ابوبڪر زرداري
ابوبڪر زرداري پي اين پي ضلع سانگهڙ جو سيڪريٽري هو 20 آڪٽوبر 1979ع ۾ هي دوست گرفتار ٿيو کيس مليٽري ڪورٽ هڪ سال جي سزا ٻڌائي، ڪجهہ وقت هي هن جيل ۾ هو پوءِ سکر جيل ڏانھن بدلي ٿي ويو، جڏهن آئون 1980-02-20 ع ۾ گرفتار ٿي مارشل لا جي حڪم سان جيل تنھا ڦاسي گهاٽ وارڊ ۾ رکيو ويس، تڏهن هي دوست ٻين سان گڏ بي ڪلاس وارڊ ۾ رهندو هو، هي خفيا طور مخصوص نموني مون سان رابطي ۾ رهيو پر مونکي 1980-02-28ع تي ايف آءِ يو جي مليٽري ڇانوڻي ۾ فوجي جيل تان بند گاڏي ۾ اکيون ٻڌي تحقيقات لاءِ کڻي ويا، پنجن ڏينھن کان پوءِ سخت ٽارچر ڪرڻ کان پوءِ مونکي واپس آندو ويو ۽ مسلسل تنھا رکڻ جو حڪم ڪيو ويو، هن دوست سپريڊنٽ کي ڏاڍو چيو تہ ڏاڏي متاري تان پابندي هٽائي جيل تنھا ختم ڪريو مگر سپرنيٽينڊنٽ مليٽري جا آرڊر لکت ۾ ڏيکاري مجبوري ظاهر ڪئي پوءِ هي دوست حالتن مطابق دوائون ۽ ٻيو حال احوال وقت بہ وقت پيو موڪليندو هو، پر جلدي هي دوست سکر جيل بدلي ٿي ويو، مونکي مسلسل 9 مھينا جيل تنھا رکڻ کان پوءِ سي ڪلاس ان کان پوءِ بي ڪلاس ۾ منتقل ڪيو ويو اتي پھچڻ کان پوِءِ دوستن ڏاڍو خوشي جو اظھار ڪيو، پھرين رات رحمت ﷲ هسباڻي سان گڏ رهيس جنھن سان گڏ اين ايس ايف جو نعيم الحسن رهيل هو، جنھن ڪري منھنجو هن سان گڏ رهڻ مشڪل ٿي لڳو، ٻئي ڏينھن سميع مڱريو مونکي چيو ڏاڏا تون هن سان گڏ نہ رهي سگهندي پاڻ گڏجي ٿا رهون ۽ عنايت کي بہ گڏ ٿارهايون پوءِ اسان ٽئي روم نمبر 8 ۾ گڏ رهڻ لڳاسين، ڪجهہ ڏينھن کان پوءِ ابوبڪر سکر جيل کان بدلي ٿي واپس سينٽرل جيل حيدرآباد آيو، اسان جي وارڊ ۾ اچي رهيو، هن ساٿي سان گڏ وقت گهڻو گذاريو هو، ان ڪري هن چاهيو پي تہ گڏجي رهون، ان ڪري مون عبدالسميع کي چيو تہ عنايت کي خارش آهي ان ڪري ان کي کولي نمبر 5 ۾ اڪيلو رهايون ٿا ۽ ابوبڪر کي پاڻ سان گڏ رهايون ٿا، سميع چيو جيڪا تنھنجي مرِضي، آئون عنايت وٽ ويس ۽ کيس چيم، پر هن دوست کي ڏاڍو ڏک ٿيو، وڏي ارمان وچان چيائين ڏاڏا جيڪا توهان جي مرضي پوءِ هن جا ٽپڙ کڻي کولي نمبر 5 ۾ رکياسين، ۽ ابوبڪر جا ٽپڙ کڻي پنھنجي روم ۾ رکياسين، ڪجهہ وقت قرب سان گذريو ، جئين تہ قمر راڄپر ۽ رحمت ﷲ هسباڻي مونسان ۽ سميع مڱريو سان سياسي بحث مباحثي جي ڪري ناراض هئا، قمر راڄپر ۽ رحمت ﷲ جو نظريو هو تہ جيڪي بہ اسين چئون سو لوھہ تي ليڪ آهي، توهان اختلاف راءِ نہ رکو مگر هڪ ڪارڪن جي حثيت سان اهو اسين فرض سمجهندا هئاسين تہ جيڪڏهن ڪابہ غلط ڳالھہ آهي يا ڪا سياسي چالاڪي آهي تہ ان جي اسان مخالفت ڪندا رهندا سين، جيڪا ڳالھہ همراهن کي پسند نہ هئي، ان ڪري اندر ئي اندر ۾ همراھہ اسان جا مخالف ٿي پيا هئا، ۽ اسان جي خلاف پروبگنڊه ڪرڻ لڳا، سميع لاءِ چون تہ هن تي ڊينڊڙن جو اثر ٿي ويو آهي ۽ مون لاءِ چون تہ هن تي پروگريسو جيئي سنڌ جو اثر ٿي ويو آهي، بھرحال هڪ ڏينھن ميٽنگ ۾ لکيل انٽروڊڪشن تي بحث ٿي رهيو هو، هنن همراهن ابوبڪر کي بہ برغلائي ڇڏيو هو، جيئن ئي اسان ڪجهہ پوانئٽن تي اختلاف رکيو تہ ابوبڪر يڪدم ڪاپي اڇلائي ڌمڪي ڏني تہ توهان اجائي پر پر ڪندا آهيو ۽ اسان کان سواءِ ڪجهہ بہ نٿا ڪري سگهو، اجايو ضد ٿا ڪريو همراھہ ڌمڪيون ڏيندي اڀو ٿي ويو، مون کيس چيو ايترو روعب نہ هلاءِ اهو چڱو نہ آهي، اسين بہ ميمبر آهيون جيڪا بہ ڳالھہ آهي ٿڌي دل سان ۽ دليلن سان سمجهايو، باقي پريشر اسان قبول نہ ڪندا سين، اڪثر جمعي تي اسان جون تنظيمي ميٽنگون ٿينديون رهنديون هيون، ڪافي ڏي وٺ ٿيندي هئي، شاھہ محمد شاھہ ابوبڪر زرداري ۽ رحمت ﷲ هسباڻي اڪثر اسان تان کلندا هئا، چوندا هئا هي جاهل آهن ۽ نظرياتي طرح ڪچا آهن تڏهن ٿا بڙ بڙ ڪن، اسان خاموشي سان ٻڌندا هئاسين ۽ هنن جون چالون حرام پايون محسوس ڪندا هئاسين حقيقت ۾ ڪير جاهل هو ڪير غدار هو، هو خوب سمجهندا هئا ۽ اسين بہ چڱي طرح سمجهندا هئاسين، ٻيو تہ ابوبڪر جو سميع سان گڏ رھي رويو خراب ٿي ويو، کيس دٻائڻ لڳو ۽ هر عمل رعب سان ڪرڻ لڳو صفا داداگيرن وانگر پيش اچڻ لڳو، هڪ ڏينھن صبح جو سميع بسترا پي ويڙهيا تہ ابوبڪر چيس منھنجي بستري کي هٿ نہ لاءِ، سميع چيو تہ ادا آئون ڀنگي تہ نہ آهيان جو تنھنجي بستري کي هٿ نہ لايان، اگر توکي منھنجو رهڻ پسند نہ آهي تہ آئون ٽپڙ ويڙهيان ٿو، سميع غمگين ٿي مونکي چيو ڏاڏا مھرباني ڪري مونکي اجازت ڏي تہ آئون وڃي عنايت سان گڏ رهان هي داداگير انسان مونکي برداشت نہ ڪندو، منھنجي دل نٿي چاهيو تہ سميع مونکان الڳ ٿي پر سندس حالت ڏسي مون چيو سميع تنھنجي مرِضي ڀلي وڃي عنايت سان گڏ رھہ سميع پنھنجا ٽپڙ ويڙهيا آئون غمگين ٿي وڃي باريڪ ۾ ويٺس، عنايت آيو جلديءِ ۾ خوشيءِ وچان سميع جا ٽپڙ کڻڻ لڳو، پوءِ ابوبڪر ويو وڃي سميع کي چيائين سميع نہ وڃ، ٽپڙ واپس کڻي اچ پر سميع انڪار ڪيو، مگر ابوبڪر زوريءَ سميع جا ڪجهہ ٽپڙ واپس کڻي آيو، ان مھل آئون باريڪ مان ڪمري ۾ اچي ويٺو هئس، پر عنايت تڪڙو آيو تہ سميع چئي ٿو آئون توهان سان گڏ ڪون رهندس ۽ مھرباني ڪري مونکي پنھنجا ٽپڙ واپس ڏيو، مون نہ چاهيندي بہ سميع کي گهٽ وڌ ڳالھائي عنايت کي ٽپڙ واپس ڏنا، جيتوڻيڪ اها منھنجي من جي ڳالھہ نہ هئي، پر سميع جي بھتري جي خاطر مون ائين ڪيو ۽ شعوري طور تي مون سميع کي چيو تہ تو اسان جي بي عزتي ڪئي آهي، هاڻ تو سان گڏ ڪڏهن بہ نہ رهبو، سندس هينگر ۾ ٽنگيل ڪپڙا لاهي کيس مون اڇلائي ڏنا پر منھنجو هانءُ ڦاٽو پئي دل ڏڪي رهي هئي ڇو تہ اهڙي پياري دوست سان نقلي طورتي آئون ائين پيش اچي رهيو هئس، جيڪا منھنجي دل جي ڳالھہ نہ هئي، مون کي ڏاڍو افسوس ٿي رهيو هو ڪيترو ئي وقت ائين سوچيندو رهيس، اوچتو سميع آيو ۽ مونکي پيرن تي هٿ رکي روئي ڏنو، چوڻ لڳو تہ ادا تون منھنجو وڏو ڀاءِ آهين، اگر مون کان غلطي ٿي آهي تہ مونکي معاف ڪر منھنجون اکيون بہ ڀرجي آيون پاڻ تي ڪنٽرول ڪري سميع کي چيم نہ سميع تون فڪر نہ ڪر مان بہ تنھنجو ڀاءِ آهيان، جيل جي زندگي ۾ اهڙا واقعا ٿيندا رهندا آهن، تون الڳ ٿي رهيو هئين ان لاءِ ٿورو ماحول گرم ۽ غمگين ٿي ويو آهي پر تون دل جاءِ ڪر آئون ويٺو آهيان، چيائين ادا ان ڏينھن بہ شاھہ محمد شاھہ ناراض ٿي آيو هو، ان ڪري بھتر هو تہ آئون ٽپڙ کڻي وڃان، ان ڪري هليو ويس مون چيو ڪا ڳالھہ نہ آهي پر هتي دليري ۽ حوصلي سان رهڻو آهي، وڃ بي فڪر ٿي وڃي رھ، سميع تہ هليو ويو پر منھنجي ننڊ حرام ٿي وئي ڇو تہ منھنجو سڄو ٽائيم ٽيبل ڪيتري وقت کان سميع سان فٽ هو، ايڪسرسائيز هجي اسٽڊي سرڪل هجي يا کائڻ پيڻ هجي سڀ سميع سان گڏ هو، اگر جي ڪو