شخصيتون ۽ خاڪا

جـن سين لنئون لاڳي

ڪتاب ”جن سين لنئون لاڳي“ ٻلهڙيجيءَ سان تعلق رکندڙ ليکڪ ۽ صحافي اقرار پيرزادي پاران ٻلهڙيجيءَ جي ڪردارن تي لکيل خاڪن تي مشتمل آهي، جن کي هن ”مٽيءَ هاڻن ماڻهن جا خاڪا“ سڏيو آهي.
ٻلهڙيجي جيڪا مُهين جي دڙي ويجهو درياءَ ڪپ تي لٽل ماسڪو جي نالي سان مشهور آهي. ان ئي ٻلهڙيجيءَ جي ڪردارن کي پڙهندي مونکي پنهنجي ڳوٺ جا ڪيئي ماڻهو ياد آيا جن تي به ايئن ئي لکي سگهجي ٿو، پر اها اقرار جي خوبي آهي جو پنهنجي قلم ذريعي پڙهندڙ کي مَنڊي ڇڏيو اٿائين. هن مولائيءَ طبيعت ماڻهوءَ سان منهنجي ملاقات ناهي پر ملڻ جي آس اڃان به وڌي وئي اٿم. سندس ڪجهه خاڪن واريون شخصيتون مون به ٻڌيون آهن پر اقرار انهن جا نوان رخ به سامهون آندا آهن. ڪٿي ڪٿي ته اهڙا احساس لکيا اٿائين جو اکين مان پاڻي اچي وڃي ۽ ڪٿي ڪٿي ماڻهو کِلي کِلي ٿڪجي ٿو پوي.
Title Cover of book جـن سين لنئون لاڳي

