سوويت يونين جي انتقام ۾
ڪنھن بھادر انسان کي مارڻ کان پوء گيدي ماڻھو ڪيترو وقت ان خوف ۾ ورتل ھوندو آھي ته اهو مئل (بهادر) اڃان جيئرو آهي. ان گيديءَ کي پنهنجي فتح تي ڀروسو ئي نه ايندو آهي هو بار بار پيو سوچيندو آهي ته ائين ڪيئن ٿو ٿي سگهي ته مان جهڙو گيدي اهڙي بهادر کي ماري وجهي. لٽ ڦر جي نظام جنهن کي پاڪ دامن بڻائيندي کيس سرمائيداريء جهڙو دل لڀائيندڙ نالو ڏنو ويو آهي جيڪو پنهنجي ڳُر ۾ ڪوڙو، فريبي نظام آهي ۽ دنيا جو مڃيل سچ آهي ته ڪوڙ ڊڄڻو ۽ گيدي هجي ٿو. سرمائيداريءَ هٿان ڪميونزم جو اهڃاڻ سوويت يونين ڪنهن مڪر ۽ فريب سان ماريو ويو پر سرمائيداري رات جو ڇرڪ پيئي ڀري ته ڪٿي هو جيئرو نه ٿي پوي. ان عمل دوران سرمائيداريء پنهنجي لٽ ڦر جي پيسن منجهان ڪي بيضمير خريد ڪيا انهن کي استعمال ڪيو ۽ پوء دنيا ڏٺو ته اهي سڀ جا سڀ ٽشو پيپر وانگر نه رڳو اڇلايا ويا پر انهن کي باه ڏيئي ساڙيو ويو.
ڳالهه رڳو سوويت يونين جي خاتمي تائين ڪونه هئي/آهي ڳالهه پورو غلبو حاصل ڪري به پوري نه ٿيندي اڃان اڳتي هلندي ڇوته سرمائيداري جيسين انساني لاشن جا ڍير نه ڏسي ننڊ ڪونه ڪندي آهي. جنگ يا ٻي ڪنهن آفت سبب مئل ماڻهو به کيس پسند آهن پر سندس سڀ کان وڌيڪ پسند جو لاش اهو آهي جيڪو بک وگهي مئل هجي.
سوويت يونين جي خاتمي کان پوء اسڪيم جو فيز ٽو ائين شروع ڪيو ويو ته جيئن وري ڪڏهن اهڙي آفت ٻيهر ڪر نه کڻي سگهي. سوويت يونين جي محرڪ نظرئي يعني ڪميونزم کي زنده يا مرده گرفتاريء کان اڳتي “ڏسندي گولي هڻڻ” جو حڪم آهي. نه رڳو ڪميونزم جو نظريو پر جتي جتي اهو نظريو وڌيو ويجهيو ۽ سرمائيداريء لاء للڪار بڻيو اهي سڀ ملڪ عام طور ۽ روس خاص طور هن وقت وڏي عتاب ۾ آهن.
روس لاء اهڙيون حالتون پيدا ڪيون ويون جو هو نه چاهيندي به جنگ ۾ ڪُڏي پوي. کيس اهڙي جنگ ۾ ڦاسايو ويو آهي جيڪا بظاهر آسان لڳندڙ هئي پر ان پويان اهڙي حڪمت عملي رکي ويئي جو اها جنگ جيڪا مختصر هجڻ جو ڏيک ڏيئي رهي هئي اها ڀيانڪ ٿيندي پيئي وڃي. محدود جنگ جي حڪمت عملي تحت وڙهي ويندڙ جنگ ٻن ڀائرن (جيڪي صدين کان گڏ رهندڙ هئا) کي هڪ ٻئي کان پري پيئي ڪندي وڃي. هڪ پاسي يوڪرين هاڻي روس لاء ٻيو افغانستان بڻجندو پيو وڃي، روس جي معيشت کي سدا لاء ختم ڪري وري ٻيهر اسري نه سگهڻ جهڙو بڻايو پيو وڃي ٻئي طرف آرمينيا ۽ آزربائجان ۾ ويڙه شروع ڪرائي ويئي آهي جن جا اٽڪل هڪ سو فوجي ماريا ويا آهن. اهي ملڪ به ڪا ٻي دشمني ڪونه سوويت يونين واري سزا پيا لوڙين. ٻنهي ملڪن پويان هيري ٽرومين (ان وقت جو آمريڪي نائب صدر جيڪو پوء صدر ٿيو ۽ دنيا جي گولي مٿان پهريون ايٽم بم هڻڻ طور سڃاتو وڃي ٿو) جي هن بيان واري ذهنيت آهي جيڪو بيان هن ٻي عالمي جنگ جي شروعاتي وقت ۾ ڏنو هو. جنهن ۾ هن چيو هو ته اسين ڏسنداسين جيڪڏهن جرمني ٿو کٽي ته اسين سوويت يونين جي مدد ڪنداسين ۽ جيڪڏهن سوويت يونين ٿو کٽي ته اسين جرمنيءَ جي مدد ڪنداسين. سموري ڳالهه جو مطلب اهو ته اهو سمورو خطو دوزخ بڻايو ويو آهي/بڻايو ويندو جيڪو به سرمائيداريء لاء ڪنهن به قسم جو خطرو بڻجي سگهندڙ هجي.
ڪجهه ڏينهن رومانيه کان مولڊوو ويندي آمريڪي فوجي قافلي کي روڪي ماڻهن انهن خلاف نعرا هنيا ته جنگ نه کپي ان لاء اوهين واپس وڃو جيڪو عمل پيغام ڏيندڙ آهي ته آمريڪا سوويت يونين جي پراڻن ميمبر ملڪن خلاف ڪهڙا ارادا رکي ٿو.
خوش مذهبي سڃاڻ رکندڙ به نه ٿين انهن جو وارو به اچڻ وارو آهي. “چراغ سب هي ڪي بجهينگي هوا ڪسي ڪي نهين” مصداق سڀني جو وارو ايندو. هي خطو به باه جي اثر کان بچي ڪونه سگهندو.
اهي سڀ جنگيون پاڻ ۾ جوڙ ڪري ماحول وري به ٽين عالمي جنگ وارو ٺاهيو پيو وڃي ڇو ته اصل منزل اها ئي آهي. ٽين عالمي جنگ دولت جي ورڇ کي وري ٿورن هٿن ۾ محدود ڪرڻ ۾ وڏي مددگار ثابت ٿيندي. اهي هٿ انسان جي نڙيء جي ويجهو ايندا پيا وڃن گرفت وڌيڪ مضبوط ٿيندي پيئي وڃي.
عالمي ماحول ۾ انهن مٿي بيان ڪيل قومن اڳ به گهڻو ڪجهه ڏٺو آهي. موت کي پنهنجي اکين سان ڏٺو آهي. انهن منجهان هڪ شهر ٽي سو ڏينهن جو گهيرو به ڏٺو، ڪنهن شهر اٺ سو ٻاهتر ڏينهن جو گهيرو به ڏٺو. ڪجهه ڏينهن ۽ مهينن جا گهيرا ته عام هئا. اهي قومون مري وري جي سگهندڙ آهن اصل سوال اهو آهي ته اسان جو ڇا ٿيندو جن سموري زندگي رڳو ڪوڙ ٻڌو آهي. جيڪي ڪجهه ڏينهن جي برسات ۾ پينو فقير وارو ڏيک ڏيئي رهيا آهيون. جن جي حڪمرانن جي لسٽ ۾ عوام نالي ڪا شيء آهي ئي ڪونه.
16.09.2022