آمريڪي صدر ڇا پيو فرمائي
اڳي ائين هياس، جو پنهونء ڌوتم ڪپڙا. پنهونء ايترا ڪپڙا ڪونه ڌوتا هوندا جيترا آمريڪا اسان جا ڪپڙا ڌوتا. ڪجهه ڏينهن اڳ “نيپي بدلائڻ” وارو محاورو گهڻو مشهور ٿيو هو بلڪل آمريڪا بهادر اسان جون نيپيون بدلايون. اڄ اهو آمريڪا چوي پيو ته هي ملڪ خطرناڪ ملڪن منجهان هڪ آهي.
رڳو هي جملو ڪونه بائيڊن جي سموري تقرير وڏي اهم هئي. هن اهو به چيو ته دنيا جي منظرنامي ۾ وڏيون تبديليون اچي رهيون آهن ۽ تمام گهڻا ملڪ پنهنجي اتحادين جي لاء رکندڙ سوچ تي نظرثاني ڪري رهيا آهن. هن مثال ڏيندي چيو ته ڪيوبا جي ميزائيل مسئلي وقت جيڪو روس ڪردار ادا ڪيو ڇا اهڙو ڪردار اهو (روس) هاڻي ڪري سگهي ٿو. ڇا ڪنهن سوچيو هو ته چين ان پوزيشن ۾ اچي سگهي ٿو ته روس، انڊيا، پاڪستان سان پنهنجي تعلقات جو جائزو وٺي ۽ ان کي بدلائڻ لاء سوچي، ڇا اهو ممڪن هو. بي بي سي تي هڪ آرٽيڪل مطابق تازو پاڪستان ۽ آمريڪا پاران تعلقات کي افغانستان ۽ هندستان جي پسمنظر کان هٽي هڪ نئين سڃاڻ ڏيڻ جي ڳالهه ڪئي ويئي هئي.
پوئين هفتي اٺيتاليهه صفحن تي ٻڌل هڪ دستاويز ۾ ڏکڻ ۽ وچ ايشيائي خطي ۾ دهشتگرديء جي خطرن جو ذڪر ته ٿيل آهي پر ان ۾ (اڳي جي ابتڙ) پاڪستان جو ذڪر هڪ اتحاديء طور ٿيل ڪونهي. اهڙو ذڪر سال ٻه هزار ايڪيهه واري دستاويز ۾ به ڪونه هو.
بائيڊن اها به ڳالهه ڪئي ته دنيا اسان ڏانهن پيئي ڏسي. ٻيو ته ٺهيو اسان جا دشمن به اسان ڏانهن پيا ڏسن. هن وڌيڪ چيو ته هن وقت گهڻو ڪجهه داءَ تي لڳل آهي. هن ته ايتري تائين به چيو ته دنيا کي جتي وٺي وڃڻ چاهي آمريڪا وٺي وڃي سگهي ٿو.
ڳالهه بائيڊن جي ڪونهي هينئر جيڪڏهن هيري ٽرومين، آئزنهاور، ڪينيڊي، جانسن هجن ها به ساڳي ئي ٻولي ڳالهائين ها ۽ ان وقت جيڪڏهن بائيڊن هجي ها به جانسن ۽ ٻين واري ٻولي ڳالهائي ها پر اصل ۽ وڏو سوال هي آهي ته “عاشق معشوق” واري ٻولي “عاشق رقيب” واري ٻوليء ۾ ڪيئن بدلي. ان کان به وڏو سوال اهو ته بائيڊن جي اهڙي بيان تي هتان وارا اهڙا بيان “ڪجهه ناهي ڪجهه ناهي” ڇو پيا ڏين. ڳالهه ايتري سادي/سافٽ ڪونهي جيتري عوام کي ٻڌائي پيئي وڃي يا اسان وارا حڪمران هميشهه وانگر هاڻي به ڪوڙ پيا ڳالهائين!
