ايڪٽ ٽيون
ڪجلي جي پکي ۾ رتني، پارو، گورو، پري ۽ شانتا پاڻ ۾ ڳالهيون ڪري رهيا آهن. ڪجلو ٻاهران اچي ٿو وٽس ڪلهي جي رومال ۾ هڪ ڳنڍ ٻڌل آهي جيڪا کولي پارو جي جهول ۾ وجهي ٿو، رنگ رنگ جا نوٽ پارو جي جهول ۾ ڦهلجي وڃن ٿا، ۽ ڦهليل نوٽن کي ڏسي ڪجلو چوي ٿو.
ڪجلو:
ڌيءُ پارو انبار نوٽن جا
هار سينگار لاءِ مير ڏنا
تون جي سينگارجي اڳيان ايندينءَ
ڄڻ بيابان ۾ بهارن جا
گيت سرها ٻري ٻري پوندا
پوڙهو تو وٽ مٿو جهڪائيندو
تنهنجي آڏو دنيا لٽائيندو
ٻيا به ڏيندو انبار نوٽن جا
ڀاڳ کلندا اڃان به لوٽن جا
ڌيءُ هاڻي جهان تهنهنجو آ
هر پکي منجهه مان تنهنجو آ
ڌن ماڙيءَ ۾ تون لٽاءِ وڃي
جيترو زر کپئي کپاءِ وڃي
رنگ خوشبو سان پنهنجا پاند ڀري
بخملي ويس جسم تي اوڍي
پنهنجي مرضي هلائجانءِ پارو
ڀاڳ پنهنجا سنوارجانءِ پارو.
هڪ وير نظر ڦيرائي زال ڏي نهاري ڳالهائڻ لڳي ٿو:
مير مون کي سڏايو بنگلي تي
بخملي ڪوچ تي وڃي ويٺس
حال احوال سڀ وتئين گهر جا
ڪجهه ڪيائين سوال ٻاهر جا
مون کي هٿ سان ڏنئين گلاس ڀري
جام اهڙو اڳي نه پيتو مون
ڳالهه آندئين چپن تي پارو جي
ڳڻ ڳڻايئين سڀئي ڏکارو ٿي
مون ته ويجهو رکيو توهان کي پر
ڇو توهان ڏور پيا وڃو ٿيندا
قول ڪجلا ڪيا ها تو مون سان
مڙس آهن وچن کي پاڙيندا
وٺ اچي ٻيو گلاس انگريزي
روز ڏوڪين پيو ٺرو ديسي
بيگ کولي مٺيون ڀري پنهنجون
جهول منهنجو ڀريائين نوٽن سان
مير جهڙا کپن قدر وارا
ڪهڙو ناتو کرن ۽ کوٽن سان
مير ڪيڏو نه ڌن ڏن آهي
مون به ان کي وچن ڏنو آهي
هاڻي مون کي ائين ڏٺو نه ڪجانءِ
۽ ننڍي مير کي ڏٽو نه ڏجانءِ
ڳالهه ٻي ڪا ڪرڻ خيانت آ
هي ءَ وڏل مير جي امانت آ.
ايئن چئي ڪجلو بوڇڻ ڇنڊي ڪلهي تي رکي ٻاهر هليو ٿو وڃي. پارو شانتا ۽ رتني هڪ ٻئي ڏي عجب مان تڪينديون رهجي وڃن ٿيون، ڪجهه ساعتون خاموشيءَ جو نانگ پکي جي ماحول کي سراپي وڃي ٿو خاموشي ٽوڙيندي گورو ڳالهائي ٿو.
.
