شاھہ محمد شاھہ
گروپنگ جو عمل ۽ سازشون ڏينھون ڏينھن زور وٺنديو ويون، آڪٽوبر واقعي ۾ آريسر گروپ مارشل لا جي بي ٽيم وارو ڪردار ادا ڪيو بعد ۾ 20 آگسٽ 1979ع ۾ اسان الڳ جيئي سنڌ آرگنائيزنگ ڪاميٽي ٺاهي جنھن لاءِ ڪراچي ۾ مير محمد کوکر جي بنگلي تي پريس ڪانفرنس ڪئي سون، جتي شاھہ محمد شاھ، قمر راڄپر، ابوبڪر زرداري بہ گڏ هئا، جئين تہ الڳ ٿيڻ ۾ مٿيان همراھہ پيش پيش هئا، اسان واضع طور تي اعلان ڪيو تہ اسان جيئي سنڌ کاٻي ڌر آهيون، اسان جلدي اليڪشن ڪرائيندا سين اسان جو منشور ساڳيو آهي،باقي تنظيمي طور تي جمھوريت جي بحالي لاءِ الڳ ٿيا آهيون،اليڪشن ٿيڻ تائين چيئرمين نظر محمد جوڻيجو، وائيس چيئرمين لاءِ مونکي ۽ جنرل سيڪٽري بشير احمد شاھ، جوائنٽ سيڪٽري اشفاق صديقي، پريس سيڪٽري محبت چانڊيو مقرر ڪيا ويا، جڏهن تہ آئون يونين ۾ هئس ان ڪري مون نئين تنظيم ۾ حصو وٺڻ کان انڪار ڪيو، مگر شاھہ محمد شاھہ جي زور ڀرڻ تي مون عھدو ورتو، ان کان اڳ ۾ سنڌ جي شاگرد سياست جو مرڪز سنڌ يونيورسٽي پئي رهي آهي، ان ڪري اسان جي گروپ ۾ اسان وٽ تنظيم ۾ ڪا بہ پوسٽ نہ هئي صرف هڪ ئي پوسٽ هئي جتان آئون ئي سيڪريٽري هئس، مون پنھنجو عھدو سڄي گروپ جي اڳيان رکي ڇڏيو هو، مون ڪڏهن بہ ذاتي مفاد کي ترجيح نہ ڏني هئي، ڪڏهن بہ پيسن يا ٻي ڪنھن لالچ ۾ نہ رهيس، انھي کان اڳ ۾ جڏهن سنڌ جي دوري تي پي اين پي جو چيف آرگنائيزر مير غوث بخش بزنجو آيو تڏهن اسان ڏھہ سوزڪيون شاگردن جون ڀري ٽول پلازا تي سندس استقبال ڪيو، ۽ پوءِ حيدرآباد انڊس هوٽل ۾ کيس چانھہ پارٽي ڏني جتي مون سپاس نامو پڙهيو ۽ ٻين دوستن تقريرون ڪيون ۽ سڄي سنڌ جي دوري ۾ گڏ رهياسين، مون سنڌ ۾ اٽڪل پنج اسٽيجون سنڀاليون جنھن ۾ کڏڙو، شھدادپور، دادو، حيدرآباد وغيرہ هيون، حڪومت مون تي ڪيس داخل ڪيا هئا، الڳ ٿيڻ بعد 26 آگسٽ 1980ع تي سڄي سنڌ ۾ خاص ڪري اسان جي گروپ تي ڇاپا لڳا، آئون انھن ڇاپن مان بچي نڪري ويو هئس، باقي عبدالسميع مڱريو، عنايت هسباڻي، رحمت ﷲ هسباڻي، نظر محمد جوڻيجو ۽ اقبال نظاماڻي گرفتار ٿي پيا هئا، بعد ۾ نظر محمد جوڻيجو وڏين سفارشن سان آزاد ٿي ويو، باقي دوستن کي سزائون ڏنيون ويون، آئون يونيورسٽي ۾ آيس، نظر محمد جوڻيجو ۽ ٻين دوستن سان رابطو ڪيم تہ هاڻي گرفتار دوستن جي لاءِ ڪجهہ ڪرڻ گهرجي، پر نظر محمد مونکي ڌمڪائي واپس روپوش ٿي وڃڻ لاءِ چيو، پر آئون ڀڄڻ جي بدران ٻئي صبح جو وائيس چانسلر شيخ اياز سان مليس، هن سان تفصيلي بحث مباحثو ٿيو پر شيخ اياز بيوروڪريٽ ٻولي استعمال ڪندي چيو جي نوڪري ڪرين تہ آئون تنھنجي جان ڇڏايان ۽ توکي پيش ٿو ڪريان، جي نہ تہ واپس روپوش ٿي وڃ جيڪا ڳالھہ پسند ڪرين..!؟ مون چيو، سائين مون کان پنھنجي ماروئڙن، ڌرتي ۽ دوستن سان غداري ڪانہ ٿيندي، ۽ نہ وري روپوش ٿيندس، ۽ نڪا ڪا نوڪري ڪندس، جيڪو بہ ٿيو مڙس ٿي منھن ڏبو، ائين چئي آئون سندس آفيس مان نڪري آيس.
منھنجي روپوشي دوران ذميوار دوست گرفتار ٿي ويا تہ شاھہ محمد شاھہ وارن مون کان معلوم ڪرڻ ۽ اعتماد ۾ وٺڻ کان بغير مون کي قائم مقام چئيرمين مقرر ڪري سڄي سنڌ ۾ بيان منھنجي نالي تي جاري ڪرايا جيڪي مارشل لا کي ڌمڪيون ۽ ملڪ خلاف بغاوت سان ڀرپور هوندا هئا،مٿين دوستن جي مھرباني سان شعوري طور تي آرمي ۽ ملڪ خلاف منھنجي نالي تي هلايل بيانن کي مدي نظر رکي حڪومت مون تي ڪافي ڪوڙا ڪيس داخل ڪيا هئا.
1980-02-20 تي انٽرنيشنل هاسٽل مان منھنجي روم نمبر 41 تان منھنجي گرفتاري عمل ۾ آئي، مونکي پنج ڏينھن لاڪ اپ ۾ رکيو ويو، پوءِ ايف آءِ يو جي ٽارچر سيل ۾ سخت ٽارچر هيٺ رکيو ويو، انھي وچ ۾ فوجي ٽولي منھن جي مٿان غير انساني تشدد ڪيو، پر افسوس سان چوڻو ٿو پئي تہ نہ منھنجي پنھنجي تنظيم طرفان ۽ نہ ڪنھن شاگرد ليڊر طرفان ڪو مزاحمتي بيان سامھون آيو ۽ نہ وري ڪو آواز ا ٿاريو ويو، ۽ نہ ئي وري ڪير پڇڻ آيو تہ ڏاڏو متارو ڪٿي آهي، جيئرو بہ آهي يا فوجي ڊڪٽيٽرن کيس ماري ڇڏيو، بحرحال وڏي جرئت، همٿ ۽ بھادري سان ٽارچر ۽ سختيون برداشت ڪندو رهيس، آخرڪار 9 مھينا جيل تنھا ۾ رکڻ کان پوءِ مونکي سينٽرل جيل ۾ ٻين دوستن سان گڏ رهڻ جو موقعو مليو.
