توکي ڪير وساري اوساٿي
اسان جو سياسي ڪردار بہ ھمسفر ساٿين وانگر رھيو آھي، سياست جي شروعات 1972ع ۽ 1973ع کان ڪئي سون، قومپرست سياست کان شروعات ڪئيسين، سندس وڏي ڀاءُ حاجي قاسم واري ڊپٽي گلي واري جاءِ قومپرست سياست جو مرڪز رھي، متارو ڏاھري، عالم ڏاھري ۽ سردار صالح ڏاھري، ابوبڪر زرداري، طالب جکرو، امداد شاھ ۽ ٻيا ڪيترائي شاگرد سندن جاءِ تي ايندا ھئا، سيلف سرورس ھوندا ھئاسين، متارو ڏاھري آمليٽ، ڀينڊيون ۽ وائيٽ چانور ڀلا ۽ ٽيسٽي ٺاھيندو ھو، آئون ۽ عالم ڏاھري اٽو ڳوھي ماني پچائيندا ھئاسين، سموري سنگت ايندي ھئي گڏجي وڏو انجواءِ ڪندا ھئاسين، ان کان علاوہ ٻيو مرڪز امداد شاھ جي اوطاق ھوندي ھئي جتي بہ سموري سنگت ايندي ھئي ڪچھريون کائڻ پيئڻ ۽ سياسي پروگرام وغيرہ پر امداد شاھ، متارو ڏاھري جي محبت ۾ سموري سٿ کي کڻي ھلڻ واري بھادر دوست ھو ۽ آھي، ڀر پاسي جي ڳوٺن جا سياسي دوست جن ۾ پاڻ سائين امداد شاھ، اصغر شاھ، سومار ساند، ابوبڪر زرداري، خادم حسين زرداري، نثار بالادي، غوث بخش ٽالپر، ماستر بشير ميمڻ، نثار شيخ (جج) عالم ڏاھري، صالح ڏاھري ۽ ٻيا بہ ڪيترا ھمدرد دوست ساٿي ھوندا ھئا اسان سڀني جو سياسي استاد صديق دائودپوٽو، روشن پٺاڻ ۽ حسين شاھ ھونداھئا.
اسان باقائدي قومپرست سياست جو حصو ٿي وياسين، ميمبر شپ کان پوءِ عھدا مليا ڪم شروع ڪيوسين ڪامريڊ متارو ڏاھري سياست ۾ متحرڪ ڪردار ھو، پاڻ ڏاڍو تيزي سان شاگرد سياست ۾ اڳتي وڌيو، اسان سڀني دوستن جو ليڊر ٿي پيو، ھر ڪم ڏاڍو ھوشياري سان ڪندوھو، شاگرد اليڪشن جو اعلان ٿيو اڳيان جماعت اسلامي ھئي، پر جماعت اسلامي جو غلبو وڏو ھو، اسان کي شڪ ٿيو تہ ڪٿي اليڪشن ھارائي نہ وڃون، سنگت فيصلو ڪيو تہ اليڪشن جي ٽائيم ووٽن جون پيتيون کڻجن، اليڪشن وقت ابوبڪر زرداري اليڪشن بوٿ مٿان فائرنگ ڪئي، آئون ۽ متارو ڏاھري ڏنڊا کڻي بيٺاسين، جيئن ئي جيپ آئي متارو ڏاھري ووٽن جون پيتيون کڻندو جيپ ۾ وجهندو ويو، وڏو گوڙ ٿي ويو اسان ھنگامي حالتن کي منھن ڏئي نڪري وياسين پويان جماعت انھن جي اتحادي شاگردن وڏو احتجاج ڪيو، پر ڪجهہ بہ ھڙ حاصل ڪونہ ٿين.
متارو ڏاھري جيئي سنڌ جي پليٽ فارم تان ضلعي جي مختلف عھدن تي ڪم ڪندو رھيو، ڪيترائي دفعا کيس ضلعي پوليس گرفتار ڪري ھيسائڻ جي ڪوشش ڪئي، پر ھي نوجوان اڃا ارڏو ٿيندو ويو، ان کان پو اعلي تعليم لاءِ سنڌ يونيورسٽي ويو، متارو ڏاھري کي 1976ع ۾ گرفتار ڪيو ويو، پاڻ بي اي جا پيپر سينٽرل جيل حيدرآباد مان ڏنا.
