سهڻي سيڪريٽري
هن سال به جيئن ئي نوٽس بورڊ تي سرڪيولر لڳو ته جن کي ٽائپنگ سکڻي هجي اهي پنهنجا نالا لکن ۽ هفتي ۾ ٻه دفعا شام جو ٽائيپ سکڻ لاءِ تيار ٿين. ته اسان به جهٽ پٽ نالو ڏنو، جيئن ٻن آڱرين سان ٽائيپ ڪرڻ بدران سڀني آڱرين سان ٽائيپ ڪرڻ جي پرئڪٽس ٿئي. يونيورسٽيءَ طرفان ان آفر ۾ هڪ شرط رکيو ويو ته ٽائپنگ جي في هو ڏيندا پر ڏهن ڏينهن مان گهٽ ۾ گهٽ اٺ ڏينهن اسان کي ضرور وڃڻ کپي نه ته فيءَ جا ٻه سؤ ڪرونا اسان کي ملندڙ مهيني جي خرچيءَ مان ڪٽيا ويندا.
پهرين ڏينهن ته خوش خوش وياسين. پر پوءِ جلدي ٽائپنگ جا ڪلاس مٿي جو سور ٿي پيا. ڇو جو اسان سڀني اهوئي سوچيو ته ڪو اڌڪلاڪ ٽائيپ سکڻ سان اسان اهڙا ماهر ٿي وينداسين جهڙا پاڪستان ۾ ڪورٽن اڳيان رٽائرڊ آفيسر ڀڳل ٽائيپ تي ٽائيپ ڪندي نظر ايندا آهن. پر پوءِ پهرين ڏينهن ئي محسوس ڪيوسين ته عشق ناهي راند جيڪي کيڏن ڳڀرو. تنهن وانگر ٽائپنگ سمجهڻ هڪڙي ڳالهه آهي پر ائين ٽائيپ ڪرڻ اهڙو سولو ڪم ناهي جو مائي انيليءَ جو هڪ ٻه ليڪچر ٻڌي ڏهن ئي آڱرين سان ٽڪ ٽڪ ٽڪ شروع ڪري ڏيون. سچي ڳالهه ته اها، ته ٻن ڏينهن ۾، ٽائيپ ۾ صحيح طرح پنو وجهڻ به مس آيو ۽ انيليءَ کي جڏهن چيوسين ته هي ڏهن ڏينهن ۾ ايڪسپرٽ ٿيڻ ته مشڪل آهي، ته هن به چتاءُ ڏنو ته ان لاءِ ته گهٽ ۾ گهٽ ڏهه هفتا کپن سو به دل لڳائي روزانو ٻه ٽي ڪلاڪ پرئڪٽس ڪندؤ، ته پوءِ ڪم جهڙي ٽائيپ ڪري سگهندؤ. هن ’دل لڳائي‘ لفظ تي زور ڏيندي ان انداز سان چيو ڄڻ دل لڳائي اسان هرگز نه ڪنداسين، سو اسان هرگز سکي نه سگهنداسين. انهيءَ ڪري اسانجي بسم الله ئي موچاري نه ٿي. پهرين ڏينهن ئي دل ٽٽي پئي.
ٻن ڏينهن کانپوءِ ڪيترن ٽائيپ سکڻ کان توبهه ڪري ڪلاس روم وارو ڏيڍ ڪلاڪ ڪچهري ڪرڻ لڳا. يا وقت پاس ڪرڻ لاءِ هڪ آڱر سان ئي دوستن يارن کي خط لکڻ لڳا. ان خط لکڻ جي شروعات گهانا جي ائلس پنهنجي مڙس کي خط لکڻ سان ڪئي. هر هڪ ايندي ويندي کيس چيو ٿي: ”مڙسين کي اسانجا سلام لکجانءِ.“
”ائلس! منهنجا به سلام لکجانءِ.“ پري کان ويٺل آذربائيجان جي ٿلهي چنگيز چيو.
”مون کي چريو سمجهيو اٿوَ ڇا؟“ ائلس چيو، ”مڙس ڇا سوچيندو ته آئون ٻار ڇڏي هتي سئيڊن پڙهڻ آئي آهيان يا ترڪيءَ جي حسن بقال، آذربائيجان جي چنگيز، پاڪستان جي الطاف ۽ ٻين جا سلام نياپا پهچائڻ آئي آهيان.“
”چڱو ڀلا مون طرفانHello لکينس.“ ڪولمبيا جي ائنا روزا چيس
”سڀ ماٺ ڪري ويهو.“ ائلس چيو.
منهنجي ڀر ۾ آفريڪا جي هڪ ملڪ گنيءَ جي ويٺل شاگرد عورت چيو: ”ائلس ڪنهن عورت بابت ته هرگز مڙس کي نه لکندي.“
”ڇو ڀلا؟“ مون پڇيومانس.
”چوي ٿي ته سندس مڙس دل ڦينڪ عاشق آهي. هن يونيورسٽيءَ ۾ پڙهندڙ عورتن بابت لکانس ته هو توکي سلام چئي رهيون آهن ته، يڪدم سندن ائڊريس گهرندو.“
”پوءِ ڀلا اتي اڪيلوڪنهن جي آسري ڇڏي آئي آهيس؟“ مون پڇيومانس.
