ڪالم / مضمون

منھنجا اخباري ڪالم

ھن مجموعي ۾ سال 2021ع ۽ 2022ع ۾ مختلف اخبارن ۾ ڇپيل 79 ڪالم/مضمون شامل ڪيا ويا آھن. جيتونيڪ اخباري ڪالمن جي عمر محدود ھوندي آھي ڇو تہ اھي مخصوص حالتن کي نظر ۾ رکي لکيا ويندا آھن، پر ساڳي وقت اھي ڪالم تاريخ بڻجي ويندا آھن. ھي ڪالم سنڌ جي سياسي، سماجي، ادبي، اقتصاد حالتن ۽ مسئلن کي نروار ڪرڻ لاءِ لکيا ويا آھن. ساڳي وقت ڪالمن ۾ ان وقت جي واقعن کي پڻ پڙھي سگهجي ٿو.

Title Cover of book منھنجا اخباري ڪالم

ڇا دنيا ڪرونا مان آزاد ڪونه ٿيندي؟

ڇا دنيا ڪرونا مان آزاد ڪونه ٿيندي؟
جواب آهي نه. نالو ٻيو هجي يا ساڳيو هي انسان نون پراڻن جراثيمن جي ور چڙهيل رهندو. ڇو ته هي به هڪ نئون ورلڊ آرڊر آهي. نيو ورلڊ آرڊر جيڪو وقت به وقت ايندو رهيو آهي هن ڀيري “......هاڻي انسان جراثيمن جي وسيلي غلام رهندو”
نيو ورلڊ آرڊر ڇا آهي اچو ته ان جو مطلب سمجهون. پهرئين جنگ عظيم جي پڄاڻيء تي آمريڪي صدر ووڊرو ولسن بيان جاري ڪيو ته هاڻي ملڪ قومن جي بنياد تي ٺهندا. ان وقت آمريڪا ورلڊ آرڊر ڏيڻ جي پوزيشن ۾ ڪونه هو پر هن کي اها پڪ هئي ته ٻيون سڀ قوتون جنگ ۾ ڏيئي وٺي بيٺيون آهن سندن طاقت پنهنجي ملڪ بچائڻ جيتري مس آهي. صدر صاحب جي بيان جو سڌو مطلب اهو هو ته روس ۾ نئين آيل انقلاب کي اڳتي وڌڻ کان روڪڻ لاء قوم پرستيء کي عام ڪيو ويندو. جنهن کي اڳتي هلي ٻي جنگ عظيم جي پڄاڻيء تي عملي روپ ڏنو ويو پر ان ۾ مذهب جي پيوندڪاري پڻ ڪئي ويئي يعني جتي قوم پرستي ڪم نه ڪندي اتي مذهبي ويڇن کي وڌيڪ وڌائي پنهنجو اصل ڪم يعني ڪميونزم جو مقابلو ڪيو ويندو. ان ۾ اسان جي ملڪ (ڊيلي ويجز تي) ۽ سعودي عرب (پنهنجو تاج بچائڻ جي قيمت تي) مرڪزي ڪردار ادا ڪيو جنهن جو اعتراف سعودي ولي عهد محمد بن سلمان ڪجهه مهينا اڳ ڪيو. هن سائين ته اڃان هڪ قدم اڳتي هلي اهو به ٻڌايو ته هاڻي وهابيت اسان جو سبجيڪٽ ئي ناهي.
ائين اڳتي هلي نوان ورلڊ آرڊر ايندا رهيا جنهن ۾ وڌيڪ اهم سوويت يونين جي وکري وڃڻ کان پوء آيل آرڊر وڌيڪ اهميت وارو هو ڇو ته سوويت يونين کان پوء هاڻي هي اڪيلو شينهن بچيو ۽ باقي سموري دنيا هرڻي. ان کان پوء سموري دنيا کي بدلائي بيوس بڻايو ويو. آفريڪا جي هڪ ملڪ کان مهانگائي خلاف بغاوت شروع ڪرائي اها تحريڪ ريل جي صورت ۾ هلائي ويئي جيڪا مصر ۾ تباهي مچائيندي پنهنجي اصل هدف (ٽارگيٽ) لبيا اچي پهتي. جتي ڪرنل قذافيء کي برباد ڪرائي اها ريل عراق آندي ويئي جتي صدام حسين تي ڪيميائي هٿيار رکڻ جو الزام لڳائي ان جو اهڙو حشر ڪيو ويو جو ان جي ڦاسيء تي آمريڪي فوج جا سپاهي به ڳوڙها ڳاڙي ويٺا پر فطرت جا پنهنجا قانون آهن. تبديليء جي قانون سرمائيداريء خلاف سرمائيداريء کي ميدان تي لاٿو ۽ چين اوچتو ئي اوچتو دنيا تي ڇائنجي ويو. پراڻي سرمائيداريء جڏهن جديد سرمائيداريء کي ڏٺو ته ڊڄي ويئي جنهن جو حل وري ڪرونا نالي ورلڊ آرڊر جي نالي سان ڳولهيو ويو آهي.