آئون اڃان ڊگري ڪاليج شھدادپور جو شاگرد ھئس، تہ متارو سنڌ يونيورسٽي ۾ ھو ۽ ايم اي پوليٽيڪل سائنس ۾ پڙھي رھيو ھو، 1977ع 1978ع ۾ يونين اليڪشن ٿي، يونين عھدن تي وڏو جهيڙو ھليو، شاگرد گروپن ۾ ورھائجي ويا پر سائين جي ايم سيد سڀن کي پرچائي متارو ڏھري کي جنرل سيڪريٽري ۽ شبير لاکو کي صدر جي لاءِ نامزد ڪيو، جڏھن سڀ جيئي سنڌ جا ڌڙا ملي ويا، تہ جيئي سنڌ اليڪش کٽي وئي، اليڪشن کٽڻ کان پوءِ حلف برادري دوران آئون ۽ ڪجهہ ٻيا شاگرد متارو ڏاھري جي دعوت تي سنڌ يونيورسٽي آياسين، سنڌ يونيورسٽي جو وائيس چانسلر شيخ اياز پنھنجي سموري يونيورسٽي بيوروڪريسي ۽ مشينري سان گڏ اسٽيج تي ويٺو ھو، ۽ يونين صدر شبير لاکو ۽ جنرل سيڪريٽري متارو ڏاھري بہ حلف کڻڻ لاءِ اسٽيج تي ويٺو ھو، ۽ ھزارين ويٺا آهن، شاگرد پنڊال ۾ ويٺا ھئا، جڏھن شيخ اياز حلف کڻائڻ لاءِ اسٽيج تي آيو تہ سمورو پنڊال جيئي سنڌ جي نعرن سان گونجي ويو، ۽ اليڪٽيڊ شاگردن سرڪاري طرح وارو حلف کڻڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو، ۽ چيائون اسان جيڪو پارٽي طرفان حلف نامون منظور ڪيو ويو آھي اھو ۽ متارو ڏاھري ۽ شبير لاکو بلند آواز ۾ حلف کڻڻ شروع ڪيو. تہ مونکي قسم آھي راجا ڏاھر جي تلوار جو، مونکي قسم آھي راجا ڏاھر جي ھاٿي جو تہ اسان سنڌ سان وفادار رھنداسين، وائيس چانسلر شيخ اياز شاگردن جي اھڙي اوچتي رويي تي پريشان ٿي ويو، ۽ ڪاوڙجي اسٽيج تان لھي ھليو ويو،
ان کان پو جلد ئي 1978ع ۾ شيرين سومرو واقعو ٿيو، فوجي قتل ٿيا شاگردن جي پويان باھ ٻري وئي، ڪيترن ئي شاگردن سان ڪامريڊ متارو ڏاھري کي بہ مک جوابدارن ۾ شامل ڪيو ويو ۽ متارو ڏاھري روپوش ٿي ويو، عيوض ۾ سندس ڀاءُ محمد يوسف ڏاھري کي گرفتار ڪري سٽي ٿاڻي حيدرآباد ۾ قيد ڪري تشدد جو نشانو بنايو ويو، سندس سموري فيملي کي ھراسان ڪيو ويو سندس سھري محمد صالح ڏاھري کي بہ گرفتار ڪيو ويو، ان سموري روپوشي جي پيرڊ ۾ متارو ڏاھري مون سان رابطي ۾ رھيو، ان وقت مون 1979ع ۾ سنڌ يونيورسٽي جي آءِ آر ڊپارٽمينٽ ۾ ايم اي ۾ داخلا ورتي، دوستن کي خبر ھئي تہ متارو ڏاھري طالب سان رابطي ۾ آھي ۽ دوستن مون کي چيو تہ وائيس چانسلر الياس ابڙو پڪ ڏني آھي تہ متارو ڏاھري کي وٺي اچو خاطري سان سندس مٿان ڪيس ختم ڪرايان ٿو ۽ اچي پنھنجي پڙھائي مڪمل ڪري، انھن دوستن جي چوڻ ۽ نئين وائيس چانسلر الياس ابڙو جي پڪ تي متارو ڏاھري کي آئون ۽ سندس سوٽ محمد صالح يقين ڏياري دولت پور ڀرسان ﷲ ورايو ڏاھري دنگائي جي ڳوٺ مان جتي پنھنجي سھري جي مرضي سان رھيل ھو، واپس سنڌ يونيورسٽي ۾ وٺي آيا سين، کيس سندس ڪمري روم نمبر 42 انٽرنيشنل ھاسٽل تان منظم سازش تحت ۽ ڪجهہ دوستن جي مھرباني سان گرفتار ڪيو ويو، ابتو ايف آءِ يو، جاچ ۾ سندس مٿان ڪيترائي ڪيس داخل ڪري مختلف ٽارچر سيلن ۾ سخت تشدد جو نشانو بنائي مرڻ جهڙو ڪري پوءِ کيس سنٽرل جيل حيدرآباد ۾ سياسي قيدين سان گڏ رکيو ويو، شبير لاکو آمريڪا فرار ٿي ويو، ۽ سندس باقي قيادت مان علي حيدر شاھ، قادر جتوئي پھرين گرفتار ٿي چڪا ھئا، باقي ٻيا دوست بہ مختلف جڳھن تان گرفتار ٿي سينٽرل جيل ۾ آيا.
