عمر جو وڌڻ لازم آهي، پنھنجو وڌڻ اختياري آهي
مون کليو ۽ اتساھہ وچان وراڻيم، ”ڇونہ... ڀلي“ ۽ هن مون کي هڪ زوردار ڀاڪر پاتو.
”تون هن معصوم عُمر ۾ ڪاليج ۾ ڇا پئي ڪرين حسينه؟“ مون پُڇيو.
هن کلندي، مزاحيہ انداز ۾ موٽ ڏني، ”مان هتي هڪ امير مڙس ڳولڻ آئي آهيان، شادي ڪيان، ڪُجهہ ٻارَ ڄڻيان.“
”نہ... نہ.... سچي پچي...“ مون پُڇيو. مون کي سچ بہ اهو ڄاڻڻو هو تہ 87 سالن جي ڄمار ۾ هن ڪاليج ۾ داخلا جو ڪيئن سوچيو هو!
”مون کي سدائين ڪاليج ۾ پڙهائي ڪرڻ جو خواب تنگ ڪندو رهيو آهي ۽ هاڻي مان اهو خواب ماڻيان پئي“ هن مون کي ٻُڌايو. ڪلاس کان پوءِ اسين اسٽوڊنٽس يونين بلڊنگ ڏانھن وياسين ۽ گڏجي چاڪليٽ ملڪ شيڪ پيتوسين، بس هڪ لحظي ۾ ڄڻ تہ دوست بڻجي ويا هُئاسين. ايندڙ ٽن مھينن تائين اسين روز ڪلاس ۾ گڏ ويندا هُئاسين ۽ اتان نڪري ڪُجهہ نہ ڪُجهہ کائيندي پيئندي جام ڪچھري ڪندا هُئاسين. مان سدائين حيرانيءَ سان هن ”ٽائيم مشين“ کي ويٺو ٻڌندو هُئس، جيڪا پنھنجي سڄي ڄمار جا تجربا ويٺي مون کي ٻڌائيندي هُئي.
سال اندر ئي روز، سڄي ڪئمپس جو اهڃاڻ بڻجي وئي. جيڏانھن وک کڻندي هُئي تہ ڏاڍي سولائيءَ سان دوست ٺاهي وٺندي هُئي. هوءَ خوش لباس هُئي ۽ ٻين شاگردن جو ڌيان ڇڪائڻ ۾ سدائين ڪامياب ويندي هُئي. هوءَ ڇا تہ جِي رهي هُئي.
سئمسٽر جي خاتمي تي اسان کيس خاص تقريب ۾ ڳالھائڻ جي دعوت ڏني. هن جيڪي سيکاريو سو مان ڪڏهن بہ وساري نٿو سگهان. سندس تعارف ڪرايو ويو ۽ کيس ائين تي سڏيو ويو. جڏهن هن پنھنجي لکيل تقرير پڙهڻ شروع ڪئي تہ پنھنجن پنجن ڪارڊن مان ٽي ڪارڊَ، هيٺ ڪيرائي ويٺي. مونجهہ ۽ پشيمانيءَ وچان هن مائڪرو فون تي چيو، ”معافي گهران ٿي، مان ٿوري بدحواس آهيان، ڪاغذ مون کان ڪرِي پيا آهن ۽ انھن کي واپس ترتيب ڏيڻ مون لاءِ ڏُکيو ٿيندو، بس مان ڳالھايان ٿي، جيڪو ڪُجهہ مون کي سمجهہ ۾ اچي ٿو.“
اسين کلياسين پئي، هن پنھنجي نڙي صاف ڪئي ۽ چيائين، ”اسين راند کيڏڻ ان ڪري بند ڪونہ ڪندا آهيون، جو اسين پوڙها ٿي ويندا آهيون... اسين دراصل ان ڪري پوڙها ٿيندا آهيون جو اسين راند کيڏڻ بند ڪري ڇڏيندا آهيون. نوجوان رهڻ، خوش رهڻ ۽ ڪاميابي حاصل ڪرڻ جا رڳو چار راز آهن، روز کِلو ۽ مزاح ڳولي لھو.
توهان وٽ هڪ خواب جو هُئڻ ضروري آهي. جڏهن اوهان خواب وڃايو ٿا تہ ئي اوهان گذاري وڃو ٿا. الاءِ ڪيترا ماڻھو اوهان جي چوڌاري گهمندا ڦرندا رهن ٿا، جيڪي اصل ۾ تہ جيئرا ئي ناهن، مُئل آهن.
وڏي عُمر جو ٿيڻ ۾ ۽ وڏي ٿيڻ ۾ الاهي فرق آهي، جي توهان 19 سالن جا آهيو ۽ سڄو سارو سال، هنڌ بستري ۾ ليٽي پيٽي گذاريو ٿا ۽ ڪوبہ ڪم نٿا ڪيو تہ بہ توهان ويھن سالن جا تہ ٿي ويندؤ. جي مان 87 سالن جي آهيان ۽ لاڳيتو هڪ سال بستري ۾ گذاريان تہ بہ مان 88 سالن جي تہ ٿي وينديس نہ.... پوءِ....
ڪوبہ ماڻھو وڏي عُمر جو ٿي سگهي ٿو. پر اهو عمل، ڪا ذهانت، يا ڪو هنر نٿو کسي. ڳالھہ اصل ۾ اها آهي تہ تبديليءَ ۾ جاءِ ڳوليندي، عُمر ۾ اڳتي اچڻ گهرجي. ڪوبہ پڇتاءُ نہ رکو، اسان کي ڪراڙپ ۾ ڪنھن بہ اهڙي ڳالھہ تي پڇتاءُ ناهي رهندو، جيڪا اسان ڪئي هجي، پر پڇتاءُ ان ڳالھہ جو رهندو آهي، جيڪا اسان نہ ڪري سگهياسين تہ ڇو نہ ڪري سگهياسين. موت کان صرف اهي ماڻھو ڊڄندا آهن، جن کي پڇتاءُ هوندو آهي.“
هن پنھنجي تقرير جي پڄاڻي ’’روز‘ نالي گيت جهونگاريندي ڪئي. هن اسان سڀني کي ٻولَ سمجهڻ جو چتاءُ ڏنو تہ جيئن اهي اسان جي حياتين ۾ اسان کي ڪم اچن. سال جي پڄاڻيءَ تي، روز، ڪاليج جي ڊگري مڪمل ڪئي، جيڪو خواب هن سالن کان ڏٺو پئي.
گرئجوئيشن کان هڪ هفتو پوءِ، هُوءَ ماٺ ميٺ ۾ ننڊ ڪندي گذاري وئي. ڪاليج جي ٻن هزارن کان مٿي شاگردن کيس خراجِ عقيدت پيش ڪندي، سندس جنازي ۾ شرڪت ڪئي، جنھن بيحد شانائتي انداز ۾ اسان کي مثالي نموني اهو سيکاريو هو تہ اوهين جيڪي ڪُجهہ ڪري سگهو ٿا، ان لاءِ ڪڏهن بہ دير نٿي ٿي سگهي.
هي سڀ پڙهڻ کان پوءِ مھرباني ڪري، پنھنجن دوستن، خاندان ۽ ويجهن کي اها صلاح ضرور ڏجو تہ، ’ياد رکجي تہ عُمر جو وڏو ٿيڻ لازم آهي، پنھنجو وڌڻ اختياري آهي.‘