هن سال جي فيبروري مارچ کان سموري دنيا سڪتي ۾ اچي چڪي آهي روزانو ماڻهو مرن ٿا پيا. دنيا ويران قبرستان جو ڏيک پيئي ڏئي. ويڪسين اڄ ٿي اچي سڀاڻي ٿي اچي نيٺ فائزر ڪمپنيء جي ويڪسين اچي ويئي جنهن جا ترقي يافته ملڪن ايترا ته آرڊر ڏنا آهن جو سن ٻه هزار ٻاويهه تائين اهي آرڊر ميٽ/پورا مس ٿيندا ٻين لفظن ۾ غريب ملڪ آرڊر ڏيڻ لائق به ڪونه رهندا. جنهن جو وري آخري مطلب اهو هوندو ته تيسيتائين شايد ٻيو جراثيم اچي وڃي يا ان جراثيم جو نئون ورجن اچي وڃي. ٻڌو ويو آهي ته برطانيه ۽ ڪنهن ٻئي ملڪ ۾ ڪرونا جو خطرناڪ نئون روپ ظاهر ٿيو آهي جنهن تي اها ساڳي ويڪسين ائين جو ائين اثر ڪونه ڪندي. ان جا ٻه چار ڪيس اسان جي سنڌ ۾ به ڏٺا ويا آهن يعني هڪ نه ويو ٻيو پهچي ويو ته پوء ڪهڙي پڪ آهي ته ٽيون چوٿون پنجون ڪونه ايندا ان سموري ڪهاڻيء جو وري آخري نتيجو اهو نڪرندو ته دنيا سموري وري نئين قسم جي غلامي ڏسندي.
ڪرونا جي موجوده شڪل اسان جي ملڪ جي معاشي حالت سان جيڪو حشر ڪيو آهي اهو ڪنهن کان ڳجهوڪونهي. مائڪروفائنانس ڏيندڙ ننڍيون ننڍيون بئنڪون پنهنجون برانچون بند ڪري رهيون آهن. ان جي اسٽاف کان جڏهن ان بابت پڇيو ويو ته دل لوڏيندڙ ڳالهيون ٻڌڻ ۾ آيون. چيائون ته سو روپيو رکندڙ ماڻهو هاڻي چاليهه روپين جي طاقت رکي ٿو يعني هو سٺ سيڪڙو طاقت وڃائي چڪو آهي جنهنڪري بئنڪ کي ٻڏڻ کان بچائڻ لاء ننڍن شهرن مان برانچون بند ڪري رڳو وڏن شهرن وارين برانچن کي هلڻ ڏنو ويندو. نتيجي طور اهڙين برانچن پاران ڏنا ويندڙ ننڍا ننڍا قرض هاڻي ڪونه ڏنا ويندا. اهڙا قرض ملڪي معيشت ۾ اهم ڪردار ادا ڪندا آهن جنهن جو مثال بنگلاديش جهڙو غريب ملڪ آهي جيڪو اهڙا قرض ڏيئي نه رڳو پنهنجي عوام جو ڀرجهلو ٿيو آهي پر خطي ۾ پنهنجو جي ڊي پي ريٽ به سڀ کان مٿي ڪري ڇڏيو آهي. ٻيو نتيجو اهو نڪرندو جو اتي ڪم ڪندڙ عملونوڪريء مان فارغ ڪيو ويندو جنهن جو آخري نتيجو اهو نڪرندو جو غربت جي ليڪ کان هيٺ زندگي گذاريندڙن جو انگ وڃي آسمان سان ڳالهيون ڪندو وڌيڪ ڏکوئيندڙ پاسو وري اهو آهي جو اسان جي وائڙي حڪومت وٽ ان جو ڪوبه حل ڪونهي. هتي پنهنجي عياشيء لاء روزانو جي بنياد تي شين جا اگهه وڌائي پنهنجا ڀڀ ڀريا وڃن ٿا. سو هوائن جا رخ ٻڌائين پيا ته غريب ماڻهن ۽ غريب ملڪن لاء ايندڙ وقت ڪو چڱو پيغام ڪونه آڻيندو.
01.01.2020