هاٿين کي سکيا ڏيڻ واري جپاني ”هافو“
هونءَ هڪ سياح کي جپان ۾ ڪجهه ڏينهن رهڻ سان محسوس نه ٿو ٿئي. هن کي جپاني عورتون ته فرينڊلي ۽ جيءَ ۾ جايون ڏيندڙ لڳن ٿيون پر شوخ جپاني مرد به! اهو ان ڪري جو سياح پئسو خرچ ڪرڻ لاءِ اچي ٿو ۽ هن جو واسطو جپاني دڪاندارن سان ٿئي ٿو، جيڪي پنهنجيون ڪَسيون شيون وڪڻڻ لاءِ به مٺي زبان استعمال ڪن ٿا. جپاني ماڻهو فقط گراهڪ جي حد تائين ئي هڪ ڌارئي کي چاهين ٿا.... يا هو تعليم لاءِ ڪجهه عرصي لاءِ اچي ٿو ته برداشت جوڳو آهي. جپاني ڪڏهن به اهو نه ٿا چاهين ته ڌاريا ماڻهو هنن سان رلي ملي وڃن ۽ هنن جي ڪلچر ۽ ثقافت ۾ تبديلي آڻين. جپاني ڪهڙا به آهن..... بندري قد جا، نڪ مِنا يا اکين چُچا..... هو پاڻ کي اتم ۽ اتاهون سمجهن ٿا ۽ پاڻ کي هڪ Homogeneous قوم سمجهن ٿا.
جپاني مرد ڌاري عورت سان شادي گهٽ ڪن ٿا. هونءَ به سوچڻ جي ڳالهه آهي ته جپاني مرد جيڪو قد ۾ ننڍو ٿئي ٿو، اهو هڪ آمريڪن، انگريز يا فرينچ ڇوڪريءَ سان شادي ڪندي ڪيئن ٺھندو ـــ جيڪي قد ۾ ڊگهيون ٿين ٿيون. هونءَ جپاني مرد، جن ڌارين ڇوڪرين سان شادي ڪن ٿا، اهي ڇوڪريون اڪثر سندن پاڙي جي ملڪن: ڪوريا، فلپين يا ٿائلينڊ جون نظر اچن ٿيون ۽ اهي قد ۾ هنن کان ننڍيون نه، ته برابر ضرور آهن. جپان ۾ سڀ کان گهڻيون ڌاريون عورتون ڪورين آهن. پر حيرت آهي ته انهن جي اولاد کي ته ڇا انهن جي اولاد جي اولاد کي به جپاني پنهنجو سمجهڻ کان عار محسوس ڪن ٿا. نه فقط ايترو پر هنن کي نفرت جي نگاهه سان ڏٺو وڃي ٿو. اسڪول ويندڙ ٻار اڪثر پنهجي نالي جو ڪورين حصو ٻين کان لڪائيندا آهن.
