جيل ڊائري

ڪَتيون ڪيئن قيد ۾ گذريون

ڏاڏو متارو ڏاھري 1979ع ۾ گرفتار ٿيو. هن کي اذيتناڪ جسماني ٽارچر ڪيو ويو ۽ پوءِ لاڳيتو 5 سالن تائين جيل ۾ رهيو. متاري ڏاھري جي ھن ڊائريءَ جو وچور رڳو سندس جيل ياترا جو ذاتي احوال نہ پر ضياء جي فوجي آمريت جي ھڪ ڪاري دور خلاف خاص طور سنڌ جي قومي جمھوري ۽ ترقي پسند تنظيمن، اڳواڻن ۽ شخصيتن جي جدوجھد جي ھڪ تاريخ پڻ آھي. ھن ھڪ وڏي اڳواڻ کان وٺي ننڍي ڪارڪن جي موجودگي جو ذڪر ڪيو آھي،

  • 4.5/5.0
  • 273
  • 48
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ولي ڏاهري
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Katyun Keay Qaid Mein Guzryun

هڪ شرمناڪ واقعو ۽ جهيڙو

اڄ 2 آڪٽوبر 1982ع ساڳئي ڏينھن تي جيل جي زندگي ۾ اهڙو شرمناڪ واقعو منھنجي اڳيان ڪڏهن بہ پيش نہ آيو، هونئن تہ شاگرد ٿورڙي گهڻي ڳالھہ تان پيا وڙهندا ۽ جهڳڙندا آهن، مگر اڄ جو منظرئي ڪجهہ ٻيو هو، ٿيو هيئن تہ صالحين جي هڪ ميمبر غلام نبي پنھور جو سندن تنظيم جي الطاف تنيو، قمر ڀٽي ۽ قربان ارباب سان ضد ۽ جهيڙو ڪيترن ئي ڏينھن کان هلندڙ آهي، اسان جو نمبر بند ٿيڻ جو هئڻ ڪري قمر ڀٽي، قربان ارباب، الطاف تنيو ۽ ارشاد نظاماڻي گڏيل منصوبي تحت غلام نبي پنھور سان جهيڙي جو پروگرام ٺاهيو تہ جيئن ٻيا سڀ بند ٿي وڃن تہ هن کي سيخون هڻي ڪيرائي وجهون ٿا، غلام رسول زرداري پھرين بند ٿيو، هن جي کولي کان پوءِ ٻئي نمر تي سانوڻ هنڱورو، يوسف لغاري ۽ شمس گوپانگ بند ٿيندا آهن ۽ ٽئين نمبر تي منھنجي کولي 14 آهي ۽ آئون اڪيلو بند ٿيس، آئون اڃا ن بند ٿي ڪپڙا مٽائي ڪتاب کڻي کٽ تي ويٺس تہ اوچتو سامھون هڪ همراھہ ڊوڙندو آيو ۽ رڙ ڪري چيائين تہ ڏاڏا منھنجي تنظيم جا ڪجهہ دوست مونسان وڙهن ٿا ۽ سيخون کينو بيٺا آهن، ان ڪري مھرباني ڪري منھنجي مدد ڪريو آئون سدائين توهان کي عرض ڪندو رهيو آهيان تہ آئون هڪڙو آهيان ان ڪري مونسان وڙهن تہ منھنجي مدد ڪيو، مھرباني ڪري تون ٻاهر نڪر ۽ مونسان گڏ هل مون چيو بابا اهو توهان جي تنظيم جو مسئلو آهي، سڀاڻي توهان ٺھي ويندا هروڀرو اسين بدنام ٿيندا سين تنھن ڪري اسان جو ڪجهہ بہ نہ وڃي، ايتري ۾ ٻاهر بيٺل دوست بہ مڙي ويا، هي همراھہ صفا چنبڙي پيو تہ ڏاڏا مھرباني ڪري منھنجي مدد ڪريو، جي تون ٻاهر نٿو نڪرين تہ مونسان ٻيا همراھہ مونکي ڏي آئون عبدﷲ شاھہ وارن کي وٺي ٿو وڃان ۽ سانوڻ وارن کي بہ کولرايان ٿو، جمعدار کي سڏ ڪري سانوڻ وارن کي کولرائڻ لاءِ چيائين مون منع ڪئي تہ توهان نہ نڪرو ۽ جمعدار کي بہ منع ڪيم امداد چانڊيو ۽ غلام نبي خشڪ کي سڏ ڪري چيم تہ توهان وڃو وڃي دودي مھيري سان ڳالھايو تہ اها ڪھڙي شرافت آهي جو هڪڙي تنظيم جا چار ڄڻا گڏجي هڪ ڄڻي سان ٿا وڙهو، پر سڀني دوستن جو خيال هو تہ مونکي نڪرڻ گهرجي ۽ آئون ان ڪري نہ پيو نڪران تہ جهيڙو نہ ٿيندو، ڇوڪرا جيڪي ماڻھو ڏسي اڪثر شوبازي ڪندا آهن ۽ خير ٿي ويندو مگر غلام نبي پنھور بلڪل وائڙو ۽ مايوسي سان منٿون ڪرڻ لڳو تہ منھنجي مدد ڪيو، باقي تنظيم وري ڇاجي آئون اهڙي تنظيم کي پيشاب ڪريان ڪافي زور ڀرڻ کان پوءِ سانوڻ، يوسف ۽ شمس کي ٻاهر نڪرڻ لاءِ چيم کين هدايت ڪيم تہ توهان جهيڙو نہ ڪجو رڳو هن سان گڏجي وڃو کيس سندس ڪمري ۾ بند ڪرائي واپس اچو اگر هن سان وڙهن تہ رڳو ڇڏائجوس باقي جهيڙي سان پنھنجو ڪجهہ بہ نہ وڃي، هنن همراهن ائين ئي ڪيو پنھور کي وڃي سندس کولي ۾ بند ڪرائي آيا پئي، تہ وچ ۾ الطاف تنيو، قربان، قمر ۽ ارشاد سيخون هٿ ۾ کڻي اچي هنن همراهن کي ڌمڪايائون تہ اسان جي تنظيم ۾ اوهان جو ڪجهہ بہ نہ وڃي، اگر ڪو وچ ۾ آيو تہ ان کي ڏسي رهنداسين. الطاف تمام غلط ڳالھائي رهيو هو تہ ڪرائي جا ٽٽون اسان جي وچ ۾ ڇوٿا اچن. ان تي غوث علي شاھہ ۽ عبدﷲ شاھہ بہ جذبات ۾ اچي انھن کي گاريون ڏيڻ لڳا تہ هنگامون مچي ويو عبدﷲ شاھہ بہ وڃي لوھہ جي سيخ کنئي، وارڊ جا ڪافي شاگرد گڏ ٿي ويا، آئون بند هئس گوڙ ٻڌي جمعدار کي سڏ ڪيم تہ ڇوڪرن جو جهيڙو ٿي پيو آهي جلدي ۾ مونکي کوليو، ڪافي سڏن کان پوءِ جمعدار بشيري اچي مونکي کوليو تکو ڊوڙندو ويس وچ ۾ پئي جهيڙو ٽاري غوث شاھہ کي بند ڪرايم پوءِ قمر ۽ الطاف کي بہ بند ڪرايم تڏهن بہ هڪ ٻئي کي گاريون گند ڪري رهيا هئا، مون آرٽيفشل ڪاوڙ جو اظھار ڪندي اکيون ڳاڙهيون ڪري وڏي شور سان سڀني کي ڌمڪيون ڏئي ماحول تي حاوي ٿيڻ لاءِ پھريائين قربان کي ڌڪا ڏنم پوءِ غوث شاھہ کي دٻ ڪڍيم، پوءِ الطاف کي ٻانھہ کان وٺي مروٽو ڏنم سڀني کي پنھنجي پنھنجي کولين ۾ بند ٿيڻ لاءِ چيم منھنجي اهڙي جارحاڻي رويي جي ڪري سڀ خاموش ٿي ويا ٻيا ڪيترائي شاگرد جيڪي بيٺا هئا منھنجو تمام گهڻو احترام ڪندا آهن انھن بہ کين دٻائيندي چيو تہ ڏاڏي جو چوڻ ڪريو پنھنجو وڏو ۽ سينئر آهي مون سڀني کي ڌڪي کولين ۾ بند ڪيو پوءِ جهيڙو ٿڌو ٿي ويو، مون ٻين سڀني بيٺل شاگردن کي وڃڻ لاءِ چيو ۽ آئون امداد وارن سان گڏ بند ٿيس، پريان غلام رسول وڏي واڪي گاريون ڏئي جمعدار کي چئي رهيو هو تہ مون کي کوليو تہ سڀني کي ٺيڪ ڪري ڇڏيان مگر مون جمعدار کي منع ڪئي تہ اهو جذباتي آهي وڌيڪ مسئلو پيدا ڪندو ان ڪري ان کي بند ئي رهڻ ڏيو آخر ماٺار ٿي سڀڪو پنھنجن ڪمرن ۾ تبصرا ڪرڻ لڳو خير سان رات گذري وئي.