1983 ۾ ڪامريڊ متارو ڏاھري آزاد ٿي آيو، سندس حوصلا اڃا وڌيڪ مضبوط پئي لڳا، آئون سندس ڳوٺ ملڻ ڳوٺ ويس، ڪامريڊ مونسان شھدادپور لاء پنڌ نڪري پيو، تقريبن پنج ڪلوميٽر واڪ ڪندا اچي مقصودو رند پھتاسين، ان وچ ۾ متارو ڏاھري مونکي قائل ڪرڻ لڳو تہ ھاڻ پاڻ گڏجي ليفٽ وارن سان ڪم ڪريون ٿا ڪامريڊ تاج مري وارا عوامي نيشنل پارٽي ۾ ڪم ڪن پيا ۽ الاھي پريشرائيز بہ ڪيو اٿن ۽ ترقي پسند سوچ جا مالڪ بہ آھن ھاڻ انھن سان گڏ عوامي جمھوري سياست ڪريون ٿا، مون چيو ڏاڏا مون مارڪسسي فلسفو ناھي پڙھيو ۽ آئون ان ۾ فٽ نہ ٿيندس باقي توھان ڀلي دوستن سان گڏ ڪم ڪريو، متارو ڏاھري جيل ۾ ايترو پڙھيو ھو جو ھو مڪمل مارڪسسٽ ٿي لڳو سندس مطالعو ايترو تہ گھرو ھو جو جيڪي ڪميونسٽ دوست مارڪسسٽ ھئا اھي کيس کي دليلن ۾ بحث مباحثي ۾ ھارائي نہ سگهندا ھئا ۽ پوءِ واقعي متارو ڏاھري مارڪسٽ ٿي چڪو ھو، پاڻ پارليامينٽري سياست جو حامي ٿي ڪري پاڪستان جي اندر مظلوم عوام جي حقن لاءِ عوامي پارٽي جو ڊيويزنل صدر ٿيو، جنھن پارٽي جا اڳواڻ مير غوث بخش بزنجو ۽ ولي خان ھئا.
1985 1986 دوران جنرل ضياءُالحق غيرجانبدار اليڪشن جو ڊرامو ڪرايو، محمد خان جوڻيجو کي وزيراعظم چونڊيو ويو ھو، ان وقت ايم آر ڊي تحريڪ اليڪشن جو بائيڪاٽ ڪرايو جنھن جا عوامي نيشنل پارٽي جا سرواڻ مير غوث بخش بزنجو ۽ ولي خان ميمبر ھئا، انھن جي نگراني ۾ متارو ڏاھري ٽن مھينن لاءِ ايم آر ڊي تحريڪ جو ڪنوينئر بہ رھيو ھو. ڪامريڊ متارو ڏاھري
2011- 09- 12 تي ھن دنيا مان لاڏاڻو ڪري ويو مرحوم آخري وقت تائين ترقي پسند پارليامينٽ سياست جو ڀرپور حامي ٿي رھيو چاھي آزاد گروپ ھجن، مسلم ليگ ھجي پيپلز پارٽي ھجي يا کڻي ترقي پسند ڪميونسٽ اتحاد ھجن جيڪي بہ عوامي مفاد لاءِ جدوجھد ڪندا ھئا ڪامريڊ متارو ڏاھري غيرسياسي طور تي سڀني جو حمايتي رھيو ۽ عوامي مفاد لاءِ ڪم ڪندو رھيو ھو.
طالب جکرو
(شھدادپور سنڌ)