ساٿي ولر مان نڪري وڃي سو بہ جيل ۾ تہ ماڻھو مايوس ٿي وڃي ٿو، ان رات مونکي ننڊ ڪانہ آئي جيل ۾ پھريون دفعو مونکي ٻوسٽ محسوس ٿي ۽ بيزاري جو احساس ٿيو بھرحال حالتن مطابق هلڻو هو، مون پوري ڪوشش ڪئي تہ آئيندي ڪنھن جي بہ ضرورت نہ محسوس ڪريان. جڏهن اهڙي صورتحال پيدا ٿي تہ قمر راڄپر ۽ رحمت ﷲ هسباڻي ڏاڍا خوش ٿيا اصل همراھہ خوشي مان ڦاٽن پيا، ڇو تہ هنن کي شڪ هو تہ سميع اڪثر ڏاڏي جا ڪن ڀريندو آهي، اسان جي خلاف ڀڙڪائيندو آهي تڏهن ڏاڏو اسان جي هر ميٽنگ ۾ مخالفت ڪندو آهي، پوِءِ خبر پئي تہ اها سازش تيار ڪري ابوبڪر کي استعمال ڪيو ويو تہ ڪيئن بہ ڪري ڏاڏي ۽ سميع کي ويڙهائي ڌار ڪجي ان لاءِ ابوبڪر ڇاتي تي هٿ هڻي چيو تہ اهو منھنجي کاٻي هٿ جو ڪم آهي، ڪجهہ ڏينھن کان پوءِ ابوبڪر مونکي چيو تہ سميع چوي ٿو تہ جي ڏاڏو چئي تہ آئون واپس اچي رهان ۽ وري سميع کي چيائين تہ ڏاڏو ٿو چئي جي سميع کي پرچائي آڻجي پوءِ ڪنٽرول ڪري هلايونس، مون بيوقوفي ڪندي سميع کي چيو ادا واپس اچي اسان وٽ رھہ مگر هنن سميع کي مون خلاف برغلائي ڇڏيو هو، سميع ڪاوڙ مان چيو مونکي ڇڏي ڏيو توهان ڀلي پنھنجي منھن گهمو ڦرو مونکي ڪنھن جي بہ ضرورت نہ آهي ۽ منھنجو ڪنھن سان بہ واسطو نہ آهي، همراھہ صفا ڪاوڙ مان چيو، تہ مونکي ڏاڍو ارمان ٿيو پر سمجهي ويس تہ وڏن همراهن جو ڪمال آهي، سميع ائين چئي وڃي ڪمبل وجهي سمھي رهيو مون وڃي کيس پرچايو کيس سمجهايم تہ اها سڀ حرامپائي ابوبڪر جي آهي تون ڀلي گڏ نہ رھہ پر ناراض نہ ٿي، بھرحال ابوبڪر جي اھڙي سازشي طريقي تي مونکي ڏاڍو ارمان ٿيو، ٻئي ڏينھن آئون قمر جي ڪمري جي ٻاهران بيٺو هئس تہ مون آواز ٻڌو ابوبڪر قمر کي چئي پيو تہ مون هنن کي اهڙو ويڙهايو آهي جو ڪڏهن بہ پاڻ ۾ نہ پرچندا، باقي ڏاڏو حبيب ﷲ ناريجي جھڙو ڪردار ادا ڪرڻ ٿو چاهي سو هن کي ڪڏهن بہ ڪامياب ٿيڻ نہ ڏينداسين، هي شھدادپور ۾ سينٽري انسپيڪٽر هو چور ۽ ڌاڙيلن سان کڏ گهمندو هو، اسان هن کي ان گندگي مان ڪڍيو آهي،هاڻ ٻين جي چوڻ تي پيو هلي، سندس اهڙن جملن منھنجي جسم کي ڪانڊاري ڇڏيو، ڇو تہ اهڙي ڪوڙي بڪواز ابوبڪر صرف قمر کي خوش ڪرڻ لاءِ ڪري