ڪجهه سريتن (ڪنيزن) بابت....
شروع جي ڏينهن ۾ جپان ايندو هوس ته اسان جي جھاز تي به پنهنجن پراون وچ ۾ اهڙو بحث هلندو هو. خاص ڪري جڏهن اسان جو جھاز ڪوريا جي بندرگاهن ۾ لنگر انداز هوندو هو ته ڪورين، جپانين جي دل وٽان گلا ڪندا هئا. اهو ان ڪري جو ٻي جنگ عظيم تائين جپانين جو ڪوريا تي قبضو رهيو ۽ جپانين جيڪي ڪورين تي ظلم ڪيا سي اڄ به هنن کان نٿا وسرن.
جپان ملڪ هڪ ته ٻيٽن جو جهڳٽو آهي ۽ ٻيو ته هر ٻيٽ جو ڪنارو ايڏو کاڌل آهي، جو چپي چپي تي قدرتي بندرگاهه آهن، جيڪي صدين کان استعمال ٿي رهيا آهن. ڪي بندرگاهه ته هڪ ٻئي کي ائين ويجهو آهن جيئن سکر روهڙي، ڪوٽڙي ڄامشورو، مانجهند، هالا وغيره. اسان جو جڏهن به جپان اچڻ ٿيندو هو ته هڪ ئي بندرگاهه ۾ سامان لاهڻ يا چاڙهڻ بدران جپان جي مختلف بندرگاهن ۾ ويندا هئاسين ۽ ٻاهريون سمنڊ پئسفڪ، اوڀر چيني سمنڊ يا جپاني سمنڊ وٺڻ بدران، جپان جي مختلف ٻيٽن جي وچ وارو اندريون سمنڊ وٺي هڪ کان ٻئي بندرگاهه ڏي ويندا هئاسين. اهو سمنڊ سڏجي ئي ”اندريون سمنڊ“ ٿو. هاڻ مختلف جپاني ٻيٽ، پُلين يا سامونڊي سرنگهن ذريعي ڳنڍجي ويا آهن ۽ بسون ڪارون يا ٽرينون هڪ ٻيٽ کان ٻئي تائين پهچيو وڃن، پر اهي پليون سمنڊ کان ايڏو ته مٿي ٺاهيون ويون آهن، جو هيٺان پاڻيءَ جو جھاز هلي سگهي ٿو. اهڙيءَ طرح سمنڊ هيٺيان سرنگهون (Tunnels) تمام گهڻو هيٺ ٺهيل آهن، جن مان خشڪيءَ جي ٽرئفڪ ۽ مٿان اسان جا جھاز آرام سان هلندا رهن ٿا.
جن جن جھازن تي منهنجو رهڻ ٿيو، اهي هڪ طرف ٽوڪيو، اوساڪا، يوڪوهاما، ڪوبي ۽ چيبا ويندا هئا ته ٻئي پاسي بلڪل ڏکڻ ۾ ناگاساڪي، هيرو شيما، ساسيبو، شمونو سيڪي، موجي ۽ ٻين بندرگاهن ۾ ويندا هئا. پوءِ ڪڏهن انهن ڏاکڻن بندرگاهن مان ڏکڻ ڪوريا جي بندرگاهن: پوسان، انچان، سيول ۽ دائسن به ويندا هئاسين. جپان جي شپ يارڊ ۾ جاءِ نه هوندي هئي ته جھاز جي مرمت ۽ روٽين ڊراءِ ڊاڪنگ ڪوريا مان ئي ڪرائيندا هئاسين.
پهرين اسان کي ڪوريا ۽ جپان جي ماڻهن ۾ فرق محسوس نه ٿيندو هيو. ان کان اڳ ممباسا، دارلاسلام، موپوتو جھڙن آفريڪي بندرگاهن ۾ جھاز هلايا هئاسين جتي رڳو شيدي نسل جي ڪارن ۽ گهنڊيدار وارن وارن ماڻهن کي ڏٺو هئوسين سو انهن جي مقابلي ۾ هي ڪورين ۽ جپاني هڪ جھڙا ٿي لڳا. پوءِ آهستي آهستي محسوس ڪيوسين ته ڪورين ڪناري جا ماڻهو آهن (يعني Mainland جا، جيڪا ڌرتي چين ۽ روس سان ڳنڍيل آهي) ۽ جپاني سامونڊي ٻيٽن جا (جن جي چوڌاري پاڻي آهي ۽ سمورا ٻيٽ مين لئنڊ کان ڌار ۽ پري پري آهن). جپانين ۽ ڪورين جو نه فقط ڪلچر، ٻولي، لکڻي مختلف آهي پر شڪل شبيهه، رسمون، رواج ۽ عادتون پڻ... اسان جي هڪ جھاز جي ٿرڊ انجنيئر عاشق ميمڻ (جيڪو شروع کان جپان ۽ ڪوريا واري روٽ جي جھازن تي رهيو) ساڻس گڏ ڪيل پهرين سفر ۾ ئي، منهنجي ڪن ۾ اهو ڦسڪو هنيو هو ته هي جپاني ۽ ڪورين سمجهه ته ”چانڊيا مگسي“ اٿئي.
