جيل ڊائري

ڪَتيون ڪيئن قيد ۾ گذريون

ڏاڏو متارو ڏاھري 1979ع ۾ گرفتار ٿيو. هن کي اذيتناڪ جسماني ٽارچر ڪيو ويو ۽ پوءِ لاڳيتو 5 سالن تائين جيل ۾ رهيو. متاري ڏاھري جي ھن ڊائريءَ جو وچور رڳو سندس جيل ياترا جو ذاتي احوال نہ پر ضياء جي فوجي آمريت جي ھڪ ڪاري دور خلاف خاص طور سنڌ جي قومي جمھوري ۽ ترقي پسند تنظيمن، اڳواڻن ۽ شخصيتن جي جدوجھد جي ھڪ تاريخ پڻ آھي. ھن ھڪ وڏي اڳواڻ کان وٺي ننڍي ڪارڪن جي موجودگي جو ذڪر ڪيو آھي،

  • 4.5/5.0
  • 273
  • 48
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ولي ڏاهري
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Katyun Keay Qaid Mein Guzryun

هڪ انقلابي شاگرد کي جيل ۾ ڪيئن رهڻ گهرجي

اڄ 26 سيپٽمبر 1982ع تي صبح جو ڪمرو صاف ڪري روم نمبر 3 تي نثار بالادي ڏي ويس ان سان ڪچھري ڪري رهيو هئس تہ غلام نبي خشڪ آيو سڏ ڪري چيائين تہ ڏاڏا توسان ٻہ منٽ ڳالھائڻو آهي ٻئي سندس ڪمري نمبر 9 تي آياسين، هن ڪالھوڪي واقعي تي پنھنجي غلطي جو اعتراف ڪندي ڳالھايو تہ اڳ ۾ مون ڪڏهن بہ جيل جي زندگي ۾ اهڙي غلطي نہ ڪئي آهي، ڏاڏا تون اسان جو وڏو آهين فيصلو ڪر، جيڪو بہ ڏوهي هوندو اهو معافي وٺندو پوءِ مون هن تي ڪافي تنقيد ڪئي جن ۾ هنن هنڍي الڳ ڪئي ۽ پنھنجن تنظيمي ساٿين سان نہ ڳالھائڻ ۽ ٻين بہ ڪيترن ئي ننڍڙن ننڍڙن مسئلن تي کيس سمجهاڻي ڏنم تہ جيل ۾ ڪيئن رهڻ گهرجي وغيرہ مٿان غلام رسول زرداري ۽ خان محمد بہ اچي ويا، ٿوري دير ۾ وري سڪندر ابڙو ڀڄندو آيو سڏڪندي چيائين ڏاڏا اڄ صبح غوث علي شاھہ مون کي پنھنجي کولي جي اڳيان هروڀرو گاريون ڏئي ويو آهي، ٻڌايو هاڻ اسين ڇا ڪريون..؟ اسين توکي دانھن ڏيون ٿا، اسان جو فيصلو ڪر...؟ مون کيس مطمئن ڪيو کيس چيم غوث علي شاھہ سان ڳالھايون ٿا اگر جي هن جو قصور هوندو تہ هن کان حساب ڪتاب وٺندا سين بعد ۾ طئہ ڪيوسين تہ منجهند جي مانيءَ کان پوءِ تنظيمي ميٽنگ ڪري سڀني مسئلن تي غور ڪندا سين ۽ کين حل بہ ڪندا سين، منجهند جو ٻہ بجي خان محمد جي ڪمري نمبر 4 تي تنظيمي گڏجاڻي ڪوٺائي سون، جنھن ۾ غلام رسول زرداري، شمس گوپانگ، سڪندر، غلام نبي، خان محمد، عبدﷲ شاھ، يوسف لغاري ۽ مون شرڪت ڪئي، ڪارروائي غلام رسول زرداري هلائي ۽ پھريائين مونکي چيائون تہ تون