جيل ڊائري

ڪَتيون ڪيئن قيد ۾ گذريون

ڏاڏو متارو ڏاھري 1979ع ۾ گرفتار ٿيو. هن کي اذيتناڪ جسماني ٽارچر ڪيو ويو ۽ پوءِ لاڳيتو 5 سالن تائين جيل ۾ رهيو. متاري ڏاھري جي ھن ڊائريءَ جو وچور رڳو سندس جيل ياترا جو ذاتي احوال نہ پر ضياء جي فوجي آمريت جي ھڪ ڪاري دور خلاف خاص طور سنڌ جي قومي جمھوري ۽ ترقي پسند تنظيمن، اڳواڻن ۽ شخصيتن جي جدوجھد جي ھڪ تاريخ پڻ آھي. ھن ھڪ وڏي اڳواڻ کان وٺي ننڍي ڪارڪن جي موجودگي جو ذڪر ڪيو آھي،

  • 4.5/5.0
  • 273
  • 48
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ولي ڏاهري
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Katyun Keay Qaid Mein Guzryun

دوستن جي مونسان ناراضگي

اڄ 21 سيپٽمبر 1982ع جو ڏينھن ڏاڍو دلچسپ گذريو صبح جو تيار ٿي مارڪسي فلسفو پڙهي رهيو هئس تہ اچانڪ امداد چانڊيو آيو چيائين تہ شمس، سانوڻ ۽ يوسف لغاري هن وارڊ مان وڃي رهيا آهن، حيرانگي مان پڇيم ڇو ؟ چيائين تو کان ناراض آهن، مون چيو ٺيڪ آهي جي مونکان ڪا ناراضگي اٿن تہ ڳالھيون ڪن، اگر جي آئون ڏوهي ٿي پيس تہ معافي وٺندس، امداد چيو تہ هو ڳالھين ڪرڻ لاءِ تيار نہ آهن، ايتري ۾ محمد خان لغاري آيو چيائين تہ شمس ڊپٽي ڏانھن ويو آهي تہ جيئن اسان کي بدلي ڪري ڪنھن ٻئي وارڊ ۾ رکيو وڃي، مون چيو اهو ٺيڪ نہ آهي اگر جي هنن هروڀرو ٻاراڻو ضد ڪيو آهي تہ آئون ئي انھن سان ملان ٿو، پوءِ امداد، غلام رسول ۽ آئون سندن ڪمري تي گڏجي وياسين، مون ڳالھہ شروع ڪئي تہ ادا ڏوھہ ڪنھن جو بہ آهي پر توهان کي وارڊ مان نہ وڃڻ گهرجي پوءِ کين مطمئن ڪرڻ لاءِ دليل ڏئي راضي ڪيم ايتري ۾ سپاهي ڀڄندو آيو چيائين ڏاڏا توکي ڊپٽي سڏي رهيو آهي، آئون يڪدم تيار ٿي ويس دوستن کي بہ راِضي ڪيو ويو، آئون ڊپٽي جي آفيس ۾ ويس اتي ڊاڪٽر بہ ويٺو هو ڊپٽي مون لاءِ ڪرسي گهرائي ڊپٽي چيو تہ شمس اڳئين چڪر مان هتي ڪنھن جي اجازت سان آيو هو..؟ چيم مون سپرنٽينڊنٽ کي چيو هو آئون ۽ عنايت وٺي آيا هئاسين، مون پڇيو تہ هينئر ڇا ٿيو آهي..؟ ڊپٽي چيو تہ شمس چوي ٿو مونکي ۽ ٻہ ٻيا دوست آهن انھن کي واپس چڪر ۾ موڪليو مون چيو اهڙي ڪا بہ ڳالھہ نہ آهي مان هن کي واپس وٺي وڃان ٿو آئندہ ائين نہ ٿيندو توهان مطمئن رهو ۽ آئون شمس کي واپس وٺي آيس ۽ سانوڻ کي بہ سمجهايم ٻئي همراھہ مطمئن ٿيا، پوءِ اچي ماني کاڌم اڃا مس کٽ تي ليٽيس تہ مٿان نثار بالادي جي پرچي آئي لکيائين تہ مون کي سپرنٽينڊنٽ گهرايو آهي، مونکي شڪ آهي تہ ڪٿي ناز سنائي اسان تي ڪو ڪوڙو الزام لڳايو آهي، مون جواب لکي موڪليو مانس تہ ٺيڪ آهي پريشان ٿيڻ جي ڳالھہ نہ آهي، تون سپرنٽينڊنٽ سان مل جيڪو بہ چئي اسان کي ٻڌاءِ ٿوري دير کان پوءِ شير محمد مڱريو آيو جنھن ٻڌايو تہ سپرنٽينڊنٽ ناز سنائي وارن کي چيو تہ توهان ڏاڏي متاري واري وارڊ ۾ رهو، هنن چيو تہ سائين اسين اتي ڪونہ رهندا