جيل ڊائري

ڪَتيون ڪيئن قيد ۾ گذريون

ڏاڏو متارو ڏاھري 1979ع ۾ گرفتار ٿيو. هن کي اذيتناڪ جسماني ٽارچر ڪيو ويو ۽ پوءِ لاڳيتو 5 سالن تائين جيل ۾ رهيو. متاري ڏاھري جي ھن ڊائريءَ جو وچور رڳو سندس جيل ياترا جو ذاتي احوال نہ پر ضياء جي فوجي آمريت جي ھڪ ڪاري دور خلاف خاص طور سنڌ جي قومي جمھوري ۽ ترقي پسند تنظيمن، اڳواڻن ۽ شخصيتن جي جدوجھد جي ھڪ تاريخ پڻ آھي. ھن ھڪ وڏي اڳواڻ کان وٺي ننڍي ڪارڪن جي موجودگي جو ذڪر ڪيو آھي،

  • 4.5/5.0
  • 273
  • 48
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ولي ڏاهري
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Katyun Keay Qaid Mein Guzryun

ڊي ايم ايل اي قاضي سعيدالدين جا شاگردن تي بد اخلاق الزام

اڄ 1982-05-29 تي هڪ عجيب واقعو رونما ٿيو، ڇا ٿيو جو هن وقت ڊويزن حيدرآباد جي ڊي ايم ايل اي قاضي سعيدالدين جيڪو اٽڪل ٽن سالن کان مسلسل هن جيل تي مقرر آهي، هن تازو پريس ڪانفرنس ڪندي هڪ صحافي جي سوال تي (ڇا جيڪي شاگرد ٽن سالن کان مسلسل جيل ۾ آهن جن کي سزائون، ڪوڙا، ٽارچر ۽ ڏنڊ جھڙا سڀ عمل ڪري چڪا آهيو مگر وري ٻڌڻ ۾ آيو آهي تہ جيڪي شاگرد جيلن ۾ آهن انھن جا امتحان نہ ورتا ويندا) ..؟ هن صاحب جواب ڏيندي چيو تہ سنڌ جي تعليمي ادارن ۾ فحش لٽريچر ۽ غير قانوني اسلحو موجود آهي اڃا بہ وڌيڪ ڇاپا هنيا ويندا جيڪي شاگرد جيلن ۾ آهن اهي شاگرد آزاد ڪرڻ جي مستحق نہ آهن، ڇو تہ اهي سڀ غنڊا آهن ڊي ايم ايل اي جو اهڙو بداخلاقي تي ٻڌل بيان سندس ذهن جي من گهڙت ڪھاڻي ۽ شاگردن تي بيھودو الزام آهي، افسوس ان ڳالھہ جو آهي تہ وري ڪنھن بہ ترقي پسند ۽ انقلابي پارٽي سندس اهڙي ڪوڙي ۽ بد اخلاق بيان جي ڪا بہ مذمت نہ ڪئي آهي، ڪالھہ وري تازو ڊي ايم ايل اي جو جيل انتظاميا کي ليٽر مليو آهي تہ ڪنھن بہ شاگرد کي امتحان ۾ ويھڻ لاءِ اسان جي اجازت کان سواءِ نہ موڪليو وڃي، ان جي نتيجي ۾ ڪيترن ئي شاگردن جو مستقبل تباھہ ۽ برباد ڪرڻ جي بزدلاڻي ڪوشش ڪئي پئي وڃي، ويچارا هي غريب شاگرد جيڪي مسلسل فوجي ٽولي جي وحشيت ۽ بربريت جو شڪار آهن، هنن جو ڏوھہ اهو آهي تہ هنن صرف هنن جي خلاف آواز اٿاريو آهي تہ هنن ملڪ تي فوجي ٽولي ۽ سندس دلالن غير جمھوري طريقي سان قبضو ڪيو آهي، پاڪستان ۾ ڪير بہ ان ظلم خلاف آواز اٿارڻ وارو نہ آهي، جڏهن کان ڊي ايم ايل اي جو اهڙو آرڊر آيو آهي ان ڏينھن کان ڪيترن ئي شاگردن جا امتحان هلن پيا پر انھن کي امتحانن ۾ اپيئر