دادو ضلعي سان ايتري دشمني ڇو!
ڇو ته ايم آر ڊي تحريڪ ۾ هي ضلعو سڀ کان اڳرو هو ان ڪري دادوء کان ان جو انتقام هلندڙ آهي. دادوء ۾ وري خيرپور ناٿن شاه وارو علائقو ٻين سڀني کان اڳرو هو ان ڪري هن شهر تي عذاب مڙوئي سرس آهي. ذراعت جي پاڻي ڦڙي لاء سِڪايل هي علائقو جتي پاڻيء جي کوٽ خلاف مظاهرا ڪندو رهيو، ڪو ان جا سڏ نه ورنائيندو رهيو. ايم پي اي ايم اين اي سڀ پنهنجو پاڻ ڪڍرائيندا رهيا اتي وري ان شهر کي ٻوڙيو ويو. هن علائقي جو ٻڏڻ ڪو نئون ڪم ڪونهي. سن ٻه هزار واري ٻوڏ وقت به هي شهر عتاب هيٺ رهيو. تصور ڪريو ته ڏه سال اڳ تباه ٿيل شهر وري ٻيهر تباه ڪيا وڃن ته اتان جي ماڻهن جون ڪيفيتون ڇا هونديون. جيڪي ماڻهو هر ڏهين پنڌرهين سال پنهنجا ڪک لڙهندا ڏسن، پنهنجي گهر جا سامان لڙهندا پنهنجي اکئين ڏسن. پنهنجا ٻچا وٺي ڪنهن ٻئي شهر ۾ ڌڪا کائيندا رهن. اهي ڇا سوچيندا هوندا. ڇا “جمهوريت بهترين انتقام آهي” وارو راڳ (جنهن ڏيڻ بجاء ٻار ٻچا به کسيا آهن) انهن کي وندرائي سگهندو!
دادو ۽ ڀرپاسي وارن علائقن ٽياسي ۽ ڇهاسي واري ايم آر ڊي تحريڪن ۾ ڀرپور حصو ڳنڍيو. هونئن ته سموري سنڌ هن تحريڪ دوران هڪ باه جي شعلي وانگر ڀڙڪي پيئي هئي پر سنڌ جو هي ضلعو ڄڻ ته هن تحريڪ جو اڳواڻ ٿي اڀريو هو. جنهن جي نتيجي ۾ ملڪ جي مالڪن ٻيئي هٿ کڻي مٿي تي رکيا. هو سوچڻ لڳا ته هي ڪير آهن جيڪي مرد ۽ نياڻين جي فرق کان سواء چوڪ چوڪ تي گرفتاريون ڏيئي رهيا آهن. هي ڪير آهن جيڪي گولين جو کاڄ بڻجندي به اڳي کان اڳرا آهن. هي ڪٿان پيا اچن اهي سڀ سوال اهڙا هئا جن اسان جي مالڪن جي مٿي ۾ جيت وڌا.
ٿوري ئي وقت يعني اوڻيويهه سو اٺاسيء ۾ ضيا جي ذري ذري ٿيڻ کان پوء يڪدم اهڙو ماحول جوڙيو ويو جو “سڀ” جمهوريت پسند ٿي پيا. (ضيا جو ذري ذري ٿيڻ اڃان تائين هڪ معمو آهي جيڪو حل ڪونهي ٿيو) ملڪ جي واحد ٽي وي چينل پي ٽي وي تي هلندڙ سڀ پروگرام راتورات جمهوريت پسند ٿي پيا. جيڪو سماج جمهوريت مخالف بيانيو (اٽڪل) قبول ڪري چڪو هو اهو سماج اوچتو “جمهوريت جمهوريت” جو ورد ٻڌي وائڙو ٿي ويو. اها صورتحال پيدا ڪري اقتداري بک ۾ سرسي حاصل ڪيل پيپلز پارٽيء کي اقتدار ڏنو ويو جنهن وري رڪارڊ قائم ڪرڻ جي هٻڇ ۾ سنڌين جي ان “ڪروڌ” کي آهستي آهستي ختم ڪري ڇڏيو جنهن “ڪروڌ” ٽياسي ۽ ڇهاسيء جي تحريڪن کي جنم ڏنو هو. ڪروڌ ختم ٿيڻ کان پوء سنڌين کان ان جو انتقام ورتو پيو وڃي جيڪو ختم ٿيڻ جو نالو ڪونه ٿو وٺي. جنهن جي اڳتي هلي بجاء گهٽ ٿيڻ جي وڌڻ جا امڪان وڌيڪ آهن.
