ڌوڙ وڏي ڍير مان پائجي
بنگلاديش جي ڪئپٽن حبيب چيو:
”يار ڪارا وڏا لاهه آهن. اسين ايشيا جا چريا رڳو وتنداسين پوسٽ آفيس ۽ اسپتالن جا ڏس پتا پڇندا. اميگريشن آفيس جا چڪر هڻندا ته اسان جي زالن کي جهٽ ويزا موڪليو ته اچن. موڪل جي ڏينهن ۾ سستا دڪان ڳولينداسين ته ڪٿي حلال گوشت۽ مرچ مسالا ملن ٿا. هي آفريڪن هتي پهچڻ سان سامان به پوءِ کوليندا، پهرين ڪا مڪاني لولي لنگڙي، گوري سئيڊش ڇوڪري ساهيڙي ٺاهيندا. پوءِ موچڙو به ڇوڪري جو ته منهن به ڇوڪري جو. هو پنهنجين موٽر ڪارن ۾هنن ڪارن کي ڀر ۾ ويهارين گهمائن به ته خريداري به ڪرائين.اهڙي طرح هنن شيدي شاگردن جون پنجئي آڱريون گيهه ۾ آهن.“
سريلنڪا جي ٻُڌ شاگرد پريرا (جيڪو ڪولمبو جي بندرگاهه جو ائڊمنسٽريٽر آفيسر آهي) چيو: ”بابا هنن آفريڪن همراهن ۽ هتي جي يورپي ڇوڪرين جو ساڳيو ڪلچر آهي. کائڻ پيئڻ نچڻ ڪڏڻ، ڪو غلط ڪم ڪندي جيل ۾ هليا ويندا ته به پرواهه نه ڪندا. جيل ڪاٽي ائين پيا هلندا ڄڻ حج يا هني مون تان موٽيا هجن. پر پاڻ واري علائقي- يعني بنگلاديش، هندستان، پاڪستان، سريلنڪا جي رهاڪن لاءِ اهو ڪم ڏکيوآهي. پنهنجي غريب توڙي امير جو واسطو، عزت ۽ سوشل زندگي گهر ۽ فئمليءَ سان آهي. نه فقط زال ۽ ٻارن سان پر ماءُ، پيءُ، ڀاءُ، ڀيڻ سان هر وقت ذهني واسطو ۽ ڳانڍاپو رهي ٿو ۽ سچي ڳالهه اها آهي ته پاڻ ان معاملي ۾ ڊڄون ٿا. پوءِ کڻي اسان ۾ ڪو مسلمان هجي، هندو يا ٻڌ هجي يا عيسائي.“
”پر هتي جون گوريون رنون به هنن شيدين تي مرن ٿيون،“ بنگلاديش جي حبيب چيو، ”مون ته ڪيترا دفعا ٽراءِ به ڪيو آهي پر اڃا تائين ڪا سئيڊن جي ڇوڪري ته ٺهيو پر پولينڊ جي پوڙهي به منهنجي اڳيان گاهه نٿي وجهي. سمجهه ۾ نٿو اچي ته ڪيئن حاصل ڪجي؟“
”ڇا؟ گاهه يا ڇوڪري؟“ پريرا پڇيس.
”لڳي ٿو،“ مون کلندي چيومانس، ”ته هتي جون يورپي عورتون اسان ڌارين مردن کان ڊڄن ٿيون. ان ڪري هو پنهنجن گورن سان ئي گڏ رهڻ بهتر سمجهن ٿيون. پر جيڪي تبديلي چاهين ٿيون اهي پوءِ يڪي چاهين ٿيون يعني يا ته بنهه اڇو هجي يا وري سخت ڪارو. ان ڪري ڪنهن ڪڻڪ رنگي يا هيڊي ڦڪي رنگ واري ايشيائي بدران ڪاري شيديءَ جي ويجهو وڃن ٿيون. يعني ڌوڙ پائجي ته ڪنهن وڏي ڍير مان پائجي.“