جيل ڊائري

ڪَتيون ڪيئن قيد ۾ گذريون

ڏاڏو متارو ڏاھري 1979ع ۾ گرفتار ٿيو. هن کي اذيتناڪ جسماني ٽارچر ڪيو ويو ۽ پوءِ لاڳيتو 5 سالن تائين جيل ۾ رهيو. متاري ڏاھري جي ھن ڊائريءَ جو وچور رڳو سندس جيل ياترا جو ذاتي احوال نہ پر ضياء جي فوجي آمريت جي ھڪ ڪاري دور خلاف خاص طور سنڌ جي قومي جمھوري ۽ ترقي پسند تنظيمن، اڳواڻن ۽ شخصيتن جي جدوجھد جي ھڪ تاريخ پڻ آھي. ھن ھڪ وڏي اڳواڻ کان وٺي ننڍي ڪارڪن جي موجودگي جو ذڪر ڪيو آھي،

  • 4.5/5.0
  • 273
  • 48
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ولي ڏاهري
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Katyun Keay Qaid Mein Guzryun

دوست مون کي پرچائي واپس پراڻي وارڊ ۾ وٺي آيا

1983-01-08 تي ناز سنائي لکيو تہ مون وٽ وارڊ ۾ اچي رھہ، مگر مون کي معلوم ٿيو تہ سڀئي شاگرد گڏجي مون کي وڏي جي حيثت سان پرچائڻ اچي رهيا آهن، صبح جو 10 بجي غلام نبي خشڪ، امداد چانڊيو، خان محمد لغاري، اسدگاڏهي ۽ شمس گوپانگ وارڊ ۾ داخل ٿيا وارڊ ۾ غوث علي شاھہ ۽ عبدﷲ شاھہ کي اڳ ۾ ئي مطمئن ڪري ڇڏيو هئم تہ جيڪڏهن هلي ڪير بہ اچي ڀلي اهو جاني دشمن ڇو نہ هجي ان جو آڌر ڀاءُ ڪبو ڇو تہ اها اسان سنڌين جي عظيم روايت آهي، توهان انھن سان ڪراس بحث نہ ڪجو هي دوست منھنجو گهڻو احترام ڪندا آهن جن منھنجي ڳالھہ مڃي چيائون ڏاڏا جئين تون چوندي ائين ڪندا سين انشاءُﷲ توکي ڪابہ شڪايت نہ ملندي جيئن هي آيا انھن سان سٺي نموني سان ملياسين. دائود ماڇي چيو تہ پھريائين شاگرد منھنجي چانھہ پين مون چيو ٺيڪ آهي. پوءِ همراهن کي جاويد ۽ دائود جي کولي ۾ وٺي وياسين اتي چانھہ پيتي سون ۽ ڪچھري ڪئي سون پوءِ هنن کي پنھنجي کولي ۾ وٺي آيس مون کي امداد چانڊيو رات ئي سڄي حال احوال کان آگاھہ ڪيو هو تہ غلام نبي خشڪ ۽ ٻيا دوست چون ٿا تہ پھريائين ڏاڏي کي ميڙ منٿ ڪري وٺي اچون پوءِ ڏاڏو پاڻھي ماحول کي ٺيڪ ڪندو، ان لاءِ اسين تنظيمي طرح ڪو لائحہ عمل ٺاهينداسين ۽ پوءِ انھن کي گهرائينداسين. امداد وڌيڪ لکيو هو تہ ڏاڏا اهو سڀ تنھنجي شان وٽان آهي هڪ سياسي ڪارڪن جي حيثيت سان پنھنجو ذهني اطمينان وڃائي بہ شاگردن کي سنڀالڻ گهرجي ڇو تہ جيل انتظاميہ جي پوري ڪوشش آهي تہ شاگردن جي تضاد مان اسين ڪو ڀرپور فائدو وٺون ان ڪري انتظاميہ جو ڪو بہ منصوبو ڪامياب نہ ٿيڻ ڏجي ان لاءِ اسين ايس.ايس.ٽي ڊي.ايس.ايف ان کانسواءِ تنھنجي تنظيم جا ساٿي بہ تو وٽ هلي ٿا اچون اميد تہ اسان کي عزت ڏيندين.
