻي سونهن جي نشاني هجي پر جپان جهڙي ننڍڙي قد جي ماڻهن جي ملڪ ۾ Abbie عجيب لڳي ٿي. موڪلائڻ مهل فوٽو ٿي ڪڍايوسين ته سمجهه ۾ نه آيو ته پنهنجي جپاني شاگرد کي وچ ۾ بيهاري هڪ سؤ هڪ ٺاهي بيهون يا پاسي تي بيهاري هڪ سؤ ڏهه ٺاهيون. پوءِ نيٺ ائبيءَ کي چيم ته ٿورو گڪو ٿي بيهه ته اسان جي ليول ۾ اچين.
جپان ۾ يورپ يا آمريڪا کان آيل مردن جا موج مزا آهن. هو ميلن ملاکڙن يا دعوتن ۾ يڪدم ڪا جپاني ڇوڪري ڳوليو وٺن ۽ ڪيترا ته انهن سان شادي ڪري کين پنهنجي وطن وٺيو وڃن يا جپان ۾ ئي ٽڪيو پون. ٻئي خوش هوندا آهن، يعني جپاني ڇوڪري به ته يورپي ڇوڪرو به، جو جپاني ڇوڪريءَ لاءِ پنهنجي جپانيءَ مرد کان ڌاريون بهتر آهي ۽ هن کي هڪ ڌارئين سان شادي ڪري وڌيڪ آزادي ۽ عزت ٿي ملي. ساڳي وقت يورپي مرد لاءِ پنهنجي ٻه مُنهي بلا يورپي عورت کان وڌيڪ بهتر جپاني ڇوڪري آهي، جيڪا جنهن ليول جي چئيوان ۽ چاهيندڙ ٿي مڙس سان ٻڌجي رهي ٿي ۽ جيتري اها قربائتي آهي، ان جي مقابلي ۾ سندس يورپي ڇوڪري جهڙي چيلاٽو. جپان ۾ نوڪري يا تعليم لاءِ ترسيل يورپي عورت پاڻ کي بدنصيب سمجهي ٿي جو هن ڏي ڪو جپاني مرد ته ڌيان نٿو ڌري پر پنهنجو يورپي به نه! يورپي مرد جپان ۾ ڀلا آخر ڇو انهن جو رخُ ڪري جڏهن چوڌاري جپاني ڇوڪريون هن مٿان فدا ٿيڻ لاءِ تيار آهن.
يوڪوهاما شهر جي ياماشيتا پارڪ ۾ منهنجو ملئي شاگرد (هاڻي هتي جي جهازران ڪمپنيءَ جو مئنيجر) ڪئپٽن علي وٺي هليو. چوڌاري جوڙا جوڙا نظر اچي رهيا هئا. يورپي، آفريقي ۽ اسان جا ايشيائي شاگرد جپاني ڇوڪرين سان گڏ هلي رهيا هئا. اتي اسان جي نظر وڻ هيٺان بيٺل ٻن يورپي ڇوڪرين (جيڪي بيلجيم جي ڪنهن ڪمپنيءَ طرفان هتي بدلي ٿي آيون هيون ۽ ڪئپٽن عليءَ سڃاتن ٿي) تي نظر پيئي. هو پنهنجي منهن اڪيليون آئيس ڪريم ڪون کائي رهيون هيون. عليءَ مون کي ملئي زبان ۾ چيو هنن ڇوڪرين سان جپان جهڙي ملڪ ۾ وڏو ظلم آهي. عليءَ جنهن انداز سان چيو آئون سمجهي ويس ته يورپ جي هنن راڻين کي هتي ڪير پڇندو- ويندي سندن هم وطنين کي به کُٽيءَ ته نه کنيو آهي، جو هو جپان جهڙي مهانگي ملڪ ۾ جپانين جهڙين مڪاني مهمانواز ڇوڪرين کي ڇڏي هنن چَٽين کي پاڻ سان رکن.