هاڻي وري ڊالر مهانگي ٿيڻ جون برڪتون
خير سان ڊالر مهانگي ٿيڻ جون مبارڪون اچڻ شروع ٿي چڪيون. اسٽيٽ بئنڪ جي گورنر صاحب (تبديلي ٽيم جي هڪ ميمبر) ليڪچر ٽائيپ تقرير ۾ فرمايو ته ڊالر مهانگي ٿيڻ سان ملڪ کان ٻاهر ڪمائيندڙن کي پنهنجي رقم ڊالرن جي صورت ۾ موڪلڻ جي نتيجي ۾ فائدو ٿيندو. مثال جيڪڏهن ڊالر هڪ سو روپئي جو آهي ته هنن کي هڪ ڊالر موڪلڻ جي عيوض هڪ سو روپيا ملندا جيڪڏهن ڊالر ٻه سو روپين جو آهي ته هنن کي هڪ ڊالر موڪلڻ جي عيوض پاڪستاني ٻه سو روپيا ملندا. اهو نه ٻڌايو ويو ته ڊالر مهانگي ٿيڻ سان ملڪ ۾ رهندڙ ڪهڙي دوزخ جي دريء سامهون اچي ويندا.
ان کان اڳ وزيرن جي ٽيم مهانگائي بابت مسخري ٽائيپ بيان ڏيندا رهيا آهن مثالطور اهي فرمائيندا رهيا آهن ته فلاڻي ملڪ ۾ تيل اسان جي ملڪ کان مهانگو آهي، هتي کاڌي پيتي جون شيون وڌيڪ سستيون آهن وغيره. کل ايندي آهي جڏهن اتي وڪامجندڙ پيٽرول جون قيمتون اتان جي ڪرنسيء کي پاڪستاني ڪرنسيء ۾ تبديل ڪري اگهه ٻڌايا ويندا آهن. ان جي وضاحت به ڪڏهن ڪونه آئي ته جيڪڏهن ڪنهن ملڪ ۾ پيٽرول مهانگو آهي ته اتي جي ماڻهن جي فيڪس آمدني ڪيتري آهي اها اسان جي ملڪي عوام کان ڪيترو مٿي آهي. اڃان کل کان وڌيڪ اچرج ڏياريندڙ ڳالهه اها ته اتي جي فيڪس آمدنيء کي پاڪستاني ڪرنسيء ۾ تبديل ڪري ڪونه ڏيکاريو ويندو آهي جيئن پيٽرول جي قيمت کي.
وقت به وقت ان ٽيم جي وزير صاحبن پاران اهو به فرمايو ويندو رهيو آهي ته مهانگائي ٿيڻ سان ماڻهن جي قوت خريد وڌي ٿي يعني خريداري وقت ماڻهو پيسو وڌيڪ ڀري ٿو جيڪا قوت خريد جي نشاني آهي.
ان کان ڪجهه ڏينهن ئي اڳ تبديلي ٽيم جي سربراه وزيراعظم صاحب جن جي اها خبر به سوشل ميڊيا جي زينت بڻي هئي ته ڪوشش ۾ آهيون ته غريبن لاء پيٽرول سستو ڪريون. ان جي وضاحت ڪونه ڪئي ويئي ته غريب پيٽرول ڪڏهن ۽ ڪهڙي ضرورت تحت خريد ڪندو آهي، غريبن کي سستو پيٽرول ڪيئن ملندو، ان لاء راشن ڪارڊ ٺهندا وغيره.
رڳو تبديلي ٽيم ڪونه، اهڙا مثال اڳي به ملندا رهيا آهن. 1988 ۾ جڏهن پيپلز پارٽيء جي پهرين دور ۾ (نئين نئين عشق دوران) پهرئين بجيٽ ۾ ڪالاباغ ڊيم لاء بجيٽ رکي تڏهن پيپلز پارٽيء جي وزير وڙن (ڪارڪنن تائين) ڪالاباغ ڊيم جا فائدا سرعام ٻڌائڻ شروع ڪيا. اڳتي هلي سنڌ جي عوام جو موڊ ڏسي پارٽي قيادت اهو راڳ بند ڪيو.
ان کان اڳ ضيا واري دور ۾ ضيائي ڪارڪن سندس هر فيصلي تي لبيڪ چئي ان جا ڳڻ ڳائڻ لڳندا هئا.
مٿيون منظر ٻڌائي ٿو ته اسان جا ذهن خالي ڪٽورا (ٿانوَ) آهن جنهن ۾ جيڪو ڪجهه ڀرڻ چاهجي ته ڀري سگهجي ٿو. قائد جيڪو ڀلي ڪهڙي به ذهن جو هجي ان جي ڳالهه تي بنا ڪنهن سوچ سمجهه جي، بنا ڪنهن بحث جي، بنا ڪنهن اختلاف رکڻ جي لبيڪ چئي ميدان ۾ لهڻو آهي ۽ ان جو دفاع ڪرڻو آهي پوء ڀلي اڳتي هلي شرمسار ٿيڻو پوي.
ملڪي تاريخ ٻڌائي ٿي ته اسان جا نمائنده گهڻو ڪري هڪ ليڪ/پيٽي/گول جي اندر رهي دماغ استعمال ڪندڙ رهيا آهن يا وري انهن کي ائين رکيو ويندو آهي. علم وارا، سائنسي سوچ وارا اسان جي نصيب ۾ آيا ئي ڪونه آهن. اهڙن کي وري ڪارڪن به اهڙا ئي کپن جيڪي ذهن هلائي، سوچ کي استعمال ڪندي ڪو سوال ڪونه ڪن “فقط يا قربان”هجن. رڳو جيئي جيئي ڪندي وات مان گڦ وهائين.
ملڪي ليول پنهنجي جاء تي، سنڌ ۾ جيڪي انقلاب جون وڏيون وڏيون ڳالهيون ڪندڙ رهيا آهن انهن مان به اڪثريت غير سائنسي سوچ وارن جي ئي رهي آهي. انهن کي ڪارڪن به اهڙا ئي کپن جيڪي رڳو نعرا هڻن ايتري قدر جو انهن نعرن جو نتيجو ڇا ٿيندو، هو انهن نعرن کي عملي روپ ڪيئن ڏيندا اهڙا سوال ڪرڻ سان يا ته خاموش ٿي وڃن يا وري کل ڏياريندڙ جواب ڏين.
ملڪ جي عوام کان علم کسي انهن کي رڳو مسئلا ڏيڻ سان “حاڪمن” سوچيو ته هاڻي رڳو حڪمراني ڪرڻي آهي پر وقت ثابت ڪيو آهي ته خالي دماغ وڌيڪ خوفناڪ ٿئي ٿو. خالي دماغ ڪڏهن به ڪهڙو به ڪم ڪري سگهي ٿو ان جي ابتڙ دنيا جي سڌريل ملڪن ماڻهن کي علم به ڏنا، مسئلا به گهٽائڻ جي حد درجي جون ڪوششون ڪيون نتيجو اوهان جي سامهون آهي.
وقت جي تقاضا آهي ته اهو ڪجي جيڪو نه ڪيو ويو آهي ۽ ان کان پاسو ڪجي جيڪو ڪيو ويو آهي نه ته تباهيون ئي منهن ۾ اينديون رهنديون. نادان دوست کان داناء دشمن بڻائجن ته وڌيڪ بهتر ٿيندو. ماڻهن کي علم ڏيو ان کان اڳ جو خالي دماغ ڪنهن به وقت گئس جي سيلينڊر وانگر ڦاٽي پون ۽ الهو تلهو ساڙي رک ڪري وجهن.
22.10.2021