شراب چيز ھي ايسي ھي
سکر جو صحافي شبير ڀٽو ته اجايو بدنام ٿي ويو آھي. باقي ته سندس گلاس ڀائي گھڻا ئي ٿي ويا آھن، شبير ته انھن اناڙين کي اڃا سنڀاليو ھوندو جيڪي ساڻس گڏجي پيئڻ کانپوءِ گند ڪن ٿا. ” گند ۾ پيئڻ شبير جھڙن کي ته الاءِ ڪيئن ٿو وڻي.“ حيدرآباد جو ھڪ سوبر پياڪ چئي ٿو جنھن کي پياڪن جي اھڙين گڏجاڻين ۾ ھلندڙ گارين جي دورن ۽ اگھاڙين فلمن کان سخت نفرت آھي. ھو حليم بروھي جي ان اصول تي ھلي ٿو ته ھميشه سڪون ۽ سانت واري ماحول ۾ ڪجھه گھڙيون فرحت واريون گذارڻ لاءِ پيئڻ کپي. ماڻھو تخليقون صلاحيتون نکارڻ لاءِ ڀلي پيئي. اھو پيئڻ ئي ڪھڙي ڪم جو جنھن کان پوءِ ماڻھوءَ کي شناس ھوش نه رھي. اھڙا جملا پياڪن جي ھر محفل ۾ ٻڌايا وڃن ٿا. پر لاڙ جي ڪولھي وھسڪي کان جيڪب آباد ۾ جکراڻين جي ٺري تائين سڀني ديسي دارونئن ۾ ولائتي وھسڪي مڪس ڪندڙ سنڌ جو درد دل رکندڙ سياسي اڳواڻ به جھانگارا باجارا ۾ الاءِ ڪيئن آئوٽ ٿي ويو ھو. گھڻو دارون پيئڻ سبب ھو ھڪ قومي ڪارڪن جي شادي واري ڪاڄ لاءِ لڳل تنبوئن ھيٺان سمھي پيو ھو جنھن جي آسپاس کيڏندڙ ٻارن کي ھڪ وات ڦاٽوڙي ڪارڪن ائين ھڪل ڏيئي ٽاريو ھو ته ”ڇورا شرم نٿو اچيو قومي تحريڪ پيا ٿا لتاڙيو، ھلو ھتان.“ ائين آئوٽ ته ميرپورخاص ۾ به ھڪ سياسي اڳواڻ ٿي ويو ھو جنھن کانئس انٽرويو وٺڻ لاءِ ويل ھڪ مقامي صحافي کي ايش ٽري مٿي ۾ وھائي ڪڍي ھئي ۽ ان انٽرويو بجاءِ سر بچائڻ ۾ ئي عافيت سمجھي. واپس سر بچائڻ ۾ ته سکر جا اھي صحافي به ڪامياب ٿي ويا ھئا جن پنھنجو ڀرڀور ”موڊ“ ٺاھڻ کانپوءِ روھڙي ۾ بيدل جي راڳ ٻڌڻ جي راءِ ڏيکاري ھئي. فنڪارن کي ويجھو ئي ويٺل صحافين تيستائين به جھومي جھومي فنڪارن کي داد پئي ڏنو، جيستائين سندن ھڪ ساٿي دارون سان جھيڙي واري سٽ به سھي سگھيو ۽ فنڪار جي باجي ۾ ئي الٽي ڪري ڏنائين. الٽي پئجي وڃڻ شرط ھارمونيم جا سر ڪھڙي نه کلڻ ھاپ طريقي سان بدلجي ويا ھوندا، اھو ته ھر پياڪ ۽ بي پياڪ اندازو لڳائي سگھي ٿو. قصو جڏھن پياڪن جي آئوٽ ٿيڻ جو ئي ھلي ٿو ته پوءِ سنڌ جي ان ڪلين شيو وزير اعلي کي ڇو وسارجي جيڪو لاڙ جي ھڪ ماڊرن فروٽ فارم تي مھانگيون مڌ جو بوتلون پيئندي ننڊ ۾ الوٽ ٿي ويو ھو. ساڻس پيئڻ جي شرط ھڻندڙ ان زميندار، جنھن وزير اعلي جي پگھار جيتري مھانگي ھر بوتل گھرائي ھئي، تنھن ٻاھر اچي انتظار ۾ ويٺل ڪمشنر کي اشارو ڪري چيو ھو ته ”کڻو پنھنجي صاحب کي ته وڌيڪ گند نه ڪري“ اھا ڪھڙي خبر ته صبح جو دير سان وزير اعلي آفيس ۾ اچي ڪھڙا فائل ڪيئن صحيح ڪيا.