مسئلن تي روشني وجهہ مون ڳالھائيندي خاص طرح ان ڳالھہ تي زور ڏنو تہ هڪ انقلابي ڪارڪن کي جيل ۾ ڪيئن رهڻ گهرجي، جيڪي ماڻھو تنظيم ۾ رهندي انقلابي مقصد ۽ حاصلات لاءِ جيل اچن ٿا انھن مٿان کوڙ ساريون ذميداريون عائد ٿين ٿيون مگر افسوس سان چوڻو ٿو پوي تہ پاڻ سڀ ذميدارين کي قبول ئي ڪونہ ٿا ڪريون، ڪوبہ ڊسيپلين مينٽين ڪونہ ٿا ڪريون، اهو ئي سبب آهي جو اسين پاڻ ۾ وڙهي رهيا آهيون، اگر ٽائيم ٽيبل سان جرئت سان، شوق سان، همٿ سان انقلابي مقصدن کي سمجهي جيل ڪاٽيون تہ ڪڏهن بہ هڙا خسيس عمل جنم نہ وٺندا آهن، پاڻ کي جيل ۾ رهي پنھنجي مقصد ۾ ڪامياب ٿيڻو آهي، ڊسيپلين مينٽين ڪري پوري دنيا جي علمن کي اسٽڊي ڪرڻ جو موقعو آهي اسٽڊي ڪري پاڻ کي ذهني طور تي هٿيار بند ٿي ظالمن، جابرن، لٽيرن پيٽي بورجوازي وڏيرن ڊڪٽيٽرن جرنلن سان مقابلو ڪرڻو آهي، کين تسليم ڪرائڻو آهي تہ توهان جي هڪ ننڍڙي اڪثريت پوري قوم کي يرغمال ڪيو، انھن جو استحصال ڪري رهي آهي اهڙن حرامخورن سان مقابلو ڪرڻ لاءِ پاڻ کي فزيڪلي ۽ مينٽلي هٿيار بند ٿيڻ لاءِ جيل تمام مناسب جڳھہ آهي، جتي پاڻ بھترين سياسي ڪارڪن ٿي سگهون ٿا، پر هتي پاڻ ڇا ڪري رهيا آهيون هڪ ٻئي سان اهي ئي رويا جيڪي تمام خسيس پڻي تي مبني آهن، اهڙيون حرڪتون انقلابي ليڊر نہ پر ڪرمنل مائينڊ قيدي ڪندا آهن، ان ڪري اچو تہ پاڻ ۾ جيل ۾ رهڻ جي خود اعتمادي پيدا ڪريون، پنھنجي پاڻ کي پنھنجي ضمير جي عدالت ۾ کڙو ڪريون تہ آيا جنھن مقصد خاطر اسين جيل ۾ آهيون ان تي پورا آهيون يا ٿڙي رهيا آهيون، ائين پنھنجو پاڻ احتساب ڪري گوريلا ۽ ذهين ڪارڪن ٿيون، جيئن پنھنجي قوم جي تقدير بدلائي سگهون، ائين پورو اڌ ڪلاڪ مسلسل دوستن کي ليڪچر ڏنو کين بريف ڪيو پوءِ آخر ۾ ڪجهہ ضابطا ٺاهي انھن تي سڀني کان سگنيچرس ورتيون ۽ سڀني کان حلف نامون کڻايو ويو تہ مستقبل ۾ جيڪو بہ ضابطن جي ڀڃڪڙي ڪندو ان کي سزا ڏني ويندي ۽ تنظيمي ڊسيپلين ۾ ان کي اها سزا قبول ڪرڻي پوندي، ان کان پوءِ ڪاوڙيل دوستن کي پاڻ ۾ ڀاڪر پارايا ويا ۽ آخر ۾ ميٽنگ ختم ڪندي اهو فيصلو ڪيو ويو تہ هر پندرهن ڏينھن کان پوءِ ميٽنگ ڪري پنھنجي جيل جي زندگي تي ڳالھائي تنقيدي جائزو ورتو ويندو اها ميٽنگ گهرائڻ لاءِ غلام رسول ۽ غلام نبي کي مقرر ڪيو ويو ۽ ميٽنگ ختم ڪئي وئي.