جپان وارن جو مذهب: شنتو
شنتو ڌرم بنيادي طرح جپان ۾ ئي آهي، جتي ان ڌرم جا هڪ لک کن مندر (Shrines) آهن، جتي جپاني، رسم رواج طور حاضري ڀرين ٿا. ان ڪري شنتو ڌرم لاءِ چيو وڃي ٿو ته: “Shinto is first & foremost a ritual tradition”
شنتو مذهب ۾ ائين ناهي ته ان جي پوڄاريءَ يا پوئلڳ کي ڪهڙين ڳالهين ۾ يقين رکڻ کپي، پر هن ڌرم ۾ آهي ته پوئلڳ کي ڪهڙيون رسمون ادا ڪرڻ کپن. هڪ آمريڪن فلاسفر جي مشاهدي مطابق: “Shinto is interested not in credenda but in agenda, not in things that should be believed but in things that should be done.”
اهو تمام ڏکيو آهي ته شنتو ڌرم جي ريتن کي جپاني ماڻهن جي رواجن کان الڳ ڪري سگهجي. سو آئون ته اهو به چوندس ته جيڪي جپاني پاڻ کي شنتو ڌرم جا نه ٿا سڏرائين، اهي به ته اهي ئي رسمون ۽ رواج ڪن ٿا، جيڪي شنتو ڌرم جا پوڄاري ڪن ٿا. سڀ جپاني ٻُڌ ڌرم جي مندرن ۾ به وڃن ٿا ته شنتو ڌرم جي مندرن ۾ به. هونءَ شنتو ڌرم جا مندر (جتي هنن جو ڪو ديوتا (Kami) پوڄيو وڃي ٿو ) جپاني ٻوليءَ ۾ جنجا (Jinja) سڏجن ٿا.
جپان ۾ ٻڌ ڌرم 552ع کان هلي رهيو آهي ۽ ٻڌ ڌرم جو جپانين تي ڪافي اثر آهي. چين جي هڪ تاريخي ڪتاب “Book of Liang” (جيڪو 635ع ۾ لکيو ويو) مطابق، 467ع ۾ پنج ٻوڌي ٻاوا گنڌارا (اڄ واري اتر پاڪستان) کان هتي جپان ۾ آيا. انهن به جپانين کي ٻڌ ڌرم بابت ٻڌايو. پر سرڪاري طرح اهو چيو وڃي ٿو ته جپان ۾ ٻڌ ڌرم ان وقت صحيح طرح مشهور ٿيو، جڏهن 552ع ۾ ڪوريا جي هڪ بادشاهه جپان جي بادشاهه ڏي هڪ ڪورين ماڻهن جو ٽولو موڪليو، جنهن ۾ ٻوڌي ٻاوا ۽ بکشو شامل هئا، جن پاڻ سان گوتم ٻڌ جي هڪ ننڍي مورتي به پاڻ سان آندي هئي.
جيئن شنتو ڌرم جي مندر کي جپانيءَ ۾ ”جنجا“ سڏين ٿا، تيئن ٻڌ ڌرم جو مندر ”تيرا“ (Tera) سڏجي ٿو، جنهن جي اڳيان ٺهيل وڏو دروازو “Remon” سڏجي ٿو. اهڙيءَ طرح شنتو ڌرم جي مندر اڳيان ڪاٺ جي پٽين سان ٺهيل دروازو ”توروئي“ (Torii) سڏجي ٿو. جپان ۾ ٻڌ ڌرم ۽ شنتو ڌرم جا مندر جتي ڪٿي نظر ايندا ۽ سڄي جپان ۾ سندن تعداد لک کان مٿي آهي. هتي آئون فقط ستن مندرن جا نالا لکان ٿو. اوساڪا، ڪوبي، ٽوڪيو، يوڪو هاما، نگويا جھڙن بندرگاهن ۾ بار بار وڃڻ ڪري اسان کي انهن جڳ مشهور مندرن کي ڏسڻ جو موقعو مليو:
1. ڪِن ڪا ڪُو جي (Kinkakuji) مندر، جيڪو “Golden Temple” به سڏجي ٿو، جنهن جي نالي سان جپاني ليکڪ مشيما يوڪيو جو ناول به آهي. هي مندر ڪيوٽو شهر ۾ آهي. هونءَ ته ڪيوٽو شهر مندرن سان ڀريو پيو آهي ۽ هڪ کان هڪ خوبصورت ۽ ڏسڻ وٽان مندر آهي، پر هتي فقط هڪ ٻه ٻيا لکان ٿو.
2. ڪِيو ميزو (Kiyomizu-dera) مندر ڪيوٽو ۾ آهي.
3. سَان جُو سان گينڊو (Sanjusangendo) مندر به ڪيوٽو جو مشهور مندر آهي.
4. سَين سَو جي مندر (Sensoji) مندر ٽوڪيو ۾ آهي.
5. تودائي جي (Todai-ji) مندر نارا شهر ۾ آهي.
6. شيتين نوجي (Shitennoji) مندر اوساڪا ۾ آهي .
7. هوڪَوڪُو جي (Hokokuji) مندر ڪماڪُورا ۾ آهي.