گورو:
نوٽ ايڏا ادي مون نه آهن ڏٺا
تنهنجي آڏو اچي جيڪي بابا رکيا
مون کي ڪپڙا کپن، بوٽ، ٽوپي کپي
منهنجي دل ٿي چوي مون کي سئنڪل کپي
گرم لوئي به گهرجي ۽ بوڇڻ کپي
رات جو سيءَ ۾ ڪو ته اوڇڻ کپي
۽ دسهڙيءَ جي ڏڻ لاءِ خرچي ڏجانءِ
ڪجهه ته ڀانڊارڙيءَ لاءِ ڏوڪڙ ڏجانءِ
ايئن چئي گورو خوشيءَ مان گيت ڳائڻ لڳي ٿو:
جهول ۾ نوٽ تنهنجي نرالا الا!
هو جمالا جمالا جمالا الا!
هاڻ بازار ۾ ڇڙٻ ڏيندو نه ڪو
ٽول جيڪو وڻيو سو ڦريندو نه ڪو
ڏوڪڙن جا هي ميلا ملهالا الا!
هو جمالا جمالا جمالا الا!
ويس وٺبا وڃي شهر مان ڪي نوان
واچ رومال ۽ بوٽ جوراب سان
منهنجي ٽوپي ، پريءَ لاءِ جهالا الا!
هو جمالا جمالا جمالا الا!
سهڻيءَ سئنڪل چڙهي سڀ خوشيون ماڻبيون
ڪجهه جهنڊيون گل بتيون ان ۾ لڳرائبيون
يار ڇرڪائبا بي خيالا الا!
هو جمالا جمالا جمالا الا!
پري:
مون کي گڏا وٺي ڏي
مون کي وڳا وٺي ڏي
ڪجريءَ کي مليون ڪوڏيون
واسي به وتا ڪاوا
مٽڪي کي ڏنا ماڻس
اٺڙا ، مٿن ڪجاوا
ان جا گڏا اٺن تي
منهنجون گڏيون ڇو پٽ تي
مون کي گڏيون وٺي ڏي
سونيون سڳيون وٺي ڏي
گهر ڀي گڏي ، گڏيءَ جو
گاڏي به هڪ گڏيءَ جي
هڪ سيج ڀي گڏي لئه
هڪ ڇير هڪڙي لوٽي
هڪ هار هڪڙي پوتي
گڏ آڻجان گڏيءَ سان
بندوق گڏ گڏي سان
مٽڪي جو گڏو اٺ تي
گاڏيءَ تي گڏي منهنجي
شاديءَ ۾ گڏيون اينديون
ڪو ڀت به چاڙهڻو آ
ديڳيون ۽ ٿاله گهرجن
سڀ آل جال گهرجن
چمچا ڇريون وٺي ڏي
گڏڙا گڏيون وٺي ڏي
مان راند وڃان کيڏڻ
سڀ کان گهڻيون وٺي ڏي
مون کي گڏا وٺي ڏي
مون کي لٽا وٺي ڏي
پارو:
ڪو هوائن ۾ نشو ناهي رهيو
۽ نظارن ۾ مزو ناهي رهيو
هاءِ جوڀن قيد وانگر ٿو لڳي
خواب هر هڪ رڻ پٽن جهڙو لڳي
ڪنهن طرح ٿو منهنجي بابل کي کپي
ڪو سکيو گذران پنهنجي گهر سندو
ٿو چوي گورو ادي سئنڪل کپي
پير ۾ جوتو نئون جهلمل کپي
۽ پريءَ کي ٿا گڏا گڏڙيون کپن
ماءُ منهنجيءَ کي الئه ڇاڇا کپن
حوس کي ڪنوارو ننگو جوڀن کپي
۽ پکن کي پيٽ جو ضامن کپي
مان به ڪو انسان هان مون کان پڇو:
خواهشن جو آ هتي ڀي سلسلو
پيٽ پنهنجي لئي ڪنواريون حرمتون
جي لٽائڻ کان سوا چارو نه آ
پيٽ سان گڏ خواهشون منهنجون ڏسو
مان جواني ڪيئن گذاريان لاش سان
عصمتن جو جي ٿئي سودو ته پوءِ