اسان جو جھاز جپان جي بندرگاهن مان ٿي ڪوريا جي بندرگاهن ۾ ايندو هو ته بندرگاهه ۾ اسان جي جھاز تي سامان لاهڻ يا چاڙهڻ وارا فورمين ۽ ڊراءِ ڊاڪنگ ۾ ڪم ڪندڙ انجنيئر، مستري، مزور اسان جي دماغ ۾ پنهنجي ملڪ ۽ ماڻھن جو Image اتم ۽ اتاهون ڏيکارڻ لاءِ، جپان جون اڪثر گلائون ڪندا هئا. ٻيون ڳالهيون ته اسان جي دماغ ۾ نه رهيون ۽ نه اسان ان پھلوءَ ۾ دلچسپي پئي رکي پر هاڻ جپان جي بادشاهن جون ڳالهيون لکڻ وقت مون کي ياد اچي رهيو آهي ته ڪي ڪي ڪورين اسان کي اهو به چوندا هئا، ته جپاني پاڻ کي ”هڪ نسل“ يعني ”هومو جينس“ قوم سڏرائي پاڻ پڏائين ٿا يا هو چون ٿا ته، اڍائي هزار سالن کان هنن جو بادشاهه ان سج ديوتا جي پُٽ جو اولاد هلندو اچي، جيڪو 660 ق م ۾ آسمان تان لٿو .... پوءِ جپان جي بادشاهه هيرو هِتو (جنهن جي حڪم سان، جپاني فوج ٻي جنگِ عظيم دوران ملايا ۽ سنگاپور وارن تي ظلم ڪيا هئا ۽ ان کان اڳ ڪورين تي) لاءِ چوندا هئا ته توهان کڻي ڪنهن کان به پڇو ته ان جو پيءُ شهنشاهه تائشو (يوشي هِتو) سندس پيءُ شهنشاهه ميئجيءَ جي زال راڻي ماساڪو اِچِيجو جو پُٽ نه هو، پر شهنشاهه ميئجيءَ جي هڪ سريت ياناگيهارا ناروڪو جو ٻار هو.
مونکي ۽ مون سان گڏ منهنجي جھاز تي ڪم ڪرڻ وارن پاڪستانين کي حيرت ٿيندي هئي ته هن ملڪ جو ڪو بادشاهه هڪ ڪنيز جو پُٽ به ٿي سگهي ٿو. مون کي ان ڳالهه تي به تعجب لڳندو هو ته، هي جپان جا شهنشاهه ڪهڙي قسم جا حاڪم آهن، جيڪي ڌڻ ڪنيزن جو رکن ٿا ۽ جيڪي رنڊيون ئي سمجهڻ کپن، جو اهي جنسي لذت لاءِ رکيون وڃن ٿيون. مون پنهنجي مسلمان حاڪمن ۽ ٻين بادشاهن کي وڏو ساڌ پات ٿي سمجهيو، پر پوءِ سمنڊ تي جيئن جيئن مون کي تاريخ جي مطالعي جو موقعو مليو ته خبر پئي ته هتي ته سڄو ملڪ منصور لڳو پيو آهي. جپان جي هِن بادشاهه هيرو هِتو کي شاباس هجي، جنهن تخت تي ويهڻ سان ڪنيزون (سريتون) رکڻ جي رواج کي ته ٻنجو ڏنو، پر هِن کي درٻار طرفان جيڪي ٽي درجن کن عورتون Concubine طور مليون هيون، انهن کي به روانو ڪري ڇڏيائين.