”تاڪامي“ نالي 25 سالن جي هڪ جپاني ڇوڪريءَ جي ڪهاڻي مون جپان جي انگريزي اخبار ”جپان ٽائيمس“ ۾ پڙهي هئي، جنهن جي ماءُ ڪورين آهي. جپان وارن لاءِ ٻين ملڪن جا ماڻهو ”گائيجن“ يعني ڌاريا ڄٽ آهن ۽ سندن پاڙيسري ڪورين ته وري هيڪاندا اڇوت سمجهيا وڃن ٿا. ان جو سبب هنن سان هلندڙ سندن سالن جا جهيڙا آهن ۽ جپانين جي نس نس ۾ ”ڪورين“ لاءِ نفرت ڀريل آهي. تاڪامي ٻڌائي ٿي ته هوءَ ننڍپڻ ۾ پنهنجن ڪلاس ميٽن کان پنهنجي نالي جو آخري حصو، جيڪو سندس فئمليءَ سان لاڳو ڪورين آهي، لڪائيندي رهي ۽ هن ٻين کي اهو ئي ڏيک ڏنو ٿي ته هوءَ مڪمل طور جپاني آهي. هونءَ به ڪورين جي جپانين سان شڪل ملڻ ڪري ”ڪورين جپاني“ جوڙي جو اولاد سڃاڻپ ۾ ايترو ڌاريو نه ٿو لڳي، جيترو ”جپاني انڊين“ يا ”جپاني آفريڪن“ جو. ڪورين مردن توڙي عورتن جي منهن جا هڏا ٿورا نڪتل ضرور ٿين ٿا ۽ سونهن ۾ اوڻهين ويهين جو فرق ضرور آهي، پر قد بت ۽ چال ڍال ۾ هڪ جھڙائي لڳي ٿي. جيڪڏهن ڪنهن ڪورين مرد يا عورت کي جپاني سٺي اچي ٿي ته ان ۾ فرق ڪرڻ اسان لاءِ ته ڏکيو ڪم آهي، پر جپانين لاءِ به آسان ناهي ـــ جيسين هن جي نالي جي خبر پوي. جپان ٻيٽ جي صورت ۾ کڻي الڳ ٿلڳ (Isolated) آهي، پر ڪوريا جي سرزمين سان ته ڄڻ مليو پيو آهي. ڪوريا جا بوسان، پوهانگ ۽ ييئوسو جھڙا شھر جپان جي هيروشيما، فڪوئوڪا ۽ ناگاساڪيءَ جھڙن شهرن کان ائين سڏ پنڌ تي آهن، جيئن سنڌ جا شهر مٺڙائو، ڏهرڪي ۽ ميرپور ماٿيلو راجستان جي رام ڳڙهه، جيسلمير ۽ بڪانير کان.... يا ٿر جا شهر اسلام ڪوٽ، عمر ڪوٽ ۽ ننگر پارڪر انڊيا جي ڪڇ ۽ گجرات رياست جي شهرن پالنپور، راڌنپور، ڀوڄ ۽ لکپت کان.
جپاني ڇوڪري تاڪامي پنهنجي ننڍپڻ جي ڪهاڻيءَ ۾ لکي ٿي ته: ”جپاني ماڻهن جي اها سوچ آهي ته آمريڪن ”هافو“ ڪمتر آهن، پر منهنجي تجربي موجب جپان جي ماڻهن کي ”ڪورين هافوءَ“ لاءِ وڌيڪَ نفرت آهي. مثال طور منهنجي جنهن به جپاني ڇوڪري سان دوستي ٿِي، ان کي جنهن وقت ڄاڻ ٿِي ته آئون اڌ ڪورين آهيان، ته ان ڏينهن ئي هن مون سان تعلقات ختم ڪري ڇڏيا“.
ان ۾ ڪو شڪ ناهي ته جتي آمريڪن، يورپين توڙي اسين ايشيائي، جپانين جي نظرن ۽ سوچ ۾ ڪم ذات آهيون، اتي ڪورين هيڪاندا اڇوت سمجهيا وڃن ٿا. تاڪامي پنهنجي ڪهاڻيءَ ۾ لکي ٿي ته: ”هي جپاني ماڻهو به عجيب آهن! هنن کي ڪورين ميوزڪ، کاڌو ۽ ڪلچر ته گهڻو پسند آهي، پر مون (تاڪاميءَ) جھڙن ماڻهن (جن جي ماءُ ڪورين آهي) لاءِ جپانين جي ناڪاري سوچ هنن جي رت ۾ شامل آهي“.
ميگومي نشيڪارا نالي هڪ جپاني فلم ڊائريڪٽر “Hafu” نالي هڪ فلم ٺاهي آهي. هوءَ پاڻ به ”هافو“ آهي، يعني سندس ماءُ جپاني آهي، پر پيءُ آئرش آمريڪن اٿس. هوءَ به اهائي ڳالهه ڪري ٿي ته:
“Hafu with a Korean or black parent tend to have the toughest time”.
(اها جپاني ڇوڪري يا ڇوڪرو جنهن جو پيءُ آمريڪا يا آفريڪا جو شيدي آهي يا ماءُ ڪوريا جي آهي، ته ان لاءِ جپان ۾ زندگي گذارڻ عذاب آهي).