”ان لاءِ ٻڌائيندي آهي ته کيس ڏيج ۾ مائٽن وٽان هڪ خوفناڪ قسم جي نوڪرياڻي (حبشڻ) جيڪا ملي آهي، اها سندس سار سنڀال لهندي آحي ۽ مڙس جيڪڏهن ڪنهن غلط ڪم ڏي رغبت ڏيکاريندو آهي ته ان جا اسڪريو ٽائيٽ ڪندي آهي.“
”توبنهن! توبنهن!“ موراڪو جي امين چيو، ”انهي ڪري ته آئون گهانا يا سينيگال جي ڪنهن شيدياڻي سان شادي نٿو ڪريان. جيتوڻيڪ منهنجا ناناڻا انهن ملڪن ۾ آهن، پر مون صاف صاف چيو اٿمان ته آئون فرينچ ڳالهائيندڙ ڇوڪريءَ سان کڻي شادي ڪندس پر هجي اڇي رنگ جي.“
گنيءَ جي هيءَ شاگرد عورت امين جي ان جملي جو آخري حصو ٻڌي ڪاوڙ مان امين ڏي نهارڻ لڳي، موراڪو جو امين ۽ گنيءَ جي هيءَ شاگردياڻي ٻئي فرينچ ڳالهائيندڙ آهن ۽ ٻئي ڪارا آهن.
ٽائپنگ جي ڪلاس ۾ هرڪو ان انتظار ۾ هوندو هو ته ماسترياڻي- مئڊم انيلي فوٽن واري لسٽ کڻي حاضري هڻي ته ڀڄڻ جي ڪجي. ان چڪر ۾ هرڪو اڳيان ويٺل ڪرسيءَ تي انيليءَ ڏي اهاني بهاني پيو ويندو هو ته جيئن هو ڏسي ۽ حاضري لڳي.
انيليءَ بار بار اها صلاح ڏني ٿي ته ڏهه پندرهن منٽ ٽائيپ ڪري ٻه منٽ واڪ ڪريو. پر اسان ڏهه پندرهن منٽ واڪ ڪري ٻه منٽ کن ٽائيپ ڪئي ٿي. چنگيز، حسن بقال ۽ ماريطانيا جو شيخنا ته هتان هتان ڦري ڏکڻ واري دريءَ تي وڃي بيٺا هئا، جتان هيٺ سئمنگ پول تي نظر پئي ٿي.
”ڀلي توهان اتي بيهي وقت خراب ڪريو“، انيليءَ چتاءُ ڏنو، ”ٻئي سال جڏهن توهان کي ٿيسز ٽائيپ ڪرڻي پوندوَ ته پوءِ پاڻهي خبر پوندوَ.“
”ٽائپنگ مان فائدو ئي ڪهڙو آهي؟“ هڪ ڏينهن موريطانيا جي شيخنا غائوض انيليءَ کان پڇيو.
”ڪمال آهي!“ انيليءَ چيو، ”وڏو فائدو ته اهو آهي ته ٽائپنگ اچڻ ڪري راز وارا خط پٽ ۽ سرڪاري ڪاغذ توهان پاڻ ٽائيپ ڪري سگهندؤ.“
”پر آئون ته ان هوندي به ٽاپئنگ لاءِ هڪ سهڻي سيڪريٽري رکندس.“ آئوري ڪوسٽ جي ڪمانڊر مائيڪل چيو.
مائيڪل اوڀر آفريڪا جي ملڪ ڪوٽا ڊي آئوري کان آيل آهي، جيڪو ملڪ ڪجهه سال اڳ تائين، آئوري ڪوسٽ جي نالي سان مشهور هو. ’عابد جان‘ سندس مشهور بندرگاهه آهي، جنهن ۾ اسان جا پاڪستاني جهاز اڪثر ويندا رهن ٿا. منهنجي ڀر ۾ راحت عزيز ويٺو هو. تنهن ڪمانڊر مائيڪل جي مٿين ڳالهه تي نڪ کي موڙو ڏيئي مون کي آهستي چيو: ”ڌوڙ اٿس پئي. اها سهڻي حبشڻ سيڪريٽري الائي ڪهڙي هوندي. سينيگال جي ائميءَ جهڙي هجي ته به غنيمت.“
”يار تون ائميءِ کي ائين نه سمجهه.“ مون چيومانس.
”واقعي! مجنونءَ جي ليلى به ته ڪاري هئي. ائمي جا به ڪيترا مجنون ڊڪار ۾ ڦرندا هوندا.“ راحت چيو.
”بلڪل صحيح ٿو چئين.“ وراڻيو مانس، هتان ايم ايس سي ڪرڻ بعد سندس هڪ سان شادي ٿيڻ واري آهي. مون کي فئمليءَ سان دعوت ڏني اٿس. اوسي پاسي جي ڪنهن ملڪ ۾ هونداسين ته ضرور هلنداسين. ڪنهن زماني ۾ تيل وٺڻ لاءِ اسان جو جهاز ڊڪار ۾ ڏاڍو ويندو هو.“