هڪ ٻه ڏينهن اڳ سعودي عرب جي هڪ فيصلي ته هو پنهنجي تيل جي پيداوار ۾ گهٽتائي آڻي پيو به آمريڪا کي چڙائي وڌو جنهن جي جواب ۾ شهزادي سلمان جي سوٽ اهڙو بيان ڏنو جيڪو ٽيوٽر تي وائرل ٿيو. جنهن مطابق هن آمريڪا کي خبردار ڪندي فرمايو ته جيڪڏهن سعودي عرب جي حڪومت يا ملڪ خلاف ڪا اهڙي ڳالهه ڪئي ته اسان سڀ جهاد ۽ شهادت لاء تيار آهيون. هي بيان به ايترو “سادو/سافٽ” ڪونهي. سعودي عرب اڳي به ڪيترا ڀيرا پنهنجي پيداوار گهٽائي چڪو آهي پر آمريڪا پاران ان تي ايترو سخت رد عمل ڪونهي آيو. جيئن ته هن وقت پيداور گهٽائڻ جو فائدو روزانو جي بنياد تي پوئتي پوندڙ روسي معيشت کي ملندو ان ڪري روس جي معيشت جي ٻيڙي ٻڏندڙي ڏسڻ جي خواهش رکندڙ آمريڪا اهو نه پيو چاهي.
آمريڪا سچ پچ به هن وقت اهڙيون حرڪتون ڪرڻ يعني دنيا جي ڪنهن به ملڪ کي چيڙائڻ جي پوزيشن ۾ آهي. هو پنهنجي هڪ وڏي ۾ وڏي حريف سوويت يونين کي ٽوڙي چڪو آهي. سوويت يونين قائم ڪندڙ ملڪ روس کي هن وقت اهڙي جنگ ۾ وچڙائي چڪو آهي جنهن منجهان هو سولائيء سان نڪري ڪين سگهندو. چين لاء “ڀڳي هڏ جي سور وانگر” شڪل رکندڙ تائيوان ماچيس جي هڪ تيليء جي مار آهي. جيڪڏهن چين اهڙي قسم جو ڪو قدم کنيو ته ڪوريا ۽ آسٽريليا جيڪي تائيوان سان معاهدن ۾ سلهاڙيا ويا آهن اهي چين سان اهو ڪجهه ڪري سگهن ٿا جيڪو يوڪرين روس سان پيو ڪري. جيئن ته جاپان به چين سان پراڻا پلاند ڪرڻ وارا ارادا رکندڙ آهي تنهنڪري اهو به چين تائيوان جنگ جي پيٽيء م “چندو” وجهي سگهي ٿو. “وڙان” نه ته “هڙان” جاپان هن ۾ ڪُڏندو ضرور.
روس ۽ چين کي ڪٽي باقي دنيا ۾ ڪو اهڙو ملڪ ڪونهي (جيڪي آهن ته اهي اڳ ئي آمريڪي درگاه تي مٽيون ڀريندڙ آهن) جيڪو آمريڪا جي راه جو ڪنڊو بڻجي سگهي. اهو ئي سبب آهي جو هو هاڻي دنيا جي انهن ملڪن جن کان هو “سڀ ڪم” وٺي چڪو (جنهن ۾ سڀ کان مٿاهون نمبر اسان جو هو اسان سندس سڀ ڪم پيڊ سرونٽ طور ڪيا) انهن جي پٺيء تي ڦيريو ويندڙ هٿ هٽائي انهن جي ڳچيء ۾ (هٿ) وجهڻ جي تياري پيو ڪري. اسان جنهن کي “عاشقي معشوقي” سمجهوسين اهو منظر انهن وٽ “ڏهاڙيء” جي مزوري طور سمجهيل هو جنهن لاء هو ادائگيون ڪري چڪا. پگهار به ڏيئي چڪا ته بونس به سو هاڻي پنهون ڪپڙا ڪونه ڌوئيندو هاڻي هو سڀني جا ڪپڙا ڦاڙي سگهي ٿو.
21.10.2022