هڪ ٻيو مثال سورنهن سالن جي جپاني ڇوڪري ”هرمن“ جو ڌيان ۾ اچي رهيو آهي، جنهن جي ماءُ جپاني ۽ پيءُ گورو آمريڪن آهي. جپانين کان وڌيڪَ گورو هجڻ جي باوجود هو سوشل ميڊيا تي لکي ٿو ته: ”ننڍي هوندي اسڪول ۾ مونکي جپاني ٻار ڏاڍو تنگ ڪندا هئا. هو منهنجي ڀرسان لنگهندي مونکي ٺونشا هڻندا هئا ۽ آئون پنهنجي ڇَٽيءَ ذّريعي پنهنجو بچاءُ ڪندو هوس“.
هو اڄ ڪلهه جپان جو مشهور ڳائڻو آهي ۽ پاڻ سان ننڍپڻ ۾ ٿيل جٺيون ياد ڪري چوي ٿو ته: ”ڪيڏي ڏک جي ڳالهه آهي ۽ آئون ڪيڏو مظلوم محسوس ڪندو هوس ته جپان ۾ رهڻ ۽ نج جپاني ٻولي ڳالهائڻ جي باوجود مونکي ڪنهن به هتي جو ”جپاني“ نه. سمجهيو..... ۽ نه اهڙيءَ طرح رخ ڏنو ٿي ويو، جھڙيءَ طرح اسڪول ۾ ٻين نج جپاني ٻارن کي ڏنو ويندو هيو. آئون اهو ئي چوندو هوس ته منهنجي جپاني ماءُ به مونکي ائين ئي پالي ٿي جيئن ٻين جپاني ٻارن جون مائرون! آئون به ٻين ٻارن وانگر صبح جو ڀت جي پيالي کائي اچان ٿو ۽ مِسو سُوپ پيان ٿو، جيڪو جپانين جو پسنديده آهي.....“.
۽ پوءِ هن ڇوڪري هرمن کي ميوزڪ جو شوق ٿيو ۽ محنت ڪري ان ۾ نالو پيدا ڪيائين. هاڻ هو ان ۾ رڌل رهي ٿو. هن کي پنهنجي ان ڏات تي فخر آهي ۽ ڪو به هن کي ان لاءِ روڪي نه ٿو سگهي. هن ٻڌايو ته: ”ٻيا کڻي دل ۾ مونسان نفرت ڪندا هُجن، پر ڪيتريون ئي جپاني ڇوڪريون مونسان پيار جو اظهار ڪن ٿيون“.
هرمن وانگر ٻيا به ڪيترائي جپاني ”هافو“ آهن، جن مان ڪنهن آرٽ يا سائنس جي کيتر ۾ پنهجو ۽ جپان جو نالو پيدا ڪيو آهي، البت سندن ان خاصيت ڪري هو ”هافو“ هجڻ جي باوجود ٻين نج جپانين طرفان گهڻي ٿڪ بجي کان ڪجهه بچي وڃن ٿا. هڪ ٻه اهڙا مشهور جپاني ”هافو“ هن وقت ياد اچي رهيا آهن. جيئن: ”ائنٽوني“ جيڪو مشهور جپاني ڪاميڊين آهي. سندس پيءُ آمريڪا جو شيدي آهي. ”سائره ڪُوني ڪِيدا“ جيڪا جپاني ڊپارٽمينٽل اسٽورن جي مشهور ماڊل آهي ۽ جنهن جو پيءُ اطالوي (Italian) آهي.
هڪ طرف جپاني ماڻهو ”هافو“ ٻارن کي نيچ سمجهن ٿا ته ٻئي طرف جپاني ڇوڪريون ڌارين سان شادي ڪرڻ جي جستجوءَ ۾ به رهن ٿيون.... ۽ اهڙين شادين جو تعداد ڏينهون ڏينهن وڌي رهيو آهي. ”هافو“ ٻارن جو جپاني آدمشماريءَ ۾ جيتوڻيڪ گهٽ تعداد آهي ته به جپان جي وزارتِ صحت جي انگن اکرن موجب هر سال 36 هزار هافو ٻار ڄمن ٿا. جيڪو جپان جي سالياني ڄم جو 3 سيڪڙو ٿيو.
