سفارتي خودڪشي
ملڪ جي وزيراعظم صاحب پنهنجي تقرير ۾ فرمايو ته ان کي ڌمڪيء وارو خط آمريڪا موڪليو هو. هن خط جو ذڪر ڪيترن ڏينهن کان جاري هو خاص طور تي وزيراعظم صاحب جي ستاويهه مارچ واري جلسي ۾ ڪيل تقرير دوران پنهنجي کيسي مان ڪڍي ڏيکارڻ بعد ان خط تي روزانو سوشل ميڊيا ۽ اليڪٽرانڪ ميڊيا تي تبصرا ٿيندا رهيا جنهن ڪري هن خط کي تمام گهڻي پذيرائي ملي هئي جنهن کي نيٺ ڪالهه واري تقرير ۾ ملڪي وزيراعظم ان ملڪ جو نالو کڻي واضع ڪري ڇڏيو.
وزيراعظم صاحب جن ٻئي ڏينهن اهو به فرمايو آهي ته ملڪ ۾ پيدا ٿيل غيريقيني واري صورتحال جي ڪري ملڪ مان ڏيڍ ارب ڊالر جي سرمائيڪاري نڪري ويئي آهي جنهن جو واسطو سڌو سنئون عدم اعتماد جي تحريڪ سان آهي جڏهن ته بي بي سي جي اردو ويب سائيٽ تي آيل خبر موجب اسٽيٽ بينڪ جي پڌرائي موجب مالي سال دوران نڪتل سرمائيڪاري ۾ اهي انگ اکر يعني ڏيڍ ارب ڊالر ٻڌايل آهن.
وزيراعظم صاحب جا وزير مشير (جيڪي عدم اعتماد وري پيش ڪيل تحريڪ کان پوء ٻين پارٽين کي ايلاز منٿن ۾ لڳا پيا آهن ته کين قبوليو وڃي ڇو ته هو حڪمرانيء جو نشو ڇڏڻ لاء تيار ڪونه آهن پر هر پارٽيء مان کين جواب مليو آهي) وزيراعظم صاحب لاء پيا چون ته کيس جان جو خطرو لاحق آهي تنهنڪري سندس حفاظتي اپائن ۾ اضافو ڪيو ويو آهي.
هي ملڪ ڪيڏانهن پيو نيو وڃي ان طرف ڪنهن جو ڌيان ڪونهي. ڪنهن ملڪ جو نالو کڻي اهڙو سنجيده الزام هڻڻ جي نتيجن کان واقف آهي اسان جي ملڪ جو وزيراعظم! هي عهدو انتهائي ذميوار هوندو آهي جڏهن وزيراعظم ڪا ڳالهه ڪري ته اها ملڪي پاليسي طور سمجهي ويندي آهي.
ملڪي وجود ۾ اچڻ جي پهرئين ڏينهن کان آمريڪي ڊالرن جي جيڪا سانوڻي مينهن وانگر برسات ٿيندي رهي آهي هڪ دور ۾ اربين روپين جي امداد کي مڱ ڦري چئي ان ۾ واڌاري جو مطلبو ڪيو ويو هو يوٽيوب تي پيل انٽرويوز ۾ اسان جي ذميوار عهدن تي ويٺل ماڻهن جا جيڪي انٽرويو پيا آهن انهن کي ٻڌي حيرت ٿئي ٿي ته هتي ڊالرن جي “مها ٻوڏ” ايندي رهي آهي اها ٻي ڳالهه ته ان جو لاڀ عوام تائين پهچڻ نه ڏنو ويو ۽ مٿان ئي مٿان “ڀاڱا ٿيندي سهڻي” وانگر ورهائي وري مغربي ملڪن جي بئنڪن ۾ پنهنجي نالي وارن اڪائونٽن ۾ رکرايا ويا. اهڙي ملڪ لاء ايڏو وڏو الزام ڇا ٿو ٻڌائي! اها دوستي اهڙي دشمنيء ۾ ڪيئن بدلي اهو سوال به پنهنجي جاء تي موجود آهي. اهي رقمون وٺڻ وقت اهو ڇو ڪونه سوچيو ويو ته “اها مهرباني” ختم به ٿي سگهي ٿي.