تاريخ ٿي پڙهجي، ته اها دنيا جي حاڪمن جي ويهاريل سريتن ۽ انهن جي اولاد جي طاقت ۾ اچڻ جي ڪھاڻين، محلاتي سازشن، قتل ۽ غارتن سان ڀريل نظر ٿي اچي. توهان کي ڪيترا ئي اهڙا حاڪم، بادشاهه، شهنشاهه، سلطان، وزير ملندا، جيڪي محل ۾ رهندڙ سريتن، ٻانهين، غلام عورتن (جن لاءِ انگريزيءَ ۾ هڪڙو ئي لفظ “Concubine” استعمال ۾ اچي ٿو) جو اولاد نظر ايندو. مثال ته گهڻائي آهن، پر ويجهڙائيءَ ۾ پنهنجي ڪتاب ”دنيا رنگ رنگيلي“ ۾ موراڪو جي هڪ طاقتور سلطان مولاي اسماعيل بن شريف (Moulay Ismail) جي زندگيءَ تي لکيو اٿم، ته هو هڪ حبشڻ غلام ڇوڪريءَ جو پُٽ هو. هونءَ ته اسان جي مصري شاهن، سلطنت عثمانيه جي سلطانن، موراڪو جي بادشاهن، توڙي ايران جي شهنشاهن ۽ اُميه گهراڻي جي اندلسي حاڪمن ۽ اميرن، خليفن، گوري رنگ جون وچ ايشيا، يونان، اسپين، اٽلي، رومانيا، بلغاريه جون عيسائي ۽ يهودي عورتون پسند ڪيون ٿي. خود سلطان مولاي اسماعيل جا ڇاڙتا ۽ قزاق ڇڏيل هئا ته يورپ جي مختلف بندرگاهن مان هن لاءِ نه فقط مال جي ڦرلٽ ڪن، پر هن جي حرم جي واڌاري لاءِ سهڻيون ڇوڪريون به آڻين. پر سلطان مولاي اسماعيل جي ماءُ آفريڪا جي ڪاري نسل جي هئي، جنهن جو اثر هن جي رنگ ۽ نڪ نقشي تي به هو. هي حاڪم شڪل جو سو سادو هو، پر حق جي ڳالهه ڪبي ته، هن موراڪو تي ٺيڪ ٺاڪ نموني حڪومت ڪئي، سندس Good Governance جي ڪري امير توڙي غريب خوش هئا. هو 1645ع ۾ موراڪو جي صوبي تافيلالت (Tafilalt) ۾ ڄائو ۽ 26 سالن جي ڄمار ۾ پنهنجي علائقي جو سلطان ٿيو، جنهن ۾ واڌارو آڻي هو سڄي موراڪو جو سلطان ٿي ويو. هو سڀني کان وڏو عرصو (55 سال) موراڪو جو سلطان رهيو. هو اڄ به گنيز بُڪ آف ورلڊ رڪارڊس ذريعي مشهور آهي، جو هو موراڪو جو وڏي عرصي لاءِ سلطان ته رهيو، پر سڄي دنيا ۾ ايترا ٻار ڪنهن کي نه ٿيا، جيترا هن کي ٿيا. هن لاءِ مشهور آهي ته هن کي 525 پُٽ ۽ 342 ڌيئرون ٿيون. هن کي ڪيتريون ئي زالون هيون. ان کان علاوه ڪيتريون ئي سريتون (عيش لاءِ ويهاريل عورتون) هيون، جن جو اڄ ڏينهن تائين ڪو ڪاٿو نه ڪري سگهيو آهي. سو اسان کي هرو ڀرو جپان جي شهنشاهن کي ڏوهه نه ڏيڻ کپي. جپان جي شهنشاهن کي جيڪو سريتن مان اولاد ٿيو، سو به سج ديوتا جو ئي چئبو هو، جو جپان جي شهنشاهن کي ڪنيزون (سريتون) رکڻ جي اجازت ضرور هئي، پر اهي شاهي خاندان جون ئي ڇوڪريون هونديون هيون. يعني شهنشاهه جون سؤٽيون ماساتيون نه ته، سؤئٽاڻي سؤٽ مان هونديون هيون، يعني هيرو هِتو شهنشاهه تائين جپان جي حاڪمن ۾ ڌاريو رت نه هو. هيرو هِتو جو پُٽ اڪيهتو ۽ ان بعد هن جو پوٽو يعني هاڻوڪو شهنشاهه نارو هِتو پهريان شهنشاهه آهن، جن شاهي خاندان جي ڇوڪريءَ سان شادي ڪرڻ بدران هڪ عام (Commoner) ڇوڪريءَ سان شادي ڪئي.