جپان بابت هي سڀ ڳالهيون ان ڪري کڻي ويٺو آهيان جو انٽرنيٽ تي جپان جي هڪ انگريزي اخبار ۾ پڙهيم ته مس يوشيڪاوا (Yoshikawa) نالي جيڪا جپاني ڇوڪري (2016ع ۾) ”مس جپان“ ٿي آهي، اها نج جپاني نه پر هافو (Hafu) آهي. سندس سڄو نالو ”پريانڪا يوشيڪاوا“ آهي. سندس پيءُ ”ارون گوش“ نالي ڍاڪا بنگلاديش جو بنگالي آهي. جنهن جا 1985ع ۾ ڀائر ڀينرون ته ڪلڪتي (انڊيا) لڏي ويا، پر پاڻ جپان هليو آيو، جتي هن پريانڪا جي جپاني ماءُ ”نائوڪو“ (Naoko) سان شادي ڪئي. 22 سالن جي پريانڪا يوشيڪاوا، حسن جي مقابلي ۾ 6900 جپاني اميدوارن مان ٽاپ تي آئي آهي ۽ هاڻ هوءَ نومبر ۾ واشنگٽن ڊي سي (USA) ۾ ٿيندڙ ”مس ورلڊ“ جي مقابلي ۾ پڻ حصو وٺڻ جي تياري ڪري رهي آهي. پاڻ جپاني ۽ انگريزي سٺي ڳالهائي ٿي. جپاني ته هن جي مادري زبان آهي، انگريزي اسڪول ۾ پڙهي ۽ ٽي سال آمريڪا ۾ رهڻ ڪري ڳالهائڻ ۾ به هوشيار آهي. سال ٻن کان هوءَ ترجميڪار جي نوڪري ڪري رهي آهي. خاص ڪري جپان ۾ ٿيندڙ ”ميڊيڪل ميٽنگن“ ۾ هوءَ ٽرانسليٽر جي ڊيوٽي ڏئي ٿي. ان کان علاوه هوءَ اسڪول ۾ ٻارن کي به انگريزي پڙهائي ٿي. پريانڪا کي هاٿين کي تربيت ڏيڻ جو به سرٽيفڪيٽ آهي. اهو حاصل ڪرڻ لاءِ هن هڪ سال لائوس ۾ سکيا ورتي. اها ڳالهه ماڻهن لاءِ حيرت جو باعث آهي ته هڪ ڇوڪري ٿي ڪري ڪيئن هاٿين کي وهنجاري ٿي ۽ هنن کي مرضيءَ مطابق وهارڻ، هلڻ ۽ سامان کڻڻ جا طريقا سيکاري ٿي.
ڪالهه کان اخبارن ۾ سندس انٽرويو به اچي رهيا آهن ته هن جو زندگيءَ ۾ مقصد انڊيا جي بالي وڊ فلمن ۾ اداڪارا ٿيڻ آهي ۽ انڊيا ۾ غريب ٻارن لاءِ هڪ وڏو ”چلڊرين هوم“ ٺاهڻ آهي. هوءَ هڪ سال ڪلڪتي ۾ پنهنجن چاچن وٽ رهي چڪي آهي ۽ هن اتي جي غربت ڏسي ان وقت کان اهو ارادو ڪيو هو ته هوءَ انڊيا جي غريبن لاءِ ڪجهه ڪندي. جتي سندس ڏاڏاڻا رهن ٿا.
