هاڻي تہ وڃِي بادشاھہ بچي ٿو
شھنشاھہ اُن ڏينھن آزربائيجان مان واپس موٽندي، تھران مان لنگهڻ وارو هو. ماڻھو گهٽين ۾ سندس آڌرڀاءُ لاءِ بيٺل هئا. سڄو شھر نڪري آيو هو. کيس ڏسندي ئي هنن خوشيءَ وچان نعرا پئي هنيا ۽ تاڙيون پئي وڄايائون. مُنھنجي گهر جي گهٽيءَ جي ڪنڊ تي هڪ گئراج هئي، جنھن جي ڇت تي ماڻھن جي بي پناھہ پِيھہ هئي، مان بہ سڀني ٻارڙن سان، پنھنجي گهر جي بالڪُنيءَ ۾ بيٺل هئس ۽ پنھنجي بادشاھہ جي ديدار تي تاڙيون وڄائي رهي هئس. ڪھڙي خبر هئم تہ تيرنھن سالن کان پوءِ مان ان جي زال بڻجنديس.
فرانس جي اسڪول ۾ آرڪيٽيڪچر جي تعليم حاصل ڪندي، ڪجهہ ڇوڪرا مُنھنجا واقف بڻيا، ڪجهہ تہ پُرڪشش بہ هئا. مون کي لڳندو هو تہ کين مُنھنجي ان ڳالھہ تي ڪوبہ اعتبار ڪونھي تہ ”منھنجو ڪوبہ بواءِ فرينڊ ناهي...“
سندن سوالن کان بچڻ لاءِ مون اهو مشھور ڪري ڇڏيو هو تہ مُنھنجو هڪڙو بواءِ فرينڊ آهي، جيڪو سائٽَي يونيورسٽيءَ ۾ آهي.“ سائٽَي يونيوسٽيءَ وارن کي وري اهو ٻڌائيندي هئس تہ اهو اسڪول ۾ آهي... جي اهي اڃا بہ نہ مڃيندا هئا تہ مان تھران مان ڪو بواءِ فرينڊ ٻڌائي ڇڏيندي هئس... هنن سندس نالو محمود رکي ڇڏيو. هڪ ڏينھن مُنھنجي ڊيسڪ تي هڪ وڏين مُڇن واري پٽڪيدار همراھہ جي تصوير ٺاهي، ڪير هيٺان لکي ويو. ’فرح جو مڱيندو.... محمود.‘
1958ع جي بھار ۾ اسان کي خبر پئي تہ بادشاھہ راڻي ثريا کان الڳ ٿي رهيو آهي. ان شام جو مون پنھنجي ذاتي ڊائريءَ ۾ لکيو، ”شاھہ ۽ راڻي طلاق پيا وٺن... ڪيڏي نہ ڏُک جي ڳالھہ آهي.“
ڪُجهہ مھينن کان پوءِ پريس ٻڌايو تہ شاھہ کي هر قيمت تي تخت جو وارث گهرجي ٿو ۽ هُو شاديءَ لاءِ ڇوڪري ڳولي رهيو آهي.
”تون ڇو نہ ٿي شاھہ سان شادي ڪرين؟ ايڏي حَسِين تہ آهين...“ اهو مُنھنجي ڪلاسين جو پسنديدہ لطيفو هو. سڀ کِلندا هئا. مون بہ چئي ڇڏيو، ”توهان ڇو نہ ٿا کيس خط لکو ۽ ٻڌايو تہ هن لاءِ هڪ بي انتھا خوبصورت ڇوڪري هتي موجود آهي.“
۽ هنن جي ورندي هوندي هُئي، ”اهو ٻُڌاءِ، جي تون راڻي ٿي وڃي تہ پھريون ڪم ڪھڙو ڪندينءَ؟...“
”مان سڀ کان پھرين، اوهان سڀني کي پنھنجو ملڪ گهمڻ جي دعوت ڏينديس...“
مرمونَي نالي، هڪ افعاني ڇوڪرِي مُنھنجي دوست هُئي. سندس رڙ پئي پوندي هُئي، ”شاھہ کي توسان شادي ڪرڻ گهرجي، تون زبردست آهين...“
هڪ دفعي اسپين ۾ موڪلون گذاريندي، مرمونَي مون کي هڪ پوسٽ ڪارڊ ڏنو هو، جيڪو مون سنڀالي رکيو آهي. ان پوسٽ ڪارڊ ۾ هن عام ڇوڪرين وانگر لکيو هو... ”فرح ديبا = فرح پھلوي“ اها پھرين ڇوڪري هئي، جنھن مُنھنجو نالو، بادشاهي خاندان سان ڳنڍيو هو.
14 آڪٽوبر 1959ع تي مُنھنجي 21 هين سالگرھہ هئي، شاھہ مون کي رشتي لاءِ ’ها‘ ڪرائي هئي ۽ اهو راز مون کان رکيو نہ پيو ٿئي، آخرڪار مون پنھنجي سڀ کان ويجهي ساهيڙيءَ ايليءَ کي فون ڪيو:
”سڌو گهر اچ.... مون کي توکي خبر ٻُڌائڻي آهي...“
”ڇا...؟ هاڻي ئي ٻڌاءِ....“
”مان توکي فون تي نہ ٿي ٻڌائي سگهان... ٽيڪسي ڪر ۽ هتي هلي اچ... جلدي جلدي...“
”فرح... چري ٿي پئي آهين ڇا؟... ٻڌائي تہ سھي ڳالھہ ڇا آهي...؟“
”هڪ زبردست خبر آ...“
”تُنھنجي شادي پئي ٿئي ڇا؟“
”هائو...“
”زبردست.... ڪنھن سان!.... ڇا مان هن کي سڃاڻان ٿي...؟ مون کي هُن جو نالو ٻڌاءِ...“
”نہ ٿي ٻڌائي سگهان... تون ايندينءَ تہ توکي خبر پوندي. اڳ ۾ ئي تو پنج منٽ وڃايا آهن...“
”مون کان انتظار نہ ٿيندو“ هن مُنھنجي سئوٽن، ماساتن جا نالا ڳڻائڻ شروع ڪيا. ”ريزا... مان شرط سان چوان ٿي تہ اهو ’ريزا‘ آهي...“
”دماغ خراب ٿئي ڇا؟... ريزا تہ مُنھنجي ڀائرن وانگر آهي.“
”ڪامران!...؟“
”وري سوچ“
”پرويز... يحيٰ...“
”نہ ڪو پرويز... نہ يحيٰ...“
آخرڪار جيترا نالا کيس سُجهيا پئي، سي سڀ وٺڻ کان پوءِ هُن کلندي چيو، ”بس هاڻي تہ وڃي بادشاھہ بچي ٿو...“
”ها... اهو ئي آهي.“
هن کان رسِيوَر ڇڏائجي ويو، ڪُجهہ دير تہ واتان ڪجهہ بہ نہ پئي نڪتس.
(فرح پھلويءَ جي آتم ڪٿا ’اِنڊيَورِنگ لَو‘ تان ترجمو ڪيل)