هن وقت ملڪ جي اقتصادي صورتحال ايتري خراب آهي جنهن جو ڪو مثال ڪونهي. ملڪي جي ڊي پي تاريخ جي گهٽ ۾ گهٽ واري انگن کي پيئي ڇهي. ملڪ ۾ انفليشن (افراط زر) جو ريٽ اٺ کان ڏه سيڪڙو (سرڪاري طور تي ٻڌايل آهي) آهي جڏهن ته اهو ريٽ ان کان تمام گهڻو مٿي آهي (ملائشيا ۾ اهو ٻه سيڪڙو آهي هي سمجهاڻي طور ڏجي ٿو) ملڪ جي اسٽاڪ مارڪيٽ ڪريش ٿيڻ کان به وڌيڪ واري شڪل ۾ پهتل آهي. ملڪي ڪرنسي روپئي جي طاقت ڏينهون ڏينهن گهٽجندڙ آهي ملڪي روپئي ۾ ڪنهن غيرملڪي ڪرنسيء سان مقابلي جي طاقت ئي ڪونهي. هڪ ڊالر (سرڪاري طور) هڪ سو پنجاسي جو ٿي چڪو آهي جڏهن ته اصل ۾ اهو ٻه سو جي لڳ ڀڳ هوندو ڇو ته آء ايم ايف کان قرضن جا انباز وڃن پيا ڏينهون ڏينهن وڌندا. ملڪ مٿان ايف اي ٽي ايف جو ڪارو پاڇو بيٺل آهي. اندروني خلفشار عروج تي آهي. سرحدي صورتحال خراب کان خراب تر ڏانهن پيئي وڌي. اهڙي وقت ۾ ڪنهن ملڪ جو نالو کڻي ان تي اهڙو الزام هڻڻ جنهن کي ثابت به نه ڪري سگهجي ڪهڙي عقلمندي چئبي. هتي سوال اهو آهي ته پوء ملڪ جي سڀ کان وڏي ذميوار عهدي تي ويٺل شخص اهڙي ڳالهه ڇو ٿو ڪري. ان جو جواب منهنجي نظر ۾ سندس سفارتي ڪلچر کان ناواقفيت آهي. جيئن ته هي سائين ڪنهن پارٽي جي بٺيء مان پچي ناهي نڪتو تنهنڪري کيس اهڙن الزامن جي سنجيدگي ۽ ان جي نتيجن جي خبر ڪونهي شايد. هي سڌي سئين سفارتي خودڪشي آهي جيڪا هن ملڪ لاء تمام گندا نتيجا ڏيندي. ٿي سگهي ٿو ته هي سائين اهڙي صورتحال پيدا ڪري ايندڙ حڪمرانن لاء ڏکيائون پيدا ڪرڻ چاهيندو هجي جيئن سنڌيء ۾ چئبو آهي ته نه کيڏنداسون نه کيڏڻ ڏينداسون شايد کيس خبر ڪونهي ته اهي ڏکيائون ڪنهن حڪمران لاء گهٽ ملڪ لاء وڌيڪ هونديون ۽ اها سفارتي خودڪشي رڳو آمريڪا ڪونه پر سڄي دنيا ۾ ملڪ جو وقار ڪيرائيندي. دوست ملڪ (جيڪو هن وقت پوري دنيا ۾ ڪونهي) آئنده اسان کي ڪهڙي نظر سان ڏسندا. پاڻ ئي چون ٿا ته اسان دنيا ۾ اڪيلائي جو شڪار ٿيندا پيا وڃون.
01.04.2022