جتي پريانڪا جي ڪاميابيءَ جي خبرن سان جپاني اخبارون ڀريون پيون آهن، اتي پريانڪا تي تنقيد به جام پئي ٿئي. ڪيترا جپاني خوش نه آهن ته هيترين سارين نج جپاني ڇوڪرين مان هڪ ”هافو“ (يعني”کار“) سهڻي ثابت ٿي وڃي. دراصل ڳالهه اها آهي ته مختلف گهراڻن يا قومن جي ميلاپ مان جيڪو اولاد ٿئي ٿو، اهو سونهن ۽ جسماني صحت ۾ بهتر ٿئي ٿو. جنهن جو مثال اسپيني ڇوڪريون پڻ آهن. جن کان جڏهن پڇبو آهي، ته ”توهان ايڏيون سهڻيون ڇو آهيو؟!“ ته هو هڪدم وراڻينديون آهن ته، هنن ۾ عربن جو رت آهي. اهڙيءَ طرح جپاني ڇوڪريون سونهن ۽ صحت ۾ کڻي قبول صورت هجن، پر اهي جپاني ڇوڪريون، جن جي ماءُ يا پيءُ ڌاريا آهن، اهي ”نج جپاني“ ڇوڪرين کان شڪل ۾ وڌيڪ سهڻيون آهن. هو نج جپانين وانگر نه قد ۾ ڊينڊيون ۽ ڦيڦيون آهن ۽ نه سندن اکيون چُچيون ۽ ڏند ڦڏا آهن.
پريانڪا پاڻ تي ٿيندڙ تنقيد بابت چوي ٿي ته هن کي ڪو فڪر ناهي جيڪڏهن ڪو هن کي ”هافو“ چوي ٿو. ”آئون جپان ۾ رهي آهيان، جپاني ڳالهايان ٿي ۽ جپاني ڪلچر سان واسطو اٿم ۽ منهنجي سڃاڻپ جپان آهي، پر ساڳي وقت منهجي پيءُ ڏاڏي جو واسطو انڊيا سان آهي ۽ مونکي ان تي فخر آهي ته منهنجو انڊيا سان به تعلق آهي، پر ان جو مطلب اهو ناهي ته اسين جپاني نه آهيون“.
پريانڪا ننڍپڻ بابت ٻڌائي ٿي ته، ”مون کي احساس آهي ته جپان ۾ مون وانگر ڪيترائي ”هافو“ ذهني تڪليف محسوس ڪن ٿا. منهنجا ڪيترا ڪلاس ميٽ مونکي ائين سمجهندا هئا ڄڻ آئون انسان نه پر جراثيم هجان ۽ مونکي هٿ لائڻ سان هنن کي بيماري وٺي ويندي“.
فيس بڪ يا ٽوئٽر تي ڏسندئو ته پريانڪا بابت ڪيترائي سٺا ۽ خراب رمارڪ نظر ايندَوَ. ڪيترن ته جپانين کي صلاح ڏني آهي ته: ”هاڻ جيڪي ٿيڻو هو سو ٿي ويو“..... ”هوءَ سهڻي هئي تڏهن ته پهريون نمبر اچي وئي“..... يا ”جپانين کي برداشت کان به ڪم وٺڻ کپي.....“
هڪ واهه جو ڪمينٽ لکيو آهي:
“….. After Gautama Buddha, Miss Yoshikawa is the only Indian to Make it big in Japan”.