سين اسان کي ڪاري چڪر ۾ رکو، مون کي ناز سنائي جي اهڙي رويي تي ڏاڍو افسوس ٿيو، پر هن تي ميار نہ آهي ڇو تہ ناز سنائي هن وقت سپرنٽينڊنٽ جو ويجهو آهي شاگردن جون سڀ رپوٽون سپرنٽينڊنٽ کي ڏيندو رهندو آهي، ان ڪري سندس اهڙي ڪردار تي هتي رهندڙ 30 شاگرد کيس نفرت جي نگاھہ سان ڏسندا آهن ۽ کيس پسند بہ ڪونہ ڪندا آهن، ڪيڏي نہ افسوس جي ڳالھہ آهي هي دوست اديب آهي پر سپرنٽينڊنٽ کي رپورٽ ڪندو آهي ۽ شاگردن مٿان ظلم ڪرائيندو آهي، سليم ديوار تي چڙهيو بيٺو هو کيس چيم توهان پرواھہ نہ ڪريو، اسين بک هڙتال ٿا ڪريون، هينئر ڀلي وڃو پوءِ مون امداد سان صلاح ڪري سپرنٽينڊنٽ ڏانھن هڪ درخواست لکي موڪلي بعد ۾ صالحين سان ڳالھايو سين دودي مھيري کي چيو سين تہ اسان جي دوستن گڏ جي فيصلو ڪيو آهي تہ اسان بک هڙتال ٿا ڪريون توهان جي ڇا مرضي آهي، هن چيو آئون دوستن سان ڳالھائي توکي ٻڌايان ٿو جيستائين ماني ايندي ان کان اڳ ڪو نہ ڪو فيصلو ڪري ٻڌائيندا سين، بعد ۾ اسان ايس ايس ٽي جي دوست سليمان ڏاهري سان ڳالھايو سين هن چيو ٺيڪ آهي جيڪا توهان جي مرضي پوءِ سليمان ۽ امداد غلام نبي خشڪ، خان محمد لغاري سان ڳالھائڻ ويا امداد چيو تہ هنن جو اهو موقف آهي تہ وارڊ جي چار رڪني ڪاميٽي فيصلو ڪري مطلب اڻ سڌي طرح انڪار پيا ڪن، ياد رهي تہ اسدگاڏهي، خان محمد لغاري، غلام نبي خشڪ ۽ سليمان ڏاهري اسان جي هنڍي مان صرف ان ڪري نڪري ويا هئا، جو هتي ڪافي غريب آهن جن جي ملاقات نہ ٿي اچي ۽ کين پيسا بہ ڪونہ ٿا ملن ان ڪري هنن جو کائڻ پيئڻ جو ڪو بہ سامان ڪونہ ٿي آيو، ٻيو تہ هي سياسي طرح شوشلسٽ گروپ جي خلاف آهن، بحرحال اسان فيصلو ڪيو تہ جيڪو بہ هڙتال ۾ شريڪ ٿي تہ ٺيڪ آهي نہ تہ اسين پاڻ هڙتال تي ويھون ٿا، آخرڪار چار بجي ماني آئي اسان ٽوٽل يارنھن ڄڻا جن ۾ امداد چانڊيو، شير محمد منڱريو، محمد خان، نياز، غوث علي شاھ، عبدﷲ شاھ، غلام رسول زرداري، سانوڻ، شمس، يوسف ۽ مون گڏجي ماني واپس ڪئي باقي ٻين سڀني ماني ورتي صالحين جساف ۽ موقعي پرست غلام نبي خشڪ، خان محمد لغاري، اسد گاڏهي ۽ سليمان ڏاهري وغيرہ، ماني وٺي کاڌي تقريبن شام جا پنج ٿيا تہ سپرنٽينڊنٽ مونکي آفيس ۾ گهرايو آئون سندس آفيس ۾ ويس ڊپٽي ۽ ٻہ جيلر ويٺا هئا، سپرنٽينڊنٽ چيو هينئر نہ باقي صبح جو توهان کي ٻئي همراھہ ملندا توهان بک هڙتال ختم ڪريو، مون چيو سائين پڪ ڏيو ائين نہ ٿئي تہ صبح جو وري ٻي ڳالھہ هجي سپرنٽينڊنٽ چيو نہ بلڪل پڪ آهي پوءِ آئون واپس آيس دوستن کي ٻڌايم تہ سپرنٽينڊنٽ پڪ ڏني آهي صبح همراھہ ايندا بھتر آهي تہ پا ڻ بک هڙتال ختم ڪريون سڀني دوستن چيو ٺيڪ آهي اگر سپرنٽينڊنٽ چوي ٿو تہ پوءِ بک هڙتال ختم ٿا ڪريون پوءِ سڀئي هڙتالي دوست ڪاميابي ۽ خوشي ۾ ٽپا ڏيڻ لڳا، ڪجهہ دوست پيشمان بہ ٿيا.
نوٽ 1982-09-22 تي نثار بالادي ۽ سليم حاجاڻو اسان جي وارڊ ۾ بدلي ٿي آيا آهن).