شاھہ محمد شاھہ پھريائين هن جيل ۾ رهندو هو، مگر پوءِ بدلي ٿي سکر نارا جيل ويو ۽ وري فيبروري 1981ع ۾ واپس هن جيل تي آيو، مون هن جي عزت هميشہ هڪ وڏي ڀاءَ جي حيثيت ۾ ڪئي آهي، جڏهن بہ منھنجي روم ۾ ايندو آهي تہ اٿي بيھي سندس آجيان ڪندو آهيان، يا ڪٿي بہ دوستن وٽ ويٺو هوندو آهيان، اتي ايندو آهي تہ اتي بہ سڀن جي اڳيان سندس آجيان اٿي احترام سان ڪندو آهيان، ان کان اڳ ۾ قمر راڄپر، شاھہ محمد شاھہ کي نارا جيل ۾ خط لکي چيو هو تہ هي ڇوڪرا منھن جي عزت نہ ٿا ڪن،۽ ميٽنگن ۾ مونکي تنگ ٿا ڪن، شاھہ کي اها ڳالھہ ڏاڍي ڏکي لڳندي هئي، هتي اچڻ کان بعد هي قمر سان رهيو ٽن ڏينھن بعد ميٽنگ گهرايائين، ڳالھہ ٻولھہ دوران مون ڳالھائيندي، چيو تہ جڏهن کان پاڻ واري جيئي سنڌ وجود ۾ آئي آهي نہ ان جو ڪو منشور آهي نہ ئي ڪومتن، جنھن ڳالھہ تي اسان کي اعتراض آهي، پر قمر اڳ ئي اسان کي ڪڍي ٻاهر ڦٽي ڪيو آهي، وري ٻئي ڏينھن ميٽنگ ٿي وري اختلاف ٿيا تہ شاھہ ڪاوڙجي ڌمڪي ڏني تہ جي مخالفت ڪرڻي آهي تہ پوءِ سنوا سڌا الڳ ٿيو، ڇو تہ قمر راڄپر شاھہ محمد شاھہ جا اڳيئي ڪن ڀري ڇڏيا هئا، تہ ڏاڏي متاري وارن جي هڪ بہ ناهي ٻڌڻي، ڳالھين دوران مون چيو تہ ٻاهر ڏاڍي پروپگنڊا ٿي رهي آهي تہ جيئي سنڌ پي اين پي جي ذيلي تنظيم آهي، ان لاءِ ڪو واضع پمفليٽ ڪڍڻ گهرجي، ان تي شاھہ ڪاوڙجي چيو، تہ ايس اين ايس ايف اين پي پي جي ذيلي تنظيم آهي، ايس ايس ٽي عوامي تحريڪ جي ذيلي تنظيم آهي جيئي سنڌ وري ڪھڙي ڪميونسٽ پارٽي آهي جو پي.اين.پي جي ذيلي تنظيم نہ ٿي ٿي سگهي، مون چيو پي اين پي ۾ عبدالحميد جتوئي، حاڪم علي زرداري ۽ قربان علي شاھہ جھڙا ظالم وڏيرا ويٺا آهن، ان ڪري اسين پي اين پي جي ذيلي تنظيم نہ ٿيندا سين، ان ڏينھن کان شاھہ محمد شاھہ ناراض ٿي پيو، همراھہ مونسان ڳالھائڻ بند ڪري ڇڏيو صبح جو ناشتو گڏ ڪندا هئاسين، اهو بہ الڳ ڪيائين اٽڪل ٽي مھينا جيل ۾ مونسان نہ ڳالھايائين، منھنجو اسٽينڊ هو تہ توهان اسان جا ذاتي توڙي نظرياتي ساٿي آهيو توهان ڀلي مشين ٿي ڪم ڪيو، پر شاگرد ونگ ۾ ڪا بہ ڳالھہ ظاهر نہ ڪريو پنھنجو ڪو پاور فل موقف رکو سفا هلڪڙا نہ ٿيو، ڇو تہ مونکي اعتراض هو تہ قمر راڄپر، نظر محمد جوڻيجي سان صلاح ڪري ٻنھي دوستن گڏجي نئين باڊي چونڊي آهي، جيڪا اسان کي خبر ئي نہ آهي، شاھہ چيو تہ توهان کي اسان تي اعتماد ڪرڻ گهرجي، مون چيو سياست ۾ ائين نہ ٿيندو آهي سياست ڪنھن جي ذاتي جاگير نہ آهي، اها وڏيرڪي بالادستي هتي نہ هلندي جو ٻہ ماڻھو جئين چاهين تئين ڪن، توهان باخبر آهيو تہ اسين سڀ جيئي سنڌ جي ايم سيد کان صرف ان ڪري ٿياسين جو اتي بہ خاص ماڻھن جي بالادستي هئي ۽ جمھوريت جو نالو نشان بہ نہ هو هاڻ وري ساڳيو طريقو پوءِ ڪم ڪئين هلندو، قمر تہ اڳئي مخالفت ۾ هو رحمت ﷲ قمر جو ايجنٽ ۽ ابوبڪر بہ انھن سان گڏ ڇو تہ ڊڄندو هو تہ ڪٿي قمر مون خلاف شاھہ کي نہ ڀڙڪائي.