جپاني اهڙا آهن، جيڪي ٻين کان اثر ڏاڍو ڏکيو ٿا وٺن. هو سڀني کان الڳ ٿلڳ پنهنجي دنيا ۽ پنهنجي رسم رواج، تهذيب ۽ ثقافت ۾ رهڻ وارا آهن. پر انهن تي هندستان جي درويش گوتم ٻڌ اهڙو اثر ڪيو جو سڄو ملڪ ٻوڌي ٿي ويو. ڏٺو وڃي ته گوتم ٻڌ ننڍي کنڊ ۾ ڄائو ۽ اتي ئي کيس گيان مليو ۽ هو ”ٻڌا“ ٿيو. ٻڌ ڌرم پهرين اسان وٽ يعني ننڍي کنڊ ۾ پکڙيو. ان کانپوءِ سلون (سريلنڪا)، برما، چين، جپان..... ويندي ڪوريا تائين ڦهلجي ويو. سنڌ ۾ محمد بن قاسم جي اچڻ وقت راجا ڏاهر جي حڪومت هئي. جنهن جو چچ جي ڪري هندو ڌرم سان واسطو ٿيو نه ته چچ کان اڳ سنڌ تي راءِ گهراڻي جي حاڪمن: راءِ سهرس ۽ سندس پٽ راءِ سهاسيءَ جي حڪومت هئي. انهن جو توڙي سنڌ جي عوام جو ”ٻڌ ڌرم“ سان واسطو هو. جيڪو شهنشاهه اشوڪا جي ڏينهن ۾ يعني اٽڪل 313 ق.م ۾ سنڌ ۾ مشهور ٿيو ۽ اٽڪل هڪ هزار سال سنڌ ۾ رهيو. پوءِ جڏهن راجا ڏاهر جو پيءُ چچ سنڌ جو حاڪم ٿيو ته سنڌ جي ماڻهن هندو ڌرم اختيار ڪيو، جو چچ برهمڻ هو. اهو ئي حال سڄي انڊيا جو هو. پر اڄ ڏسجي ته سنڌ ۽ هند ۾ ورلي ڪي ٻوڌي نظر ايندا. وڏو تعداد هندن، مسلمانن، عيسائين وغيره جو آهي، پر ننڍي کنڊ کان ٻاهر ٿي نظر ڪجي ته ڪيترن ملڪن جو سرڪاري مذهب ٻڌ ڌرم آهي ۽ جپان جھڙي ملڪ جي هر شهر ۾ ٻڌن جو مندر نظر اچي ٿو ۽ گهٽيءَ گهٽيءَ ۾ گوتم جون مورتيون نظر اچن ٿيون. هڪ اهڙي مندر جو احوال آئون پنهنجي جپان واري سفرنامي ”ڪراچيءَ کان ڪوڪورا“ ۾ لکي چڪو آهيان ته، ڪوڪورا جي ٻڌ مندر ۾ ڦوٽو ڪڍڻ لاءِ ويس ته ان وقت ٻه ٽي جپاني پوڙهيون گوتم ٻڌ جي وڏي بت (Statue) اڳيان جهڪي رهيون هيون. ٻه چار دفعا جهڪي جهڪي پوءِ مون کي غور سان ڏسڻ لڳيون ته آئون ڇا ٿو ڪريان؟.... آئون ته فوٽو ڪڍڻ آيو هوس، سو فوٽو ڪڍي ان ڪمري مان نڪتس پئي ته هڪ پوڙهيءَ گوتم ٻڌ جي بت ڏي اشارو ڪري مونکان پڇيو ته: ”ان جي ديس کان آيو آهين؟“.
”هائو“.وراڻيومانس.
ان تي ٻيءَ چيو: ”تون هن کي سجدا نٿو ڪرين؟“.
”آئون ٻوڌي نه آهيان“. جواب ۾ چيم.
ان تي پھرينءَ ڪجهه شڪايت طور ۽ ڪجهه چڙ مان چيو: ”ته پوءِ هن کي اسان ڏي ايڪسپورٽ ڪرڻ جي ڪهڙي ضرورت هئي، جو توهان ته هن کي پڇو به ڪونه ٿا ۽ اسان پوڙهين جي جهڪي جهڪي چيلهه چٻي ٿي وئي آهي“.
سو پريانڪا يوشيڪاوا جي ”مس جپان“ ٿيڻ تي جپان جي ميڊيا ۾ جيڪا هلچل متي آهي، ان مان ته اهو ئي ٿو لڳي ته انڊيا جي ڪنهن ماڻهوءَ جيڪڏهن جپانين تي ڪو اثر ڇڏيو آهي، ته اها گوتم ٻڌ بعد پريانڪا آهي. جپاني ماڻهو جيڪي پاڻ کان سواءِ ٻي ڪنهن کي کنگهن به ڪونه ٿا، انهن سان، بقول اسان جي هڪ سفير دوست ظفر شيخ جي (جيڪو جپان ۾ تمام وڏو عرصو رهيو آهي ۽ جپان جي ثقافت کان واقف آهي) جٺ به جٺين جھڙي ٿي آهي. هنن جي هٿن مان طوطا اڏامي ويا آهن.
