جيل ڊائري

ڪَتيون ڪيئن قيد ۾ گذريون

ڏاڏو متارو ڏاھري 1979ع ۾ گرفتار ٿيو. هن کي اذيتناڪ جسماني ٽارچر ڪيو ويو ۽ پوءِ لاڳيتو 5 سالن تائين جيل ۾ رهيو. متاري ڏاھري جي ھن ڊائريءَ جو وچور رڳو سندس جيل ياترا جو ذاتي احوال نہ پر ضياء جي فوجي آمريت جي ھڪ ڪاري دور خلاف خاص طور سنڌ جي قومي جمھوري ۽ ترقي پسند تنظيمن، اڳواڻن ۽ شخصيتن جي جدوجھد جي ھڪ تاريخ پڻ آھي. ھن ھڪ وڏي اڳواڻ کان وٺي ننڍي ڪارڪن جي موجودگي جو ذڪر ڪيو آھي،

  • 4.5/5.0
  • 273
  • 48
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ولي ڏاهري
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Katyun Keay Qaid Mein Guzryun

آئون پاڻ کي جيل ۾ ڪيئن محسوس ڪريان ٿو

ايمانداري سان چوان ٿو تہ مون کي جيل ۾ 28 مھينا ٿي ويا آهن پر مونکي پنھنجو انت ڪونہ آهي تہ مون ۾ برداشت جو ڪيترو مادو آهي، مسلسل انھي تجربي ۾ گذاريو اٿم هينئر جيل مونکي گهر وانگر ٿو لڳي اصل جھڙو ڄائو هتي هجان.

نوٽ: ڊسمبر 1981ع کان نظرياتي طرح آئون مڪمل اشتراڪيت جي فلسفي جو قائل ٿي چڪو آهيان، آئون ڪارل مارڪس ۽ ولاديمرچ کي پنھنجو اڳواڻ ٿو سمجهان آئون انھن جي فلسفي مطابق باقي زندگي انسانيت لاءِ وقف ڪري ڇڏڻ ٿو چاهيان.

4 مارچ
اڄ چار مارچ يوم جدوجھد ملھايو ويو، پھريائين سڀني تنظيمن جو گڏيل پروگرام هو، مگر قوپرست تنظيم جيئي سنڌ جي ايم سيد تحريڪ انھن پوائنٽس، (points) تي اختلاف ڪيو جيڪي چئين تنظيمن طرفان رکيل هيون، 1. فوجي ڊڪٽيٽرشپ جي خلاف، 2. ون يونٽ جي خلاف، 3. قومي ظلم ۽ جبر جي خلاف، 4. جمھوريت قائم ڪري چار مارچ جي جدوجھد.
1. جيئي سنڌ کاٻي ڌر 2. سنڌي شاگرد تحريڪ 3. ڊي ايس ايف ۽ سپاف انھن موضوعن تي متفق طور فيصلو ڪيو، مگر نسل پرستن چيو تہ پاڪستان جي خلاف ۽ پاڪستان جي وجود تي ڳا لھايو وڃي، بعد ۾ چئين تنظيمن طرفان جلسو ڪيو ويو ۽ قومپرستن الڳ جلسو ڪيو، جلسي جي ڪارروائي شاھہ جي بيت سان شروع ڪئي وئي،
1. خان محمد لغاري (جساف ليفٽ) 2. اسد گاڏهي (ايس ايس ٽي) 3. شير محمد مڱريو (ڊي ايس ايف) 4. غوث علي شاھہ (جساف ليفٽ) 5. نازسنائي (آزاد) 6. نظر احمد کھاوڙ (جساف ليفٽ) 7. سليمان ڏاهري (ايس ايس ٽي) 8. امداد چانڊيو (ڊي ايس ايف) ۽ 9. پورهيت عيسو عمراڻي (آزاد). سڀني جو گڏيل مرڪزي خيال اھيو رھيو تہ ترقي پسند قوتن کي ھڪ ٻئي جي ويجهو اچڻ گهرجي ۽ کوڙ سارن معاملن ۾ گڏجي ڪم ڪرڻ گهرجي ڇو تہ چار مارچ سنڌي شاگردن ۾ سجاڳي آندي چار ڪلاڪن کان پوءِ جلسو ختم ٿيو اسٽيج سيڪريٽري جا فرائض مون سرانجام ڏنا.