هڪ ڏينھن شاھہ محمد شاھ، قمر راڄپر ۽ ابوبڪر زرداري تاريخ تي ويا، پويان اقبال نظاماڻي ۽ سميع مڱريو اي ڪلاس ۾ صمد ڪانڌڙو سان ڪچھري ڪرڻ لاءِ ويا، ڇو تہ اهو اڪيلو هو ۽ ٻيا سڀ تاريخن تي ويا هئا، جڏهن شاھہ محمد شاھہ وارا واپس آيا انھن کي خبر پئي تہ همراھہ ڏاڍا ناراض ٿيا شاھہ تہ صفا تپي ڳاڙهو ٿي پيو، سميع مڱريو کي باريڪ ۾ گهرائي ڌمڪي ڏنائين تہ توهان اسان کي زهر جا وٽا ٿا پياريو، اها سٺي ڳالھہ نہ آهي جو اجازت کان سواءِ پنھنجيون من مستيون ڪندا ٿا وتو.! ٻيو بہ گهڻو ڪجهہ شاھہ ڳالھايو، سميع روئي مونکي دانھن ڏني، هن جي اهڙي بالادستي واري رويي تي اسان سڀني کي ڏک ٿيو ۽ ڪاوڙ بہ آئي، پوءِ مون، سميع، اقبال، عنايت ۽ قادربخش پاڻ ۾ صلاح ڪئي تہ پاڻ الڳ ميٽنگ ڪريون آئيندہ هنن کي ميٽنگ ۾ نہ ويھڻ ڏيون ۽ علي حيدر شاھہ سان بہ صلاح ڪريون ڇو تہ هي همراھہ هاڻي حد کان وڌيڪ بد اخلاقي تي لھي آيا آهن. جڏهن اهو پروگرام ٿيڻ وارو هو تہ شاھہ محمد شاھ، علي حيدر شاھہ کي سمجهائي ڇڏيو تہ تون هنن جي ميٽنگ ۾ نہ ويھجان پوءِ علي حيدر شاھہ انڪار ڪري ڇڏيو تہ اها ميٽنگ نہ ٿي، اڪثر جيڪي ميٽنگون ٿينديون هيون انھن ۾ قادربخش جتوئي چوندو هو تہ انقلابي سياست جا ڪجهہ معيار هوندا آهن، جيڪو انھن تي پورو نٿو لھي اهو بورجوازي آهي، اها ڳالھہ هي همراھہ پاڻ ڏي سمجهندا هئا، هڪ ڏينھن شاھہ محمد شاھہ مونکي ٻاهر ڪڍي چيو، قادربخش جتوئي اسان جي صرف انھي ڪري ٿو مخالفت ڪري، جو اليڪشن ۾ اسان ٽڪيٽ توکي ڏني هئي، مون چيوتہ ائين نہ آهي، هن مطالعو ڪيو آهي ۽ هي سڀني کان باشعور آهي، هن کي تنقيد ڪرڻ ڏانءُ اچي ٿي، علي حيدر شاھہ چوندو آهي تہ قادربخش جتوئي مونکي گرفتار ڪرايو آهي ان ڪري هن کي خوف آهي سو پاڻ کان الڳ ڄام ساقي وارن سان ڳنڍجڻ ٿو چاهي، مگر هنن سڀني جي ڀل هئي هي تمام گهڻو مطالعو ڪري ذهني طرح مارڪسٽ ٿي چڪو آهي، سو بورجوازين ۽ شائونسٽن سان گڏ ڪٿي ٿو هلي سگهي.