حيدرآباد جي ان بيروزگار ڀنگوڙي نوجوان جيان ڪيترن ئي پياڪن کي اھا پڪ ھوندي آھي ته ھو پيئڻ کان پوءِ ئي سٺو سوچي، سٺو لکي ۽ سٺو ڳالھائي سگھن ٿا. ان ڀنگوڙي نوجوان اخبار ڪڍڻ واري خام خيالي جي منصوبي دوران اھا صلاح ڏني ھئي ته اخبار کي مالي سھڪار بينظير ڀٽو جو ھجڻ کپي ۽ بينظير سان ڊائلاگ لاءِ مونکي تڏھن ئي موڪلجوجڏھن ڀنگ جا 3 گلاس چاڙھي چڪو ھجان. اھا الڳ ڳالھه آھي ته نه سندس اھو ڊائلاگ ٿي سگھيو نه ئي ڪا نئين اخبار نڪري مارڪيٽ ۾ پھتي. پيئڻ کانپوءِ روئڻ ڪجھه پياڪن جو اڃان تائين اڻ لکيل اصول بڻيل آھي جيڪي پاڻ پنھنجي نامراد عشق کي ياد ڪري روئيندا آھن يا وري تازي وڇوڙي کي پر اسلام آباد جي ”ڪمپنين“ ۾ شايد اھو اڪيلو سنڌي صحافي ھوندو ھو. جيڪو ٻن پيگن کانپوءِ سنڌ کي ائين ياد ڪري روئيندو ھو ڄڻ ته کيس آفريڪا ۾ جلاوطن ڪر موڪليو ويو ھجي.
زوزانو شام جو پيئڻ ته ڀلي کڻي اڪثر پياڪن جو معمول ھجي پر ڪمال ته اھي به پياڪ ڏيکارين ٿا جيڪي نيراني ئي وات ڪڙو ڪرڻ جا ھيراڪ آھن. ھاڻي ان اوپن سيڪريٽ کي وڌيڪ ڪيترو ئي اوپن ڪجي ته خيرپور جي ھڪ بااثر پيراڻي گادي جو انتظار ۾ ويٺل گادي نشين ھوش ۾ ئي تڏھن ايندو آھي جڏھن ٻه چار گلاس چاڙھي ويھندو آھي. سندس ھٿ پير ھاڻي ئي ڏڪڻ شروع ٿي ويا آھن ۽ ماڻھو چون ٿا ھو ”الڪو ھلڪ“ ٿي ويو آھي، جنھن جياپي لاءِ شراپ ائين ضروري آھي جيئن ڄام صادق دارون دوا طور استعمال ڪندو ھو. اھو ئي دارون پي سگھڻ جي جي سگھه وڃائي ويٺل لاڙ جو زميندار ته ھاڻي ڪراچي جي اسپتال ۾ ڪوما واري حالت ۾ پيل آھي پر ھن نرسن جي مدد سان نلين ذريعي جسم اندر دارون داخل ڪرڻ واري عادت اڃا نه ڇڏي آھي. پڇڻ تي ھو اشارن ۾ اھو ئي چوي ٿو ته ”الاءِ ڇا حياتي ڪجھه ته پي وٺون..“
پنھنجو پاڻ کي مھذب ثابت ڪندڙ ايليٽ ڪلاس کان وٺي ھيٺئن ڪلاس جي ڪچھرين تائين مڌ کي مڌھوشي لاءِ بي تحاشا استعمال ڪيو وڃي ٿو. سنڌ اندر شراب جي وڪري جا سرڪاري انگ اکر ڏسي اياز امير جھڙي پياڪ ڪالمسٽ به لکيو ھو ته مونکي سنڌ جي ”اڃ“ ھاڻي سمجھه ۾ اچي ٿي. پياڪن جي اڪثريت کي ڀلي ولائتي وھسڪي جي سدا آس ھجي پر ٽنڊو آدم جو اھو جھونو ڪاڪو اڃا به ٺرو پيئي ٿو جيڪو سندس جوانيءَ ۾ نه محبوب مشروب ھو. اڇن وارن واري ديوان وٽ ٺري پيئڻ لاءِ اھو فلسفو آھي ته مقامي سطح تي ٺھندڙ ٺري ۾ جڙي ٻوٽيون آھن، ٻين بوتلن ۾ ته الاءِ ڇا ملائي ڏين ٿا. ڪراچي ۾ گتن خلاف قانوني وٺ پڪڙ تيز ڪندڙ ھڪ پوليس عملدار جڏھن ڪجھه ساڃھه وند ماڻھن جي ڪچھري ۾ ويو ته اتي کيس ولائتي نه سھي بيئر وٺڻ جي صلاح ڏني وئي پر ھن جڏھن سنگت سان سلھاڙجڻ لاي پيپسي جو گلاس ڀريو ته کيس عجيب مٿڀرائپ ۽ معترائپ محسوس ٿي. ھن پيپسي جو ڌڪ ڀري ٻين تي رحم پئي کاڌو جن بدلي ۾ کيس اھڙن ئي نگاھن سان داد پئي ڏنو. ملڪي قانونن ۽ روايتي اخلاقي قدرن جي ڪچي ديوار اندر گھاريندڙ سنڌي سوسائٽيءَ جو اھو به عجيب الميو ٿي پيو آھي ته ھوش واري زندگي گذاريندڙ کي پياڪن مٿان رحم اچي ٿو جڏھن ته مدھوشي جي عالم ۾ گذاريندڙ ان ئي ڳالھه تي اتفاق ڪن ٿا ته؛
”ھوش والون ڪو خبر ڪيا بيخودي ڪيا چيز ھي.“