هڪ جپانيءَ Twitter ڪيو آهي: ”هڪ هافوءَ جو انعام يافته ٿيڻ معنيٰ اسان نج جپانين ۾ هاڻ ڪو حال نه رهيو آهي“.
هڪ ٻئي جپانيءَ جو ان بابت ڪمينٽ آهي: ”اهڙي ايوارڊ مان ڪهڙو فائدو، جنهن ۾ جپانين جو سؤ سيڪڙو حصو ناهي. ڇا نج جپاني چھرو ان لائق نه رهيو آهي؟“.
منهنجي خيال ۾ جپان جي ماڻهن لاءِ (جن جي سوچ فقط پاڻ تائين محدود آهي) هيءَ خبر، ته سونهن ۾ هڪ ”هافو“ کٽي وئي، بيشڪ فڪر جي ڳالهه آهي، جو گذريل سال (يعني 2015ع ۾) به ”مس جپان“ هڪ ”هافو“ ڇوڪري آريانا مياموتو (Ariana Miamoto) پنهنجي ڊگهي قد ۽ سونهن جي ڪري ٿي هئي، جيڪا پوءِ دنيا جي ملڪن جي مقابلي ۾ ”مس ورلڊ“ به ٿي. هن سال جي ”مس جپان“ پريانڪا جي شڪل وري به جپاني ڇوڪرين سان ڪافي ملي ٿي، پر مس مياموتو جو پيءُ آمريڪا جو شيدي هجڻ ڪري مياموتو ايڏي گوري ناهي ۽ سندس شڪل ۽ قد بت جپانين سان بلڪل نٿو ملي ۽ جڏهن هوءَ مس جپان ۽ پوءِ مس ورلڊ ٿي، ته جپاني مردن ڏاڍي تنقيد ڪئي هئي. بقول منهنجي هڪ جھازران دوست ڪئپٽن رشيد ابڙي جي (جنهن پڻ جپان۾ وڏو عرصو جھاز هلايا آهن ۽ جپانين جي عادتن ۽ ڪلچر کان چڱيءَ طرح واقف آهي) هو (جپاني مرد) سڄو سال منهن مٿو پٽي ماتم ڪندا رهيا ته ڪيڏانهن وئي هن ملڪ جي نام نهاد ”هڪجھڙائي“ يعني “Self – Perpetuated myth of Homogeneity” .
پنهنجي انٽرويوءَ ۾ پريانڪا به ان ڳالهه جو اظهار ڪيو ته مونکان وڌيڪَ گذريل سال مس مياموتو تي تنقيد جا تير وسايا ويا ته هوءَ هڪ شيدياڻي ٿي ڪري ڪيئن ٿي جپان جي نمائندگي ڪري؟!
ان ۾ ڪو شڪ ناهي ته مس آريانا مياموتو کان اڳ ڪنهن به جپاني ”هافو“ ڇوڪريءَ جي همت نه پئي ٿي ته هوءَ سونهن جي مقابلي لاءِ پنهنجي ملڪ (جپان) جي نمائندگي ڪري.
گذريل سال مياموتو جي ”مس جپان“ ٿيڻ بعد پريانڪا عزم ڪيو ته هوءَ به ”هافو“ هجڻ جي باوجود هن مقابلي ۾ حصو وٺندي ۽ Homogenous جپان ۾ موجود Racial Prejudice خلاف ويڙهه کي قائم رکندي.
گذريل سال (2015ع ۾) ”مس جپان“ ۽ ”مس يونيورس“ ٿيڻ واري جپاني ڇوڪري آريانا مياموتو (Ariana Miamoto) 12 مئي 1994ع ۾ ناگاساڪيءَ ۾ ڄائي. هن جي ماءُ جپاني آهي ۽ پيءُ برانٽ (Bryant Stanfield) آمريڪا جو شيدي آهي، جنهن جو آمريڪن نيويءَ طرفان ساسيبو ۾ پوسٽنگ دوران مياموتو جي جپاني ماءُ سان عشق ٿيو. مياموتو بنيادي تعليم جپان مان حاصل ڪرڻ بعد ڪجهه سال آمريڪا ۾ به پڙهي ۽ پاڻ جپاني توڙي انگريزي ڳالهائي سگهي ٿي.