نٿو ڪيو وڃي، جنھن ۾ ميڊيڪل جا شاگرد، انجنيئرنگ جا شاگرد ۽ ٻين مختلف شعبن ۾ پڙهندڙ شاگرد آهن، فوجين جي اهڙي اڍنگي رويي تي شاگرد پنھنجي مستقبل خاطر ڪجهہ بہ نٿا ڪري سگهن، مگر حڪومت بيوس بڻجي، بجاءِ انھن جي مرهمن تي پٽيون رکڻ جي مارشل لا حڪامن جي ذريعي شاگردن کي هيسائي ۽ ڊيڄاري ڇڏيو آهي، ان ڪري شاگرد سوچين ٿا تہ اڳي جيل ۾ بند آهيون وري وڌيڪ ظلم جو شڪار نہ ڪيو وڃي، ان ڪري ڪيترائي شاگرد امتحانن تان هٿ کڻي ويا آهن، مگر هڪ شاگرد جيڪو تازو اسان کان ڪاوڙجي ڪاري چڪر ۾ ويو آهي چاچا شمس الدين گوپانگ جيڪو ميڊيڪل جي ٻئي سال جو شاگرد آهي، جيڪو غريب هاري جو پٽ آهي سندس والد صاحب اوڌر تي پيسا وٺي سندس فارم ڀرايو آهي، هي دوست اٽڪل هڪ هفتي کان مارشل لا جي غير قانوني آرڊر جي خلاف بک هڙتال تي ويٺو آهي، سندس حالت ڏاڍي خراب آهي جيل انتظاميہ مارشل لا وارن سان رابطو ڪيو آهي، مگر هنن جواب ڏئي ڇڏيو آهي، هي نوجوان اڃان تائين بک هڙتال جاري رکيو ويٺو آهي سندس فيصلو آهي تہ مرڻ گهڙي تائين بک هڙتال جاري رهندي، هن نوجوان جو اهڙو فيصلو حقيقت تي مبني آهي، پر هڪ ظالم هجي تہ کڻي جدوجھد ۽ بک هڙتال ڪجي مگر هتي تہ ظالمن جو هڪ وڏو ٽولو رياست جي ارھہ تي چڙهي غريب شاگردن ۽ عوام تي ظلم ڪرڻ جا ڪيترائي نمونا استعمال ڪيا پيا وڃن، ان ڪري ضرورت ان ڳالھہ جي آهي تہ اهڙي ظلم خلاف گڏجي منظم نموني سان جدوجھد ڪجي، پر شاگرد بنا ڪنھن صلاح مشوري جي انفرادي نموني بک هڙتال تي ويھو رهن، جيڪو فيصلو جذباتي تڪڙو ۽ ڪابہ رزلٽ نہ ڏيڻ وارو آهي.
اڄ سکر بورڊ مان غوث علي شاھہ جي امتحاني سلپ اچي وئي آهي هن دوست جيلر حيدرالزمان سان ڳالھايو جيڪو مارشل لا وارو ڪردار ادا ڪندي فخر محسوس ڪندو آهي چيو تہ اها سلپ بوگز آهي، اسان توکي امتحان لاءِ سکر جيل نہ موڪليندا سين، سندس اهڙي رويي تي شاگردن ۾ تاءٌ پکڙجي ويو آهي ان ڪري فيصلو ڪيو ويو تہ اڄ احتجاجن کولين ۾ بند نہ ٿجي پر الاهي دوست اهڙي فيصلي کان لھرائين پيا ۽ ڪجهہ چون پيا تہ غوث علي شاھہ جذباتي آهي، اهڙن موقعن تي ذهن کان ڪم گهٽ وٺندو آهي، ان ڪري فورن تنظيمي ميٽنگ ڪرائي سون ۽ هن کي مطمئن ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي سون، مٿان وري جيلر قريشي ۽ شيرازي اچي ويا جن سان مسئلي تي بحث ڪيو سين هنن چيو توهان تڪڙ نہ ڪيو اسان صبح مارشل لا وارن سان ڳالھائينداسين توهان هينئر بند ٿيو، سڀن کي اهو فيصلو بھتر لڳو ۽ بند ٿي وياسين.