ايم آر ڊيء جي ڏوه ۾ مالڪن پاران ورتو ويندڙ انتقام باه وانگر سنڌ کي ساڙيندو رهي ٿي. هتي هاڻي هر شهر، هر ڳوٺ ڪنهن انسان دشمن وڏيري حوالي ٿيل آهن. ڪو به شهر ڪوبه ڳوٺ ۽ ان جا رهواسي “محفوظ” ڪين آهن هر ماڻهو پنهنجي عزت بچائڻ لاء “پنهنجي وجود جي ويڙه” پيو وڙهي جنهن جي نتيجي ۾ موقعي پرست وڏيرو ٻئي پاسي سنڌ کي لٽيندو رهي ٿو. روڊ رستا هجن، ناليون هجن يا ٻيو “انفرا اسٽرڪچر” هجي پنهنجو وجود ئي نه ٿا رکن. ڄڻ ته ڪو خواب هو. دادو وري انهن سڀني ۾ وڌيڪ ظلم هيٺ آهي. تازو ٿيل بارشن ۾ ئي ڏسو ته هي ضلعو (جيڪو وزيرعلى صاحب جو ضلعو آهي) سموري سنڌ کان وڌيڪ پيو ڀوڳي. دادو ضلعي جا رهواسي عام طور منڇر جا علائقي واسي خاص طور ساه مٺ ۾ ڪري جيئندا رهيا. اڄ ٿو ڪٽ لڳي، اڄ ٿا ٻڏون. هتان ٿو پاڻي اچي هُتان ٿو اچي ان ڪيفيت منجهان هو نڪتا ئي ڪين ته وري هو اڃ پيا مرن. منڇر واسين جون پيئڻ جي پاڻيء لاء دانهون سوشل ميڊيا تي پيون هلن. مليريا جهڙي موضي مرض جو ڦهلجڻ به هتي وڌيڪ آهي ڪنهن دوست سوشل ميڊيا تي لکيو هو ته ڪي علائقا اهڙا به آهن جتي سو سيڪڙو ماڻهن کي مليريا آهي مٿان وري واپارين موقعو غنيمت سمجهندي سڀ دوائون لڪائي ڇڏيون ۽ ڳري منافع سان وڪڻندا رهيا.
دنيا جا گهڻا ملڪ امداد ڏيندا رهيا ڪي ماڻهو پنهنجي کيسي مان به ڏيندا رهيا. اقوام متحده جو سيڪريٽري جنرل به آيو ان به اپيل ڪئي. ڪي ملڪ وري هن سموري قصي کي “جعفر ۽ بگهڙ” واري ڪهاڻي سمجهي اسان جي حڪمرانن تي اعتبار نه ڪندي امداد ڏيڻ کان لنوائيندا رهيا. جتان امداد ملي اها سموري وري نيشنل ڊزاسٽر مينيجمينٽ نالي هڪ کاتي وٽ جمع ڪئي ويئي جتان “ورهاست” ڪنهن خاص طريقي سان ڪئي وڃي ٿي ٻين لفظن ۾ “مڙيا مڇ هزار ڀاڱا ٿيندي سهڻي”
هن سموري منظر ۾ حڪمران پارٽيء مٿان سڀ کان وڏي ذميواري عائد ٿئي ٿي ته اها پنهنجا ووٽ ڏيئي کين اقتداري ڪرسيء تي پهچائڻ وارن جي مالڪي ڪن. ائين نه ٿئي ته عام ماڻهو اٺاسيء ۾ مليل اقتدار کي شڪ جي نگاه سان ڏسڻ شروع ڪري.
14.10.2022