رهيو هو، مون ڦورن شاھہ محمد شاھہ ۽ قمر کي سڏ ڪيو ۽ کين چيو مھرباني ڪري ابوبڪر کي هن ڪمري مان ڪڍو نہ تہ آئون کيس ٻانھن مان جهلي گهلي ٻاهر ڪڍندومانس، شاھہ ۽ قمر دل ۾ ڏاڍو خوش ٿيا ڇو تہ هو ٻئي منافق ابوبڪر سان بہ سچا نہ هئا ان کي حالتن مطابق استعمال ڪري رهيا هئا، هنن کي اهو بہ معلوم هو تہ ڏاڏو ۽ ابوبڪر بچپن کان دوست آهن، ۽ ابوبڪر بہ هاڻ ڏاڏي جي خلاف آهي پاڻ ۾ وڙهندا تہ مزو ايندو، ابوبڪر کي ڪڍڻ بدران جي هو ماحول خراب ڪري اسان کي ويڙهائڻ جي سازش ۾ رڌل هئا ۽ ابوبڪر باقاعدي انھن جي چوڻ ۾ هو، جيڪو پنھنجي بي عزتي کي دانائي سمجهي رهيو هو، قمر ۽ شاھہ جي مرضي هئي تہ ابوبڪر ڏاڏي جي بي عزتي ڪري ڪمري مان ڪڍي ۽ هن اهڙي ڪوشش بہ ڪئي پر آئون حالتن کي سمجهندي برداشت ڪري رهيو هئس، نيٺ هنن سڀني مونکي ڪمري مان نڪري وڃڻ لاءِ چيو پھريائين آئون ڪونہ پي نڪتس پر ابوبڪر جي غيرمناسب رويي مونکي اندر کان زخمي ڪري وڌو هو، نيٺ مجبور ٿي مون وڃڻ لاِءِ ها ڪئي هنن مونکي فاضل راهو سان گڏ رهڻ تي مجبور ڪيو جيڪا سازش رسول بخش پليجو ۽ هنن گڏ ٺاهي هئي، تہ جئين اتي پليجو هن تي ڪم ڪري ۽ پاڻ سان گڏ هلائيس، بھرحال آئون حالتن کي ٺيڪ نموني سان سمجهي رهيو هئس ۽ مون فاضل سان گڏ رهڻ جو فيصلو ڪري ڇڏيو ۽ ان سان گڏ رهڻ لڳس، ٻن ڏينھن کان پوءِ مون سوچيو ابوبڪر پراڻو يار آهي ٻين جي چوڻ ۾ اچي ويو آهي ان ڪري اسان جي وچ ۾ ڪاوڙ آهي، جنھن ۾ سندس وڌيڪ بيواجبيون آهن پوءِ بہ سندس سڀ غلطيون نظراندازڪري آئون کيس پرچائڻ ويس ۽ کيس چيم اگر جي مونکان غلطي ٿي وئي آهي تہ مونکي معاف ڪر ۽ مون بہ توکي معاف ڪيو، هن همراھہ چيو ڏاڏا ڪا ڳالھہ نہ آهي پنھنجا تہ وڏن جا رشتا آهن اهو ممڪن نہ آهي تہ پاڻ هڪ ٻئي کان ڌارٿيون، آئون جڏهن موٽي ويس تہ هن قمر کي چيو تہ ڏاڏو آيو ۽ ٽوپي لاهي پيرن تي رکيائين ۽ معافي ورتائين پر مون کيس ڪمري مان ٻاهر ڪڍي ڇڏيو آهي، هڪ دفعي مون برداشتي کي چيو تہ وڃ ابوبڪر جي ڪمري مان بالٽي کڻي اچ هي جيئن ئي ڪمري ۾ داخل ٿيو تہ ابوبڪر هن کي گاريون ڏنيون، تہ تو منھنجي ننڊ ڇو خراب ڪئي آهي، هن ويچاري اچي دانھن ڏني تہ ابوبڪر مونکي گاريون ڏنيون آهن، ٻئي ڏينھن جنرل هائوس جي تنقيدي جائزي لاءِ ميٽنگ ٿي جنھن ۾ برداشتيءِ اها ڳالھہ شڪايت طور ر کي ان تي ابوبڪر چيو تہ منھنجي ننڊ ڇو خراب ڪيائين ان تي مون چيو هتي ڪو رئيس يا وڏيرو رهندو هجي تہ مھرباني ڪري ڪمري جي ٻاهران تختي هڻي ڇڏي تہ 10 بجي تائين ڪير بہ ڪمري ۾ داخل نہ ٿئي،انھي تي ابوبڪر صفا مشتعل ٿي ويو ۽ ميٽنگ جو بائيڪاٽ ڪري هليو ويو،
هڪ ڏينھن وارڊ جي پويان آئون قاضي اياز، عارف ڀٽو، قمر چانڊيو، ۽ نظام راڄپر وڻ تي چڙهي پويان قيدين کي ڏسي رهيا هئاسين وڻ جي پاسي ۾ ڪاڪوس ۾ هڪ برداشتي جيڪو موالي هو سو چرس پي رهيو هو، قمر جي ايجنٽ برداشتي ميوي ڀنڊ وڃي قمر کي چيو تہ پويان ڇوڪرا چرس پي رهيا آهن، اسان جي من ۾ تہ ڪا بہ ڳالھہ نہ هئي اسين موٽي آياسين تہ قمر گوڙ ڪندي غازي جوابدار کي دٻائيندي چيو تہ اڙي وارڊ ۾ چرس تون ٿو کڻي اچين جو ڇوڪرا پي رهيا آهن...؟ غازي اچي مونکي چيو تہ قمر ٿو چئي تہ توهان سڀ چرس ٿا پيو ۽ منھنجو سوٽ نظام اڳ ئي چريو آهي ۽ انکي بہ چرس ٿا پياريو، مونکي ڏاڍي ڪاوڙ لڳي ڇو تہ آئون سمجهي ويس تہ ڪا سازش جنم وٺي رهي آهي، مون ميوي ڀنڊ کي دٻ پٽي تہ تو پنھنجي پيءَ کي ڪوڙي ڳالھہ ڇو ٻڌائي آهي، هن چيو تہ آئون قسم ٿو کڻان تہ مون ڳالھہ نہ ڪئي آهي، خير راند جو ٽائيم ٿيو تہ آئون ونجهوٽي راند رهڻ لاءِ وڃي بيٺس تہ پويان قمر جي ڪمري مان ابوبڪر ۽ رحمت ﷲ نڪتا جيڪي پلاننگ ٺاهي اچي وارڊ جي اڳيان بينچون رکي ويٺا ۽ گوڙ ڪرڻ لڳا ابوبڪر وڏي آواز ۾ چيو اڙي ميوا تو کي ڪنھن دٻايو آهي ۽ گاريون ڏنيون آهن، اهو ڪير آهي جوان جو پٽ جنھن توکي دٻايو آهي، تون ٻڌ،ا تہ ان جي بي عزتي ٿا ڪريون، مون اهو سڀ ڪجهہ ٻڌي ورتو ۽ اچي انھن جي ڀرسان بيٺس، ميوي چيو تہ مونکي ڏاڏي متاري گاريون ڏنيو آهن، ۽ چوي ٿو تہ تو قمر کي ٻڌايو آهي تہ اسان چرس ٿا پيون، اتي هن چرس جي نالي کي وڏي آواز ۾ زورڏئي چيو ۽ سڀ بدمعاشي ڪري وڏي واقعي شور ڪرڻ لڳا تہ جيئن ٻيا بہ ٻڌن هن جي اهڙي حرڪت تي پليجو صاحب، فاضل راهو ۽ اسلم پرويز ۽ ٻيا ڪجهہ دوست ٻاهر نڪري آيا، مون کي ڏاڍي ڪاوڙ لڳي ۽ گار ڏئي