هڪ ڏينھن شاھہ محمد شاھہ وارا ٻاهر تاريخ تي ويا پويان سندن برداشتي ڇاڙتو ميوو ڀنڊ جيڪو اڪثر ساغر سميجي جا ليٽير لڪائيندو هو، جيڪي ڄام ساقي ڏانھن موڪليندو ۽ ان کي رپوٽ ڪندو هو، ان ڏينھن ساغر سميجو هن کي پڪڙي ورتو ۽ هن کي هڪ ٻہ ٿڦڙون هنيائين هي همراھہ ڪاوڙجي ويھي رهيو اٽڪل 2 بجي شاھہ محمد شاھ، ابوبڪر ۽ قمر بہ اچي ويا، جئين ئي شاھہ کي خبر پئي همراھہ ڳاڙهو لال ٿي ويو ۽ ابوبڪر کي حڪم ڪيائين تہ ساغر سان وڙهو، هي ڊينڊڙو ڪير ٿيندو آهي اسان جي برداشتي کي موچڙا هڻڻ وارو پوءِ ميٽنگ گهرايائين، اسان کي بہ شرڪت لاءِ چيائين فيصلو ڪيو ويو تہ هائوس جي گڏجاڻي ڪجي ۽ ساغر سميجو ميوي ڀنڊ کان معافي وٺي، نہ تہ مار ڪڍي وارڊ مان ٻاهر ڪڍنداسينس، هائوس جي ميٽنگ ٿي جنھن ۾ رسول بخش پليجو ۽ فاضل راهو وغيرہ بہ شامل ٿيا سڀني ڳالھايو خاص طرح مون، سميع ۽ عنايت غير جانبداريءَ سان ٻنھي کي ڏوهي ڪيو مگر جيڏي مھل شاھہ جو وارو آيو تہ همراھہ ڪاوڙ مان رڙيون ڪري چوڻ لڳو تہ هي انقلابي نہ آهن، جو پورهيت عوام سان ٿا وڙهن پوءِ ڪجهہ گهٽ وڌ ڳالھايائين ساغر اڪيلو هو پر سڀني کي وڏي بھادري سان ٻڌندو رهيو ۽ آخر ۾ هڪ پورهيت هئڻ ناتي ساغر اٿي ميوي کان معافي ورتي ۽ کيس چميون ڏنيون.
شاھہ محمد شاھہ هڪ ڏينھن مون کي ٻاهر ڪڍي چيو تہ آئون عنقريب آزاد ٿيڻ وارو آهيان ٻاهر وڃي پھريائين قمر کي پوءِ ابوبڪر کي ۽ پوءِ توکي آزاد ڪرائيندس، مون چيو مانس تہ توهان جي مرضي باقي آئون تو کي آزادي لاءِ ڪڏهن بہ نہ چوندس، هڪ ڏينھن مونکي چيائين تہ عنايت ڊينڊڙن جو ماڻھو آهي ۽ هتي پاڻ وٽ ايجنٽ آهي ان کي تنظيم مان ڪڍون ٿا، مون چيو شاھہ اها جمھوريت نہ آهي توهان الزام لکت ۾ ڏيو پوءِ الٽيميٽم ڏيوس هو جواب ڏي پوءِ تنظيم جي مرڪزي قيادت فيصلو ڪري ائين هڪ فرد جي مرضي سان ڪنھن کي نٿو ڪڍي سگهجي، شاھہ محمد شاھہ جيل جو سست نہ هو جيل جو بھادر هو پر ڪنن جو ڪچو قمر راڄپر جيڪڏهن رڍ کي ٻڪري ۽ ٻڪري کي رڍ چئي تہ شاھہ بہ ائين ئي چوندو، قمر صحيح آهي، سندس ذهن قمر وٽ قيد هوندو هو جيڪڏهن قمر خوش تہ شاھہ بہ خوش جيڪڏهن قمر غمگين تہ شاھہ بہ غمگين اسان سڀ دو ست تعين نہ ڪري سگهياسين تہ شاھہ جھڙو ماڻھو بنا سوچ سمجهہ جي قمر جي پويان ڇو لڳو پيو هلي، جيڪو کيس سياسي طرح ختم ڪرڻ لاءِ هرممڪن ڪوشش ۾ رڌو پيو آهي.
شاھہ هٿ جو سخي، دل جو بھادر، سٺو مقرر، سٺو ڊپلوميٽ، سٺي ڄاڻ، بلڊپريشر جو مريض، چڙ تمام گهڻي، جذباتي ضرورت کان وڌيڪ، ضد ۾ نقصان ۽ فائدو نہ سوچيندڙ، انتقامي ڪارروائي ۾ انتھائي ظالم، طبقاتي طرح سڄو ڏينھن ننڍڙي ذهن جو مالڪ، ٻاهران انقلابي غلاف اندران بلڪل اقتدار جي حوس، ڏکئي وقت ۾ صرف پنھنجو بچاءِ ڪرڻ ڄاڻي، لالچ ڏئي ڪنھن کي استعمال ڪرڻ جو فنڪار، هاڻي مونکي سدائين خوف رهندو آهي تہ سنڌ جي نوجوانن کي استعمال ڪري ڪنھن باھہ ۾ اڇلي پاڻ ڀڄي ويندو ۽ پوءِ اهي مائرن جا لال انقلابي جذبي ۽ وطن جي محبت جي جذبي ۾ اهڙي چالاڪ سازشي ذهن کي ڪٿي ٿا سمجهي سگهن.
اسان اٽڪل 5 سال اکيون ٻوٽي هن جي پويان هليان سين مگر پڇاڙي جو مارشلا جي بي ٽيم ٿي اسان کي جيل ۾ رکايو ويٺو هو ڇو تہ هن کي خوف هو تہ متان ٻاهر نڪري هي منھنجي مخالفت ڪن جيستائين اسين پير پڪا ڪريون تيستائين ڀلي متارو، عنايت ۽ ٻيا اندر هجن، اهڙي مقصد ۾ ابوبڪر بہ ساڻس گڏ هو ۽ قمر تہ ٻنھي جو چڱو مڙس هو.
شاھہ محمد شاھہ اپريل 1981ع ۾ سينٽرل جيل حيدرآباد مان يعني اسان وٽان آزاد ٿي ويو کيس مارش لا وارن وڏين شفارشن ۽ ڪوششن بعد آزاد ڪيو، آزادي مھل اسان سان يعني مونسان عنايت سان ۽ سميع سان رخو ۽ اڻوندڙ نموني سان موڪلايو، مون کي تہ اڳ ۾ پڪ هئي تہ شاھہ پنھنجي ذات جي خول مان ڪڏهن بہ نہ نڪرندو، ٻاهر وڃي اسان جي خلاف غير سياسي طريقا ۽ بي بنياد پروپگنڊه ڪندو، ۽ هن ائين ئي ڪيو، ڇو تہ آئون سنوائي تي ويس اتي مھراڻ يونيورسٽي وارن دوستن سومر ساند ۽ اقبال ميمڻ ٻڌايو تہ شاھہ محمد شاھہ آزادي کان پوءِ ترت ڳوٺ ڪرم خان نظاماڻي ۾ جيئي سنڌ ليفٽ جي شاگردن جي ميٽنگ ڪرائي جنھن ۾ هن همراه منھنجي خلاف سخت پروپگنڊه ڪئي هن ميٽنگ ۾ چيو تہ متارو ڏاهري ڪرمنل ۽ خراب ڪردار وارو آهي، هي اسان لاءِ وڏو نقصانڪار ثابت ٿيندو، هن جون همدرديون پروگريسو جيئي سنڌ سان آهن، بحرحال هن اڃان اهيو مشن شروع مس ڪيو تہ مٿان الذوالفقار تنظيم جي ٽيپو مير مرتضيٰ ڀٽو ۽ سندس ٽن ساٿين ڪراچيءَ مان مسافربردار جھاز 1980-04-11 تي اغواھہ ڪيو جيڪو ڪراچي کان پشاور وڃي رهيو هو جھاز تي ڪنٽرول ڪرڻ بعد کيس ڪابل ڏانھن نيو ويو، اتي قابل هوائي اڏي تي جھاز کي لاٿو ويو مطالبن جي لسٽ ڏئي 24 ڪلاڪن