فياض ڏاھري جا نظم سنڌ جي انٽليڪچوئل شعور کي ڇھڻ جو ست سارين ٿا

فياض ڏاھري جا نظم ڪنھن نه ڪنھن طرح سنڌ جي انٽليڪچوئل شعور کي ڇھڻ جو ست سارين ٿا ھن پنھنجي نظمن وسيلي نه صرف سنڌي ادب جي مزاحمتي شعور کي نئين جدت سان اڳتي وڌايو آھي پر عقل ۽ شعور جي قوت سان جديدت جي سرد خاني ۾ پيل پراجيڪٽ کي به اڳتي وڌائڻ جا سعيا پئي ڪيا آھن موجوده پوسٽ ماڊرن صورتحال جا عڪس به سندس نظمن ۾ موضوعاتي گھرائيون جنمين ٿا فياض جي نظمن ۾ ڪنھن ھڪ ادبي تحريڪ لاڙي رجحان کي فوڪس ڪرڻ جي برعڪس مختلف تحريڪن لاڙن رجحانن کي يڪجاءِ ڪري موضوعاتي ڊائيورسٽي ڏني وئي آھي ھو سنڌ جي جديد شاعريء ۾ ھڪ اھڙو مطالعاتي شاعر بنجي اڀريو آھي جنھن وٽ جدت جي تڙپ سان گڏ روايت جي پاسداري آھي ڇو ته روايت جي جوھر ۾ موجود اتھاس قومن جي انفراديت ۽ ساڃهه جو ساکي ھوندو آھي نواڻ جي سلوگن واري سطحي پڻي جي ساک پت ھو پنھنجي نظم بعنوان ”نواڻ“ ۾ وائکي ڪري ٿو سندس ھي نظم نواڻ بابت ڪئين فڪري سوال اڀاري ٿو ۽ نظم ۾ ارتقا جي سائنس کي شاعراڻي ويزن سان ڏسڻ جي بھترين ڪوشش ڪئي وئي آھي ۽ ڪلائيمڪس ۾ راحساس جي نئين ھجڻ واري ڳالهه لکان دي مٽ آھي فياض جو نظم ”شاعري“ ھڪ اھڙو بھترين نظم آھي جنھن ۾ ”دانشورانه اڪيلائي“ کي فوڪس ڪيو ويو آھي. نظم ۾ تخليقڪار جي منفرد راھن وارن لقائن کي پڌاريو ويو آھي نظم تخليقڪار جي ڄڻ ته ھڪ اھڙي خود ڪلامي آھي جنھن ۾ نه صرف سطحيت پڻي کان بيزاري آھي پر تخليقي انفراديت ڏانھن وڌڻ جو سعيو پڻ آھي ڪرفيو سندس ھڪ اھڙو نظم آھي جيڪو علامتي نظم آھي ھي نظم استعارتي ٻوليء جي ھنرمندي سان سنواريل آھي ھن نظم ۾ ڪنھن وقت شعور جي روءِ نظر اچي تي پر ڪنھن سمي ائين ٿو ڀائنجي ته زميني حقيقتن کي سمبلزم ڏئي وري لاشعوري وھڪري کي لاٿو ويو آھي فياض جو نظم ”پوڙھو انقلابي“ ماڻھو کي جديد دور ۾ عدم حاصلات ڏانھن وٺي اچي ٿو جديد پوسٽ ماڊرن سرواڻن چيو آھي ته ھاڻي ھارائڻ لاء ڪجهه ڪونھي رڳو کٽڻو ئي آھي پر ھي نظم حاصلات جي مد مقابل لاحاصل جي ٽريجڊيز کي وائکو ڪري ٿو ۽ وري ان وجودي سوال کي دھرائي ٿو ته ماڻھوء کي زندگيءَ ۾ چونڊ ڪيئن ڪرڻ گھرجي؟ ھي نظم ٻڌائي ٿو ته ماڻھو پنھنجي اندر ۾ ڇا آھي؟ ۽ حالتن جو وھڪرو کيس ڪيئن لوڙھي ڇڏي ٿو؟ فياض ليجنڊ پرسنلٽيز تي جيڪي نظم لکي ٿو سي بايو ڊيٽا ڏيڻ جي برعڪس ليجنڊ پرسنلٽيز جي فلاسافي کي کڻي نئين دور سان فڪري ھم آواز بنائين ٿا جيئن سندس نظم ”ٽلٽيءَ مٿان چنڊ“ آھي نظم ۾ محاڪات ۽ تلميحون اتھاس کي خوبصورتيءَ سان ڇھن ٿيون نظم پڙھڻ سان مخدوم بلال جو درد ريفرش ٿي پئي ٿو فياض ڪلاسڪ ڪردارن کي ماضي کان حال تائين کڻي اچڻ جو ھنر ڄاڻي ٿو ھي نظم ان ڳالهه جي گواھي ڏيندڙ آھي ائين سندس نظم ڊجيٽل دور جا ٻار جدت ۽ جديت کان پوءِ جي دور وارن ٻارن جي بھترين عڪاسي ڪندڙ نظم آھي جنھن ۾ ڪالھ۽اڄ جي ٻارن جو فرق زبر دست نموني واضع ڪيو ويو آھي اوپيرا کان وٺي ڊگھن نظمن تائين فياض ڏاھريءَ جي شاعري بک بدحالي بيروزگاري ڪرپشن ۽ ناخواندگيءَ جي خلاف سراپا احتجاج ڪندڙ شاعري آھي، بيباڪي سندس شاعريءَ جو جوھر آھي ۽ بين الاقوامي موضوعاتي ويرائٽي کيس ھن دور جو اھم جديد شاعر ثابت ڪري ٿي.
خليق ٻگھيو
مورو