چار اپريل
اڄ چار اپريل شھيد ذوالفقار علي ڀٽي جو ڏينھن آهي، صبح کان وٺي ڀٽي صاحب کي خراج تحسين پيش ڪرڻ جون تياريون ٿي رهيون آهن، سڀني تنظيمن سان ڳالھائڻ کان پوءِ ان ڳالھہ تي متفق ٿياسين تہ سڀ ڪو پنھنجو تنظيمي ۽ نظرياتي موقف اختيار ڪري سگهي ٿو، جلسو شام جو 3 بجي کان شروع ڪيو ويو، مون اسٽيج سيڪريٽري جا فرائض انجام ڏيندي لطيف جي بيت سان شروعات ڪئي، اڄ جي جلسي ۾ سڀني تنظيمن شرڪت ڪئي. 1. جيئي سنڌ جي ايم سيد، 2. جيئي سنڌ کا ٻي ڌر، 3. ڊي ايس ايف، 4. ايس ايس ٽي، 5. سنڌ پيپلز اسٽوڊنٽ فيڊريشن.
1. حفيظ قريشي؛ (جي ايم سيد تحريڪ): هن صاحب شھيد ڀٽو کي سنڌ دشمن ۽ غدار ثابت ڪرڻ جا سڀئي طريقا استعمال ڪيا ۽ کيس شھيد مڃڻ کان انڪار ڪيو.
2. اسد گاڏهي (سنڌي شاگرد تحريڪ) ؛ هن دوست ڳالھائيندي چيو تہ ڀٽو شھيد هو، ڀٽو پاڪستان جي عوام جو آواز آهي، عوام سان گڏجي هلڻ لاءِ عوام جي دلچسپي کي نظرانداز نہ ڪبو.
3. نورالدين عباسي (جي ايم سيد): هن ڀٽي کي غدار ثابت ڪرڻ جي پوري ڪوشش ڪئي.
4. مرتضيٰ ميراڻي (سپاف): هن دوست ڀٽي صاحب کي خراج تحسين پيش ڪندي چيو تہ اسان کي ڀٽي صاحب جي قدم تي هلڻ گهرجي.
5. شير محمد مڱريو (ڊي ايس ايف): هن دوست چيو تہ اها پاڪستان جي سرمائيدارن ۽ جاگيردارن جي سازش ۽ سندن آقا آمريڪا جي پلاننگ هئي جو ڀٽي صاحب کي ڦاسي ڏني وئي آهي.
6. ڪامريڊ غلام رسول زرداري (جيئي سنڌ اسٽوڊنٽ ليفٽ): هن دوست ڳالھائيندي چيو تہ ان وقت اسين جيلن ۾ هئاسين ۽ هن وقت بہ مگر وقت جي تقاضا آهي تہ ڀٽو صاحب حقيقت آهي ۽ اسان کي سڀ ڳالھيون نظرانداز ڪرڻيون پونديون ياد رهي تہ هي دوست ڀٽو دور ۾ ٽي سال جيل ۾ رهيو آهي
7. غوث علي شاھہ (جساف ليفٽ): هن دوست فوجي وحشيت تي ڳالھائيندي چيو، شھيد ڀٽو کان وٺي اڄ تائين ظلم قائم آهي، ڇو تہ اڄ بہ علي حيدر شاھہ لاهور قلعي ۾ عذاب برداشت ڪري رهيو آهي.
8. ناز سنائي (آزاد) ؛ هن صاحب ڀٽي صاحب کي مرحوم چوندي ثابت ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي تہ ڀٽي صاحب جو دور سنڌي ماڻھن لاءِ قيامت جو دور هو.
9. الطاف تنيو؛ (جي ايم سيد): هن صاحب بہ اهو ثابت ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي تہ ڀٽو ظالم هو ۽ ظالم جو اهڙوئي حشر ٿيندو آهي.
10. سليمان ڏاهري: (ايس ايس ٽي): هن دوست شھيد ڀٽي کي بھادر ۽ عوام دوست ثابت ڪيو ۽ چيو ڀٽي صاحب جي دور ۾ پورهيت عوام ۾ سجاڳي پيدا ٿي.
11. خان محمد لغاري (جيئي سنڌ ليفٽ) : هن دوست شھيد ڀٽي کي خراج تحسين پيش ڪئي، ۽ واضع ڪيو تہ اها سامراجي سازش هئي.
12. امداد چانڊيو (ڊي ايس ايف): هن دوست ثابت ڪيو تہ شھيد ڀٽو هن سماج کي اڳتي آڻي سرمائيدار، جاگيردارن جي خلاف عوام کي سجاڳ ڪيو، ان جو نتيجو ڦاسي آهي۽ اها آمريڪا سامراج ۽ سندس ڇاڙتن جي مفاد جي ڳالھہ هئي.
آخر ۾ ڪارروائي ختم ڪرڻ کان اڳ ۾ مون شھيد ڀٽي کي عوامي قوت ۽ بين القوامي سامراج دشمن چئي شاھہ جي بيت سان جلسو ختم ڪرڻ جو اعلان ڪيو.

بنگلاديش
1980-04-27 اڄ بنگلاديش جي چونڊيل عوامي حڪومت صدر جسٽس عبدالستار جي حڪومت جو تختو انڌو ڪري جرنل ارشاد اقتدار سنڀالي ورتو آهي، جرنل ارشاد آمريڪا جو ايجنٽ آهي ان حيثيت سان بنگلاديش جي مظلوم عوام تي ڏاڍ ۽ ظلم قائم ڪري پاڪستان کي هٿي ڏيندو، آمريڪا سامراج هاڻ گهڻوڪري پاڻ کي ڪمزور سمجهڻ لڳو آهي ان ڪري فوجي ڊڪٽيٽرن جا آخري حربا استعمال ڪري رهيو آهي، پاڪستان جي فوجي ڊڪٽيٽر آمر ضياءُالحق کيس مبارڪن جو پيغام موڪلي خوش آمديد ڪيو آهي.

ارجنٽائن
اڄ 1980-04-11 تي ڏکڻ آفريڪا جي ملڪ ارجنٽائن جي فوجي حڪومت برطانيہ جي پراڻي نوآباديات جزيره آڪلينڊ جو قبضو ڇڏائي ورتو آهي، آڪلينڊ برطانيہ کان اٺ هزار ميل پري آهي، ارڙهين صدي ۾ برطانيہ اهو علائقو قبضو ڪري اتي جي مقامي ماڻھن کي ظلم جو شڪار ۽ غلام بنائي پنھنجي ملڪ جا واپاري ۽ صنعتڪار موڪلي اتي جو ڪچو مال پنھنجي ملڪ ڏانھن پئي منتقل ڪيو، برطانيہ هينئر ڪاوڙ ۾ اچي هڪ سامونڊي ٻيڙو روانو ڪيو آهي، جيئن اهو علائقو واپس قبضو ڪري سگهي، جنھن جي حمايت آمريڪا سامراج ڪري رهيو آهي، جڏهن تہ سويت يونين ۽ ٻيا جمھوريت پسند ملڪ ان ڪارروائي کي ڏاڍ ۽ ظلم قرار ڏئي رهيا آهن.