مير پوڙهي جو بدن بانسي نه ڏيو
عزتون آهن وڏيرن لئه اگر
خواهشن کي هينئن گهٽي ڦاسي نه ڏيو
بک کي آهي ضرورت نان جي
نوجوانيءَ کي جوان جذبو کپي
پيٽ جي لئه نوٽ آهن مير جا
پر بدن جي بک کي ڪاڏي ڪجي
نئين جوانيءَ جي ٻريل آڙاهه تي
ڪيترو پوڙهو ڪڪر برسي ڀلا
ماڪ سان ڪا آڳ اجهندي ڪو نه آ
بوند برسئي قافلو رڪبو نه آ
جي لکو ٿا ناخدا منهنجو نصيب
منهنجي ٻيڙيءَ کي گهڙي کن تارجو
ڏئي جوانيءَ کي جواني جهول ۾
پوءِ ڪوئي نوجوان ( ڪيجو ) ڪجو
ڀل غريبت ئي ڏيو پر مان ڏيو
ڪو ته منهنجي درد جو درمان ڏيو
پيٽ جي ٿا بک کي سمجهو مگر
بک جذبن جي اڃان ڪجه ٻيو گهري
مير سوڍل ڀي لٽائي ٿو دنيا
ساٿ جوڀن ٿو جوانيءَ جو گهري
جيڪڏهن رشتو هتي رشتو نه آ
مان وڇايان ٿي بدن سوڍل اڳيان
۽ نه آهي جي هتي ڪو ماڻهپو
پوءِ ڇڏيو هن لاش تي پوڙهو ڪتو.
رتني:
پارو تهنهجي ڳالهه سچي آ
ليڪن ويو جنجال مچي آ
ڪيجو بڻجڻ تان بگڙي پيا
ڪتن وانگر مير وڙهي پيا
راڄن آڏو خوار ٿيا هن
جڳ جي لئه آزار ٿيا هن
چپ چٻي ٿو پوڙهو باسي
سوڍل ان جي رت جو پياسي
پوڙهو توکي ڪونه ڇڏيندو
سوڍل سان ڀي هٿ ڳنڍيندو
مرشد تن کي ٺاهڻ آيو
جنهن پنهنجو انصاف ٻڌايو
سوڍل تو وٽ پونم آهي ـ
مير وڏل وٽ ڪابه نه آهي
پارو مير وڏي کي ملندي
اٽڪي ٻٽڪي ڪابه نه هلندي
جيڪر پاڻ جواب ڏيون ٿا
وير وڏيري ساڻ رکون ٿا
پاڻ ۾ ايڏي طاقت ناهي
تنها ڪو به سلامت ناهي
پيءُ جو پٽڪو منهنجي پوتي
منهنجي گهر جي ٻرندڙ جوتي
توکي سڀڪجهه ميڙ ڪيان ٿي
پنهنجي گهر جي چلهه ٻرڻ جو
توکان پارو خير گهران ٿي.
شانتا:
اجايا خواب ڏسڻ مان نڪي وريو ورندو
اڄوڪو سج گهڙي کن کان پوءِ لهي ويندو
سڀاڻي سج جي نڪتو ته روشني ڦٽندي
انهيءَ فساني ۾ جهلمل ڪا زندگي هوندي ـ
فسانو جنهن ۾ رڳو رنگ رنگ پيا اڏندا
هزار آس جا سارنگ مرڪندا ايندا
هٿن تي هٿ هجن ڀل ته پوڙهي عاشق جا
پراڻي ياد ڦٿولي ڪجانءِ دل آجي
اکين کي بند ڪري يار جي تصور کي
خيال خواب جي ڀاڪر ۾ تون ڀري ڇڏجان
سري جي سار سڀئي خواب بخملي ٿيندا
جوان جسم جا جلوا کڙي کڙي پوندا
حقيقتن جي توازن سان خواب ساڻ رهي
اندر جو عشق ڀلي پوءِ ڀي سڄاڻ رهي
ڀلي نه چاھِ مگر چاهتون سجاءِ کڻي
ٻه چار سال انهيءَ درد سان نڀاءِ کڻي.