ڀرپور فقير ساريو : زماني جو ستايل چوٽير فقير

ڀرپور فقير ٻلهڙيجي ڳوٺ جو هڪ يگانو فقير هو. سندس ڏاڙهي، مڇون، ڀرون ۽ مٿو ڪوڙيل هوندو هو، فقط وارن جي هڪ چڳ ڇڏيل هوندي هيس، جنهن ڪري تر جا ماڻهو کيس چوٽير فقير به سڏيندا هئا. چون ٿا ته شروعات ۾ ٻلهڙيجي ڳوٺ جي سارين واري مسجد جو پيش امام هو. سندس اصل نالو ارباب علي ساريو هو. پوءِ الائي ڪهڙو رنگ لڳس جو مسلمانڪي ڇڏي هندو يوگين جهڙو روپ اختيار ڪيائين. قلندري طريقت ۾ اچي اولادي امير ڪافيءَ وارن جو طالب ٿيو ۽ پوءِ سڄي ڄمار تلقين ۾ گذاريائين.
ڀرپور فقير اصل باڊهه جي ڀرسان گند شهر جو ويٺل هو. چون ٿا هو نهايت حسين جميل انسان هو. شروعات ۾ باڊهه اسٽيشن تي حمالي ڪندو هو. تڏهن وزن کڻڻ جا مقابلا ٿيندا هئا. هڪ دفعو پنجن مڻن واري ٻوري کڻي انعام به حاصل ڪيائين. انهن ڏينهن ۾ ڪنهن سندس مائٽن جي پلاٽ تي قبضو ڪري اتي عَلم پاڪ لڳائي ڇڏيو هو. ڀرپور فقير قبضو ڇڏائڻ جا وڏا وس ڪيا پر ڪنهن به سندس ڳالهه نه ٻڌي. سڀڪو علم پاڪ جو ٻڌي خاموش ٿي پئي ويو. نيٺ فقير پاڻ اهو علم پاڪ لاهي قبضو ڪندڙن جي گهر ۾ ڇڏي آيو. اهڙي خبر جڏهن ٻلهڙيجيءَ ۾ سارين کي پئي ته انهن متيري سارئي کي موڪلي ڀرپور فقير کي پنهنجي ڳوٺ آڻي رهايو ۽ سندس شادي امليءَ سان ڪرائي. ايئن هو هميشه لاءِ هِتان جو ٿي ويو.
شروعات ۾ هن درگاهه ملوڪ شاهه تي رياضت ڪئي پر ماڇي فقيرن جي مخالفت سبب پنهنجو مئخانو اڏيائين. فقير وٽ ڪابه مايا نه هئي، ان ڪري هن هڪ ڦٽل موري کي ڊاهي ان مان پڪيون سِرون ڪڍي کوهه کڻايو ۽ وڻ رکيا. تڏهن ٻلهڙيجيءَ ۾ اڃا بجلي ڪانه هئي، جنهن ڪري گرمين جي ڏينهن ۾ قيامت برپا هوندي هئي پر ڀرپور فقير جو مئخانو، جنهن کي هو لال باغ سڏيندو هو، ڄڻ جنت جو ٽڪرو هو. فقير پنهنجي مئخاني ۾ جهجها وڻ پوکيا هئا، جيڪي پاڻ ۾ اهڙي طرح ملي ويا هئا جو آسمان ڏسڻ ۾ نه ايندو هو ۽ گرمين ۾ ٽاڪ منجهند جو سمورا ڳوٺ وارا ڀرپور فقير جي مئخاني ۾ اچي ويهندا هئا، جتي کوهه ۾ نار هلندو رهندو هو. ڳوٺ جا ماڻهو منجهند جو اتي اچي سنان ڪندا هئا. فقير کي ماڻهن جي خدمت ۾ سڪون ملندو هو. هن وٽ هڪ ڍڳو هو، جيڪو سدائين نار ۾ جٽيل هوندو هو. پوءِ فقير جي هڪ پاڙيسري ڏاڍي مڙس اهو ڍڳو چوري ڪرايو. فقير پاٿاريدار وٽ ويو، کيس ڍڳو واپس ڪرائڻ جو چيائين، جنهن تي ان پاٿاريدار سيد سڳوري، فقير کي چيو، ”ڍڳو، پنهنجي عليءَ کان وٺ.“ ان تي فقير کيس چيو ته عليءَ جو ڍڳو مان پاڻ آهيان. پوءِ فقير پاڻ نار هلائيندو هو، ساڳي طرح سڄو ڳوٺ اچي سنان ڪندو هو ۽ ماڻهن کي ڏسي فقير ڏاند وانگر اُکيون هڻندو هو. پوءِ آخري ڄمار تائين فقير پاڻ ڍڳو ٿي نار هلايو ۽ ڍڳن وانگر کيس به جسم تي وڍا پئجي ويا پر پنهنجي ڪرت جاري رکيائين.
ڀرپور فقير راڳ جو به وڏو شوقين هو. ان ڪري هن جي مئخاني تي هر چنڊ جي چوڏهين رات محفل لڳندي هئي، جنهن ۾ ڳوٺ جا ڳائڻا به ايندا هئا ته ڪڏهن ڪڏهن پري پري جا فنڪار به پهچي ويندا هئا. فقير استاد منظور علي خان جو وڏو پرستار هو.
هڪ ڀيري فقير جو پٽ ۽ سيد صالح شاهه ويجھي ڳوٺ مان ڏاند چوري ڪري آيا. اها کڙڪ فقير کي پئجي وئي. گهڙي نه گذري ته ڳوٺاڻا به پير ڪڙيندا فقير جي آستاني کان گذريا. فقير کانئن حال احوال پڇيا ۽ پوءِ کين ٻڌايو ته اهو ڏاند منهنجي پٽ امام بخش عرف ڪڪڙائي ۽ سيد گمبل شاهه جي پوٽي صالح شاهه ٻڌو آهي. دير ئي نه ٿي، ٻئي همراهه جهلجي پيا. ڏاند واپس ڪيائون. انسپيڪٽر ڪجلو، فقير کان ڏاڍو متاثر ٿيو ته ههڙي دؤر ۾ به ڪي اهڙا انسان آهن، جيڪي حق سچ جو ڪلمو ڀرين ٿا. بهرحال پوءِ فقير کي گهر واريءَ تنگ ڪري ڏنو. روئڻ پٽڻ شروع ڪيائين، ماني کائڻ کان بس ڪيائين. نيٺ فقير مجبور ٿي ڪجلي انسپيڪٽر ڏانهن هلي ويو ۽ کيس چيائين، ”صاحب ڇوري کي ڇڏ، ماڻس جي ڳهڻ لهي پئي آهي.“ ڪجلي انسپيڪٽر کلي ڏنو ۽ سندس پٽ مان هٿ ڪڍيا.
ڀرپور فقير جي مئخاني تي هڪ ڀيري سيوهڻ جا ڪي سرگرا فقير آيا ۽ کانئس پڇيائون ته “هيءَ بيراڳڻ جيڪا تو رکي آهي، ان جي طريقت ۾ ڪهڙي اهميت آهي ۽ هي جيڪي ڪنٺا ڪولابا تو پاتا آهن، انهن جي فضيلت به بيان ڪر!“ فقير کين چيو ته “هي لوهه جو ٽڪرو آهي ۽ هي پٿر آهن. جيڪڏهن توهان کي کپن ته ڀلي کڻي وڃو، مون کي منهنجي رياضت ڪرڻ ڏيو. پوءِ جڏهن فقيرن ڀرپور کي نار ڪاهيندي ۽ سڄي ڳوٺ کي وهنجدي ڏٺو ته هو اچي فقير جا هٿ چمڻ لڳا.
زندگيءَ جي آخري گهڙين ۾ فقير جي جاءِ تي سندس ذات وارن قبضو ڪيو. ڳوٺ واسين کي فقير سان بيحد پيار هو، ان ڪري ڳوٺ وارن کين ڏنڊا هڻي ڀڄائي ڇڏيو پر پندرهن ڏينهن کانپوءِ هُو وڏي تياريءَ سان ٻيهر قبضو ڪري ويهي رهيا. ٿورو ئي عرصو پوءِ، پاڻ ۾ وڙهي پيا. نتيجي ۾ هڪ ڄڻو مارجي ويو. همراهه ڪجهه سال جيل ۾ رهيا. پاڻ ۾ ٺاهه ڪيائون. خون بها ڀريائون ۽ فقير کي پنهنجي جاءِ به موٽائي ڏنائون ۽ کانئس معافي به ورتائون.
ڀرپور فقير 1982ع ۾ لاڏاڻو ڪيو، کيس پنهنجي ئي مئخاني تي مٽيءَ ماءُ حوالي ڪيو ويو. بعد ۾ سندس گهر واري به اتي دفن ڪئي وئي. اڄ به اها جاءِ موجود آهي، جيڪا سندس پٽ سنڀاليون بيٺو آهي پر هاڻ اتي اهي وڻ نه رهيا آهن ۽ فقير جي لاڏاڻي کان پوءِ لال باغ لوٺو ٿي ويو آهي. ڪامريڊ سوڀي گيانچنداڻي به ڀرپور فقير تي ڪالم لکيو هو جنهن ۾ ڄاڻايو هئائين ته هُن کيس وصيت ڪئي هئي ته مرڻ بعد کيس پورڻ بدران هندن وانگر ساڙيو وڃي.
فقير جي مئخاني تي اڄ به 14هين جي تاريخ لڳندي آهي پر اتي اها اڳوڻي محبت نه رهي آهي.