ڊڪٽيٽرن جا ڀٽڪندڙ روح ۽ صدارتي نظام
“دل ٿي چوي سڀني کي گهٽو ڏيئي ماري/مڃائي مان صدر ٿي ويهي رهان ۽ جيئن دل چوي تيئن ڪريان” هيء خواهش اسان جي هر حڪمران جي رهندي آئي آهي. هي خواهش رڳو ڊڪٽيٽرن جي ئي ڪونه پر سمورو وقت جمهوريت جي تسبيح پڙهندڙ هر حڪمران جي به رهي آهي ڇو ته کيس اختيار کپي جيڪا هن جي سڀ کان وڏي ڪمزوري رهي آهي. جيئن ڪاٺيء کي رندو لڳندو آهي ۽ اندران نج شڪل ظاهر ٿي پوندي آهي هتي هر ڪنهن کي رندو هڻبو ته اندران هڪ فرعون، هڪ خودڪش بمبار هڪ انسان دشمن ظاهر ٿي پوندو. “تبديليء” کي رندو هڻي چڱي ريت ڏٺو وڃي ته اندران ڀيانڪ ڊڪٽيٽرشپ ظاهر ٿي پوندي. هونئن به هيء حڪومت مشرف مووي 2 آهي جنهن تي اڳي لکيو آهي. هن وقت تبديليء جا ڪارندا سوشل ميڊيا تي مهم هلائي رهيا آهن، ٽئيٽر تي هيش ٽيگ هلائي رهيا آهن ته ملڪ لاء صدارتي نظام ڀلو رهندو. صدارتي نظام کي ووٽ ڏيو صدارتي نظام ئي ملڪ جو واحد حل آهي.
ان جي جواب ۾ سوشل ميڊيا تي ئي انهن جا جواب ڏنا ويا آهن ته صدارتي نطام ئي ملڪ جا درياء وڪيا هئا، صدارتي نظام ئي ملڪ ٽوڙيو هو. صدارتي نظام ئي ڪارگل تان واپسي ڪئي هئي وغيره.
ته پوء ڳالهه ڪنهن جي صحيح آهي. اچو ته ٿورو جائزو وٺون. هن کان وڌيڪ ڪهڙي بدقسمتي جو ملڪ ۾ ستر-پنجهتر سالن کان پوء به اهو بحث هلندڙ هجي ته ملڪ ۾ ڪهڙو نظام هجڻ گهرجي. ملڪ ۾ موڪل جمع ڏينهن هجي يا آچر ڏينهن. ڪو فيصلو نه ٿو ٿئي رڳو بحث پيو هلي. ڏٺو وڃي ته سازشن جي ابي گورنر جنرل غلام محمد ان بحث کي شروع ڪيو جنهن کان پوء اهو اڄ ڏينهن تائين بند ڪونه ٿيو آهي.
ايوب شاهيء جي ضد هئي ته صدارتي نظام آڏو جيڪو اچي ان کي نه بخشيو وڃي بنگالين ان تي اعتراض واريا ته انهن کي علحده ٿيڻ لاء چيو ويو. محترمه فاطمه جناح جهڙي عورت کي هندستان جو ايجنٽ ڪوٺي زبردستيء هارايو ويو.
يحيى خان به ساڳي خواهش رکي پر سندس اوليت جسماني عياشي هئي جنهن مان واندڪائي نه ملڻ سبب هو ان تي وڌيڪ ڪم ڪونه ڪري سگهيو ۽ حالتن ان کي پنهنجي منطقي انجام تائين پهچايو.
جنرل ضيا ان تي تمام گهڻو ڪم ڪيو ۽ مذهبي ڪارڊ استعمال ڪندي ان کي رائج ڪرڻ ۾ ڪامياب ٿي ويو. يارنهن سال ڪارو اونداهون دور هلندو رهيو جنهن جي پڄاڻي هوائي حادثي سان ٿي. ملڪ جي پاڙن ۾ زهر اوتيو ويو جيڪو قدم قدم تي موجود آهي.
مشرف وڏا هيلا وسيلا هلايا، ريفرينڊم ڪرائي پاڻ کي چيف ايگزيڪيوٽو مان صدر ٿي ويو. اهڙو نظام لاڳو ڪيائين جنهن ۾ هر ضلع/تعلقي کي اهڙن ماڻهن جي حوالي ڪيو ويو جن اهڙا ڪم ڪيا جو الامان الحفيظ. ملڪ جو ذرو ذرو هڪ فرعون حوالي رهيو. مشرف کي ملڪي ڪورٽ اهڙي سزا ٻڌائي جيڪا اڄ تائين ڪنهن کي به نه ٻڌائي ويئي آهي يعني اهو “اعزاز” صدر مشرف کي حاصل ٿيو جيڪو هن وقت “مفرور” آهي.
هاڻي هي همراه به چاهي ٿو ته هي به صدر ٿئي. هي همراه ساڍن ٽن سالن جي ملڪي تاريخ جي بدترين حڪمرانيءَ ۾ مهانگائيء کان سواء ڪجهه به ڏيئي ڪونه سگهيو آهي ملڪ وڃي تباهيء جا پاسا ورتا آهن اندروني حالتون ۽ خارجه پاليسيون بري طرح ناڪام ٿي چڪيون آهن ملڪ جو ڪو دوست دنيا ۾ بچيو ئي ڪونهي. هن وقت عوام جو ذهن بدلائڻ لاء/پنهنجون ناڪاميون لڪائڻ لاء وري پراڻي بحث کي هيٺ لاٿو ويو آهي. اصل ۾ ڏٺو وڃي ته جڏهن به ملڪ ڪنهن ٻه واٽي تي اچي بيهندو آهي ته هي بحث شروع ٿي وري پنهنجو پاڻ بند به ٿي ويندو آهي. هن وقت ملڪ لاء ڀينگ لفظ ئي مناسب آهي جو استعمال ڪجي تنهنڪري وري هي بحث هيٺ لاٿو ويو آهي.
ملڪي معيشت جي حالت هڏڪين واري آهي. ڪجهه سال اڳ تائين هڪ سو روپين جي ايڪسپورٽ تي هڪ سو پنج-ست روپين جي امپورٽ هئي هن وقت هڪ سو روپين جي ايڪسپورٽ تي ٻه سو ٽيهه روپين جي امپورٽ آهي يعني اسان هڪ سو روپين جو سامان ٻاهر موڪليون ٿا ۽ ٻه سو ٽيهه روپين جو سامان ٻاهران گهرايون ٿا نتيجي ۾ پرڏيهي ناڻي جا ذخيرا وڃن ٿا ڏينهون ڏينهن ختم ٿيندا جن جو ازالو قرض وٺي پورو ڪجي ٿو ۽ قرض اندر ئي اندر ملڪ کي اوڏوهيء وانگر پورو ڪري چڪو آهي. قرض ڏيندڙ سو سيڪڙو اسان جي ملڪ کي غلام بنائي چڪو آهي. حڪمران انهن جا شرط پورا ڪرڻ کان سواء ڪجهه ڪري نه ٿا سگهن. ملڪ ڪڏهن به ان شهتير وانگر ڪري سگهي ٿو جنهن کي اوڏوهي کائي چڪي هوندي آهي. معيشت جا ماهر چون پيا ملڪ ڏيوالپڻي جو شڪار ٿي چڪو آهي اعلان باقي آهي. قرض جو آخري نتيجو عوام جي بدحاليء تي وڃي دنگ ڪندو آهي جيڪو اوهان اسان جي اکئين چوڌاري پيو ڏسجي.
21.01.2022