مون رات کان سوچڻ شروع ڪيو هو تہ شاگردن جو جيل ۾ موجود ڪردار ڏاڍو افسوسناڪ ۽ شرمناڪ رهيو آهي، آئون ماحول مان تنگ ان ڪري ٿي پيو هئس جو صالحين جا ڪجهہ موالي ۽ غير سياسي ڇوڪرا خاص طرح الطاف تنيو۽ ڪجهہ ٻيا ڇوڪرا هروڀرو ڪانہ ڪا شازش بنائي مسلسل شاگردن جي وچ ۾ جهيڙا ۽ نفرتون ڦھلائي رهيا هئا جن کي ڪئين دفعا الٽيميٽم ڏنو ويو سمجهايو ويو پر باز نہ اچي رهيا هئا، رهندو سٺن ڪردار وارن شاگردن جي سياسي ۽ ذاتي زندگي ۽ ڪردار تي اثر پئجي رهيو هو، ان غير فطري عمل جي ڪري جيل انتظاميہ ڀرپور فائدو وٺي قومي ڪارڪنن کي هڪٻئي تي شاهديون ڏياري ڏاڍو خوار ڪري رهي هئي، جيتوڻيڪ مون ڪافي سوچڻ کان پوءِ وري بہ سياسي ڪارڪن جي حيثت سان اهو فيصلو ڪيو تہ سڀ ڪجهہ برداشت ڪري شاگردن کي منظم ڪرڻ وارو ڪردار ادا ڪجي تہ بھتر ٿيندو ۽ شاگردن کي بہ احسا س ٿيو آهي تہ ائين هڪ ٻئي سان وڙهي ڦٽائي جيل نٿو ڪاٽي سگهجي، ان لاءِ هنن جيل انتظاميہ کي بہ مون کي واپس گهرائڻ لاءِ لکيو آهي، جنھن ۾ لکيو اٿن تہ اسين سڀ شاگرد ڏاڏي متاري کي ميڙ ڪري پرچائي وٺي اچڻ چاهيون ٿا تہ جيئن اسان جي وارڊ جو ماحول مفاهمت وارو ٿئي، ان ڪري صبح 10 بجي همراھہ جيل انتظاميہ کان اجازت وٺي اچي مون وٽ نڪتا، مون کين مان ڏنو حال احوال کان پوءِ چانھہ پيتين سون، ان کان پوءِ ڪچھري ڪئي سون پوءِ مون کين چيو تہ توهان وارڊ گهمو ۽ آئون شمس گوپانگ کي وٺي ويس وڃي ڪمري مان سامان ويڙهيم تہ ڇوڪرا سڀئي پويان اچي ويا ڏٺئون تہ ڏاڏو بنا ڳالھہ ٻولھہ جي سامان ٻڌي رهيو آهي تہ ڏاڍا خوش ٿيا ۽ پاڻ بہ مون کي ٽپڙ ٻڌائڻ ۾ لڳي ويا، ڪو بسترو تہ ڪو ٿيلھو ڪلھي تي کڻي خوشي سان بيھي رهيو، مون کين چيو توهان سامان رکو پاڻ هلون ٿا ٽپڙ پوءِ قيدين کان کڻايون ٿا ان تي هنن چيو نہ ڪجهہ ٽپڙ اسين پاڻ کڻنداسين تہ جيئن لڳي تہ ڏاڏو پرچي ويو آهي ۽ اسان سان گڏ آهي بس چرچن ۽ ڀوڳن جي فضا ۾ غلام نبي خشڪ ٿيلھو کنيو، اسد گاڏهي ڇٻيو کنيو، شمس ڊٻو کنيو رهيل سامان ڪجهہ ٻين دوستن کنيو پوءِ دروازي تي اتي جي قيدين کان خوشي سان موڪلايو سين مون اتي انھن دوستن کي چيو تہ اميد آهي تہ جيل جي شاگردن کي منظم ڪري وٺبو ۽ اسان سڀني کي اهڙين ڳالھين کي ثانوي سمجهڻ گهرجي.
اٽڪل هڪ فرلانگ پنڌ ڪرڻ کان پوءِ پنھنجي پراڻي وارڊ ڪارا ٽئين ۾ جيڪو ڦاسي گهاٽ جي ڀرسان آهي اتي پھتا سون اندر داخل ٿياسين تہ سامھون صالحين جا دودو مھيري ۽ الطاف تنيو ويٺا هئا جن جا منھن لھي ويا ايترو بہ حياءُ نہ پين جو کڻي سکڻو هٿ ملائين بحرحال اسين سڌا غلام نبي خشڪ جي ڪمري جي سامھون ويٺاسون. غلام نبي چانھہ ٺاهڻ لاءِ ويو، باقي دوست ويھي مون سان ڪچھري ڪرڻ لڳا چانھہ پي رهيا هئا سين تہ امداد چانڊيو جمعدار کي چيو تہ ڏاڏي واري کولي کوليو تہ سفائي ڪريونس جيئن کولي کلي تہ امداد ۽ شير محمد صفائي ڪرڻ ۾ لڳي ويا جيئن ئي صفائي مڪمل ٿي تہ سامان لڳايو سين پوءِ ماني کاڌي سين مٿان بند ٿيڻ جو ٽائيم ٿي ويو پوءِ امداد، شير محمد، خان محمد ۽ آئون گڏ کولي نمبر 12 ۾ بند ٿياسين.