مياموتو پنهنجي ننڍپڻ جي اسڪول وارن ڏينهن (جيڪي هن جپان ۾ گذاريا) بابت ”جپان ٽائيمس“ اخبار وارن کي انٽرويو ڏيندي ٻڌايو ته، هن کي جپاني ٻار توڙي ماسترياڻيون نفرت جي نگاهه سان ڏسنديون هيون ۽ هر هڪ طرفان ٿيندڙ ٽوڪ طعنو هن کي ٻڌڻو پوندو هو. ٻن ڏهاڪن بعد جڏهن هن هيڏو وڏو اعزاز حاصل ڪيو ته به هن کي جپانين جي تنقيد ٻڌڻي پئي پوي.
”اسڪول جي ڏينهن ۾ ڪيترا ٻار مون تي گند ڪچرو اڇلي ٽهڪ ڏيندا هئا ۽ مون کي ڪو به لفٽ نه ڪرائيندو هو“. مياموتو ٻڌايو. ”آئون جڏهن ڪلاس ۾ گهڙندي هئس ته سڀ ڇوڪرا ڇوڪريون مون لاءِ هڪ ٻئي کي چوندا هئا: ”هيءَ هافو آهي ۽ هن سان ڪو نه ڳالهائي“ .
پڪنڪ توڙي جِم ۾ ڪو به ڇوڪرو يا ڇوڪري مياموتو کي هٿ نه ڏيندو هو. هنن کي اهو وهم هو ته مياموتو کي ڇهڻ سان هن جو ڪارو رنگ کين به لڳي ويندو. ساڳيو حال هن سان سئمنگ پول ۾ هوندو هو.
مياموتو جي عمر ۽ قد (پنج فٽ اٺ انچ) پريانڪا جيڏو ئي آهي. هن ٻڌايو ته ٻه سال اڳ سندس هڪ ٻي جپاني ساهيڙيءَ (جنهن جو پيءُ يورپين هو) کي ”هافو“ هجڻ ڪري جپانين ايڏو ته ٽوڪيو، جو هن خودڪشي ڪري ڇڏي. ”جپانين جو اهو وهم آهي ته اسان جھڙيون ”هافو“ نه فقط نڀاڳيون آهن، پر سونهن ۾ به گهٽ آهن. سو مون پڪو ارادو ڪيو ته سونهن جي مقابلي ۾ حصو وٺنديس. کڻي ڇا به ٿي پوي“. مياموتو انٽرويو ۾ ٻڌايو.
مياموتو نه فقط مقابلي ۾ حصو ورتو، پر هن ٻين کي عملي طرح ڪري ڏيکاريو ته جن کي توهان ”هافو“ ۽ ”ڪوجهو“ سمجهو ٿا، اهي توهان کان وڌيڪَ سهڻيون آهن. گذريل سال مياموتو جي ان سوڀ بعد پريانڪا ۾ به همت پيدا ٿي ۽ هن پنهنجي ”مس جپان“ بنجڻ جي، پهرين خواهش پوري ڪري ڏيکاري. سندس ٻي خواهش بالي وڊ انڊسٽريءَ ۾ اداڪارا ٿيڻ جي آهي. ”جنهن لاءِ مونکي ڊانس ۽ هندي ٻولي سکڻي پوندي.... هر ڪو مونکي اهو چئي رهيو آهي ته اهو ڏکيو ڪم آهي، پر پنهنجي شوق پوري ڪرڻ لاءِ آئون هر ممڪن ڪوشش ڪرڻ لاءِ تيار آهيان“. پريانڪا يوشيڪاوا چيو ۽ پوءِ مرڪندي چيو: ”هاٿين کي سکيا ڏيڻ جي ڪم کان وري به اهو ڪم آسان ئي هوندو“.