شھيد حسن ناصر جي ورسي
1. اسد گاڏهي(ايس ايس ٽي): هن دوست تقرير ڪندي حسن ناصر تي مختصر روشني وجهڻ سان گڏ دنيا جي وڏي انقلابي ملڪ روس جي تاريخ تي پڻ ڳالھائيندي چيو تہ مارڪس ازم کان پوءِ لينن ازم وجود ورتو جنھن سان دنيا جو پھريون دفعو شوشلسٽ انقلاب روس ۾ برپا ٿيو، ان ڪري پورهيت راڄ قائم ڪرڻ لاءِ هڪ مارڪسي ۽ لينيني نظريي سان گڏ ڪميونسٽ پارٽي جو هجڻ ضرروي آهي، لينن ثابت ڪيو تہ سرمائيداريءَ کان سواءِ نيم جاگيرداريءَ وارين سماجي حالتن ۾ بہ شوشلزم ڏانھن گامزن ٿي سگهجي ٿو. جتي قومون غلام آهن ۽ سامراج دشمني تحت قومي آزادي چاهين ٿيون، تہ اها جدوجھد بہ جي شوشلسٽ واٽ تحت آهي تہ ڪامياب ٿي سگهي ٿي، مگر ايشيا ۾ مائوزيتنگ ۽ هوچي منھہ بہ مثال آهن.
2. محمد خان سولنگي (ڊي ايس ايف): هن دوست بہ شھيد تي روشني وجهڻ سان گڏ وطن پرست سياست ۽ علائقائي جدوجھدن جي خلاف اشتراڪيت ۽ بين الاقواميت تي زور ڏيندي ڳالھايو هن پاڪستان ۾ ڪميونسٽ پارٽي تي پڻ ڳالھايو ۽ چيو تہ پاڪستان جي تاريخ ۾ 1954ع ۾ ڪميونسٽ پارٽي تي بندش پئجي وئي ۽ پوءِ سختي سان ترقي پسندن کي ڪچليو ويو، اٽڪل ٻہ هراز ماڻھو ڪميونسٽ هئڻ جي ڏوھہ ۾ يا شڪ ۾ گرفتار ڪيا ويا، حسن ناصر بہ 1960ع ۾ ايوب جي مارشل لا جي وحشي تشدد سان لال قلعي لاهور ۾ شھيد ڪيو ويو.جنھن جي قبر قلعي ۾ صفائي ڪندڙ ڀنگيءَ ٻاهر آَئوٽ ڪئي ۽ بعد ۾ پنجاپ جي هڪ ترقي پسند وڪيل ميجر اسحاق لاهور هاءِ ڪورٽ ۾ اپيل داخل ڪئي تہ حسن ناصر کي ٽارچر ڪندي ماريو ويو آهي، جڏهن تہ گورنمينٽ اعلان ڪيو تہ هن خودڪشي ڪئي آهي، ڪيس انڪوائري ڪرڻ کان پوءِ ثابت ٿيو هو تہ کيس ٽارچر ڪري ماريو ويو هو.
3. قمر ڀٽي (جساف): هن دوست سنڌوديش جي نعري سان تقرير جو آغاز ڪندي مختصر حسن ناصر تي ڳالھائيندي فوجي وحشيت تي روشني وڌي ۽ چيو تہ دنيا مان فوجي ادارا ختم ڪيا وڃن ڇو تہ انھن ادارن انسانيت جو رت وهايو آهي،ڇو تہ امن بہ جنگ کان سواءِ نٿو ملي ۽ بعد ۾ ڄام ساقيءَ جي ڪورٽ ۾ ڏنل بيان جو حوالو ڏيندي چيو تہ هن صاحب پاڪستاني فوج جي آفيسرن کي خطرناڪ ٺھرايو آهي ۽ انھن خلاف نفرت آميز ٻولي استعمال ڪئي اٿس ۽ ٻئي پاسي پاڪستاني فوج جي سپاهي تي ڪوبہ ڏوھہ نہ ۽ محبت جي جذبن سان اظھار ڪيو اٿس، ڇا پاڪستان جو فوجي سپاهي ظلم ۾ شريڪ نہ آهي..؟ جڏهن تہ ظالمن جي هر ڳالھہ سان ٻٽ آهي، هن برطانيا، جرمني، فرانس ۽ جاپان جي فوجن جا نالا وٺندي چيو تہ جيڪڏهن انھن فوجن ڪنھن قوم يا عوام تي ظلم ڪيو تہ ان ۾ سپاهي بہ برابر جو شريڪ آهي. آخر ۾ هن پنھنجي تقرير کي ذاتي خيال قرار ڏيندي چيو تہ اسان کي پاڪستان عرف ظلمستان نہ کپي.
4. خان محمد لغاري (جساف ليفٽ): هن دوست ڳالھائيندي شھيد تي مختصر روشني وجهي بس ڪئي تہ اسٽيج سيڪريٽري، محمد خان سولنگي کي چيو تہ هڪ انقلابي گيت اچي پڙهي ۽ هن فيض احمد فيض جو انقلابي گيت ٻڌايو.
5. شير محمد مڱريو (ڊي ايس ايف): هن دوست خيالن جو اظھار ڪندي شھيد تي ڳالھائيندي چيو تہ شوشل ازم هن وقت جي حقيقت آهي دنيا ۾ اڄ ڪميونسٽ نظام برپا ڪرڻ لاءِ قربانيون مضبوط آهن، اڄ جو دور خاصيت جي لحاظ کان پورهيت عوام جي تاريخي برتريءَ جو دور آهي، مارڪس ازم ۽ لينن ازم اڄ جي حيقيقت بنجي چڪا آهن، هن اڳ ۾ هڪ شاگرد جا اهي لفظ ورجائيندي چيو تہ ڪامريڊ ڄام ساقي جنھن ڪيس ۾ 10 سال سزا فوجي اسپيشل ڪورٽ مان ورتي انھي پنھنجي اسٽيٽمينٽ ۾ اهو بلڪل چيو آهي تہ پاڪستاني فوج ۾ جرنلن ۽ سپاهن ۾ فرق آهي، فوجي سپاهي جي مجبوري جرنل جي عياشي آَهي.، جيڪڏهن اڄ سنڌ ۾ فوج ٽارچر وسيلي ڪنھن کي شھيد ڪري ٿي تہ اهڙي حالت سڄي پاڪستان جي عوام سان آهي، اڄ پاڪستان جو عوام قومي جمھوري حقن لاءِ ڪلھو ڪلھي ۾ ملائي هلي پيو پر اڃان وڌيڪ ملائڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي، سڀ ڪنھن جا پنھنجا نظريا آهن، اسين ظاهر ظھور چئون ٿا تہ سچي پچي نجات مارڪس ازم ۽ لينن ازم ۾ آهي، تڏهن بہ سڀ ڪنھن کي اجازت آهي تاريخ ثابت ڪندي تہ ڪوڙو ڪير آهي سچو ڪير آهي.
6. امداد چانڊيو(ڊي ايس ايف): هن دوست ڳالھائيندي شھيد تي مختصر روشني وجهندي اڄ جي حالتن لاءِ زور ڀريو تہ ترقي پسند ۽ سياسي دشمن قوتون هڪ پليٽ فارم تي ڪن بہ بنيادن تي قائم ڪرڻ جي ضرورت آهي.