جپانيءَ ۾ واعظ ڪندڙ ترڪ مولوي
اڇي وڏي ڏاڙهيءَ سان، يورپين جھڙو گورو ۽ صحتمند، هي ديندار انسان شيخ نعمت الله (نعمت الله خليل ابراهيم يرٽ Yurt) هڪ ترڪ مسلمان آهي. شيخ نعمت الله پنهنجي نالي جي اسپيلنگ Nimetullah لکي ٿو. هُو ترڪيءَ جي اترين صوبي اماسيا جي شهر تاشووا (Tasova) ۾ 1932ع ۾ ڄائو. مون سان گڏ مختلف جھازن تي Sail ڪرڻ وارا منهنجا ڪليگ هن شهر تاشووا ۽ صوبي اماسيا کان چڱيءَ طرح واقف هوندا، جو اهو ترڪيءَ جي ان حصي ۾ آهي، جيڪو بحرِ اسود (Black Sea) کي ڇهي ٿو. منهنجي سامونڊي نوڪريءَ وارن ڏينهن ۾ اسان مختلف جھازن تي ڪيترائي سفر هن ڪاري سمنڊ جا ڪيا، جنهن ۾ ڪيترائي بندرگاهه ترڪي، رومانيا، بلغاريا، جارجيا ۽ يوڪرين (اڳوڻي سوويت روس) جا آهن.
مشرقي عشق جي مشهور ڪهاڻي ”شيرين فرهاد“ جو واسطو، ترڪ روايتن موجب، هن صوبي ”اماسيا“ سان چيو وڃي ٿو. تاشووا ساوڪ ۽ گل گلزاريءَ سبب بيحد خوبصورت آهي. هي شهر يشيل ايرماڪ نديءَ (سائي رنگ جي نديءَ) جي ڪناري تي آهي. هيءَ ندي بحرِاسود (Black Sea) ۾ ڇوڙ ڪري ٿي. شيخ نعمت ننڍو هو ته هن کي هن جو والد مختلف مولوين جا واعظ ٻڌڻ لاءِ موڪليندو رهيو. اهڙيءَ طرح هن اسلام جي تعليم حاصل ڪئي ۽ 1955ع ۾ هو استنبول جي “سلطان احمد مسجد” (جيڪا ”بِلو مسجد“ جي نالي سان مشهور آهي ۽ استنبول ۾ ايندڙ سياحن جو مرڪز رهي ٿي). جو ٻانگو ٿي رهيو. هيءَ مسجد 1609ع ۽ 1616ع جي وچ واري عرصي ۾ ٺهي ۽ ”آيا صوفيا“ (Hagia Sophia) جي ڀر ۾ آهي. آيا صوفيا عيسائين جو گرجا گهر (Church) 537ع ۾ ٺهيو، جيڪو سلطنت عثمانيه جي ڏينهن ۾، 1453ع ۾ مسجد ۾ تبديل ڪيو ويو ۽ ان کي ”مسجدِ عثمانيه“ سڏيو ويو. 1935ع کان پوءِ هيءَ عمارت ميوزيم ۾ تبديل ٿي. اسانجو هر ماڻهو جيڪو استنبول گهمڻ اچي ٿو، اهو هن عمارت ”آيا صوفيا“ ۽ “بلو مسجد” جو ديدار ضرور ڪري ٿو. مٿي ذڪر هيٺ ايندڙ شيخ نعمت الله (جنهن عبدالله تڪازاوا ياڪوزائيءَ سميت ڪيترن ئي نوجوانن توڙي وڏي عمر جي جپانين کي اسلام جي راهه تي آندو) 1955ع ۾ هن مسجد جو ٻانگو ٿي رهيو. ان بعد هو ٻين به ڪيترين مسجدن ۾ ٻانگو ٿيو ۽ انهن ۾ واعظ پڻ ڪيائين. نه فقط ترڪيءَ جي مسجدن ۾، پر مڪي، مديني، جپان ۽ ٻين ملڪن جي ڪيترن ئي شهرن ۾ پڻ! کائنس هر دفعي اهو پڇڻ وسري ويو، پر پڪ اٿم ته هو پاڪستان ۽ انڊيا ۾ به ڪافي عرصو رهيو هوندو، جنهن ڪري هو اردوءَ کان به واقف آهي. پنهنجي مادري ٻولي ترڪي، انگريزي ۽ اردوءَ کان علاوه هو عربي، فارسي، جپاني، ويندي چيني ٻوليءَ کان به واقف آهي. پنهنجي زندگيءَ جي آخري سالن ۾ هن جپان ۾ رهڻ جو ارادو ڪيو ۽ گذريل ٽيهن سالن کان پنهنجي ڪٽنب سان جپان ۾ رهي ٿو. هو جپان جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ اسلام بابت ليڪچر ڏيندو رهي ٿو ۽ چندو گڏ ڪري مسجدون ۽ انهن ۾ مدرسا ٺهرائيندو رهي ٿو. هيستائين جپان جا سوين، بلڪه هزارين ماڻهو حاجي شيخ نعمت الله جي واعظن ۽ شخصيت مان متاثر ٿي اسلام قبول ڪري چڪا آهن. هو سڄو سڄو ڏينهن مسجدن ۾ گذاري ٿو ۽ ماڻهن کي اسلام بابت سوالن جا جواب ڏئي ٿو ۽ سندن مونجهارن جا اسلام جي روشنيءَ ۾ حل ٻڌائي ٿو. وڏي عمر (اٽڪل 85 سالن) جو هوندي به، هو اڄ به مختلف شهرن جا دورا ڪري اسلام جي تبليغ ڪندو رهي ٿو. شيخ نعمت الله جي زبان تي هر وقت اها دعا رهي ٿي:
“يارب! اسلام جي دشمنن کي هدايت عطا فرماءِ، جيئن هنن جي دشمني پيار ۾ بدلجي وڃي ۽ هو اسلام جي راهه تي اچن، جيئن تو حضرت عمر رضه، حضرت خالد رضه ۽ حضرت اڪرمه رضه جن کي هدايت عطا فرمائي“.