جو الٽيميٽم ڏنو ويو اگر مطالبا نہ مڃيا ويا تہ جھاز تباھہ ڪرڻ جون ڌمڪيون ڏنيون ويون مطالبن ۾ شاھہ محمد شاھ، ابوبڪر زرداري، عنايت هسباڻي، رحمت ﷲ هسباڻي، رسول بخش پليجو، علي حيدر شاھ، قادر بخش جتوئي، ڄام ساقي، هن جيل تان آزاد ڪري قابل پھچائڻ لاءِ چيل هو، وڌيڪ 74 ماڻھن جي لسٽ هئي جيڪي مختلف جيلن ۾ بند هئا، حڪومت جي ليٽ جي ڪري هڪ فوجي آفيسر جيڪو جھاز ۾ سوار هو ان کي قتل ڪري قابل هوائي اڏي تي اڇلي ڌمڪين سان دمشق ڏانھن جھاز کي روانو ڪيو ويو، اتان وري ٻي لسٽ ڏني وئي جنھن مان الاهي نالا ڪٽجي ويا باقي 54 ماڻھن جا نالا هئا، انھن 54 ماڻھن ۾ شاھہ محمد شاھ، قادربخش جتوئي ۽ علي حيدرشاھہ جا نالا هئا، انھن مان الاهي شاگردن لکي ڏنو تہ اسان هتي پنھنجي ملڪ ۾ رهڻ ٿا چاهيون، جڏهن تہ شاھہ محمد شاھہ آزاد هو، ان ڪري کيس ٻاهران گرفتار ڪري ڪراچي هوائي اڏي تي پھچايو ويو، جتي هن ڪوشش ڪري هوم سيڪريٽري سان ڳالھايو اها خبر بعد ۾ معلوم ٿي هئي ۽ علي حيدر شاھہ ۽ قادربخش جتوئي کي بہ ڪراچي هوائي اڏي تي پھچايو ويو جتان هنن کي سخت مليٽري جي پھري ۾ دمشق پھچايو ويو ۽ جھاز آزاد ڪرايو ويو، بعد ۾ هي ٽئي دوست ڪابل ۾ پھچي ويا، اها خبر اخبارن ۾ اچي وئي، اٽڪل 3 مھينن کان پوءِ اسان کي اوچتو معلوم ٿيو تہ شاھہ محمد شاھہ ڪراچي پھچي ويو آهي ۽ ڪنھن انقلابي مشن لاءِ آيل آهي جيڪو ڪم ۾ سرگرم آهي مگر اها هن جي چال هئي هن پھريائين مير غوث بخش بزنجو سان رابطو ڪيو هو، پو آمريڪي مشھور دلال محمود هارون جي ذريعي حڪومت سان ٺاھہ ڪيو جيڪو حڪومت جي مفاد ۾ هو پوءِ شاھہ مليٽري جي معرفت جرنل ضياءَ جي خاص ايجنٽ محمود هارون سان مليو ۽ ڪا خاص ڊيل ڪري جان ڇڏائي، حيدرآباد پھچي ويو، هتي اها پروپگنڊه عام ٿي وئي تہ هن دور ۾ پمفليٽ، تقرير ۽ بائيڪاٽ تي بہ ٻہ ٽي سال جيل جي سزا ملي ٿي هي تہ جھاز اغواھہ جو معاملو هو جيڪو بين القوامي معاملو آهي پوءِ شاھہ جلدي ۾ ڪئين جان ڇڏائي آيو آهي..؟ اهيو سوال سنڌ جي هرهڪ باشعور نوجوان جي ذهن ۾ گردش ڪري رهيو آهي، شاھہ پنھنجي ساک بحال ڪرڻ لاءِ پنھنجا سڀئي ڊپلوميٽڪ طريقا استعماال ڪري رهيو آهي پر سنڌ جو باشعور شاگرد نوجوان ۽ عوام سڄي ڳالھہ سمجهي ٿو، ۽ شاھہ جي چھري تان ڪوڙو انقلابي نقاب لھي چڪو آهي.