چيم تہ اڙي اهو ڪير ٿو چئي تہ اسان چرس ٿا پيون، اها وڏي بدمعاشي آهي جيڪا برداشت ڪرڻ جھڙي نہ آهي، آئون ايترو مشتعل ٿي ويو هئس جو ڌڪ هڻڻ ۽ وڙهڻ لاءِ بہ تيار ٿي ويس، پھريائين هنن شو ڪيو پر مونکي ڪاوڙيل ڏسي ۽ وڌيڪ چيڙائي خاموش ٿي ويا، ڇوتہ هي پنھنجي پلاننگ ۾ ڪامياب ٿي ويا هئا، مونکي سڀن اڳيان هٿرادو الزام هڻي بدنام ڪرڻ پيا چاهين جيڪا هنن جي ڪوشش ڪامياب ٿي وئي، خير شام جو ميٽنگ ٿي مون سڀني کي چيو بابا سڀ ڪو گناھگار آهي ۽ پاڻ سڀن کي هڪٻئي جي خبر آهي مگر هروڀرو ڪنھن جي ڪردار ڪشي ڪرڻ سٺي ڳالھہ نہ آهي، ٻئي ڏينھن رسول بخش پليجو صاحب مونکان پڇو تہ ڏاڏا واقعي تون چرس پيئندو آهين، مون چيو سائين مان توهان سان ڪوڙ نٿو ڳالھائي سگهان ابوبڪر، قمر ۽ رحمت ﷲ جي سڄي هٿرادو حرامپائي آهي، جيڪي مون کي بدنام ڪرڻ ٿا چاهين ۽ ٻين ڪيترن دوستن اها ساڳي ڳالھہ پڇي، هنن جي اهڙي حرڪت تي مون کي ڏاڍو ارمان ٿيو، بھرحال اهڙيون بي عزتيون ۽ تعديون هي اڪثر ڪندا رهندا هئا، عبدالسميع چوندو آهي ادا برداشت ڪرڻ وڏي بھادري آهي، اگر پاڻ بہ هنن جھڙا ٿيندا سين تہ پوءِ هنن ۾ ۽ اسان ۾ ڪوبه فرق نہ رهندو.
نوٽ: ابوبڪر بھادر قوت ارادي جو مضبوط، جيڪو سوچيندو سو ڪري ويندو، تمام گهڻو رسڪي زندگي ۾ نقصان يا فائدي جو نہ ڏسندو آهي، مگر سندس طبيعت ضدي چيڙاڪ ۽ غير ضروري بالادستي واري سوچ، ذهن غير ضروري خواھشن جو غلام، وچولي طبقي مان مٿي چڙهڻ جي خواهش ۽ خواب ۽ اهڙيون سرگرم حرڪتون اصل سھولتن جو پوڄاري، سياسي طرح تنگ نظر، دقيانوس بورجوازي شائونيسٽ، ڳالھين ۾ انقلابي ۽ عملي طرح اقتدار ۽ دولت جو پوڄاري، ڪنھن کي استعمال ڪرڻ جو وسيع تجربو، پلاننگ ۽ سازش جو قابل، آئون کيس بنيادي طرح سڃاڻان سندس گهراڻو ماني مڇي وارو ضرور آهي پر پاڻ وڏيرڪي طبيعت جو مالڪ، روز ڪپڙا بدلائيندو، ڏاڙهي لاهڻ ۽ وهنجڻ تي ٻہ ڪلاڪ لڳائيندو، هٿ جو پورهيو ڪرڻ کي بي عزتي سمجهندو آهي، مطالعو ڪرڻ جو شوق اٿس پر انفرادي مفاد لاءِ، رويو رخو ۽ بالادستيءَ وارو، افسوس تہ ابوبڪر زرداري جيل بہ ڪاٽي پيو، ترقي پسند بہ سڏائي پيو، پر سڄو ڏينھن بوگس طبيعت جو مالڪ آهي.