مائي پري ماڇياڻي : چرچن ۾ مردن کي مات ڏيندڙ مائي
1976ع ۾ ڪنهن جي ڏٽن تي خاندان سميت سعودي عرب وڃڻ لاءِ تيار ٿي، جيڪي به ڳهه ڳٺا هئس، سي سڀ ڳاري ڇڏيائين، جيڪو به مال رزق هئس، اهو کپائي ڇڏيائين. اوڙي پاڙي توڙي قرب وارن کان ڪجھه قرض به ورتائين، چي:“سعوديءَ خير سان وڃان، توهان جو سمورو قرض لاهي ڇڏينديس.“
اهڙي نموني رڳو گھر جي جاءِ پاڙي وارن کي امانت طور ڏئي موهن جو دڙو ريلوي اسٽيشن کان ڪراچيءَ لاءِ رواني ٿي وئي. پويان رهيون رڳو ماسي پريءَ جون ڳالهيون. اٽڪل مهيني کن کانپوءِ موهن جو دڙو ايئرپورٽ تي ويٺل ڳوٺاڻن ماسيءَ پريءَ کي پنهنجي خاندان سميت جهاز مان لهندي ڏٺو. هوءَ لائونج ۾ داخل ٿي، هڪ ٿنڀي کي ڀاڪر پائي بيهي رهي ۽ ڪا گھڙي ٿنڀي کي چميون ڏيندي رهي. ان مهل سندس نظر اتي بيٺل ڳوٺاڻن ڀائو محب، ڀائو منور، ڀائو غلام صديق ۽ ٻين تي پئي ته ٻيهر ٺلهه کي چمندي چيائين” حق مدني! سڀ ڳوٺ جا ماڻهو...!!“ جڏهن کيس ٻڌايو ويو ته ”ماسي تون مديني نه پر مهين تي لٿي آهين“ تڏهن پٽڻ ۽ پار کڻڻ شروع ڪيائين: ”اڙي مارئي جي ڏاڙهي ڪوڙيان، قبر کڻانس، مون سان ظلم ٿي ويو، مان برباد ٿي ويس. شل قهر پويس، شل ڪاريءَ تي پير پويس. مون سان ناحق ڪري ڇڏيئين.“ سڀني کي ڳالهه سمجھه ۾ اچي وئي ته دلال ماسي پريءَ سان دوکو ڪري کيس مديني بدران ڪراچيءَ کان مهين جو دڙو ايئرپورٽ جون ٽڪيٽون وٺي ڏنيون هيون.
ان واقعي کانپوءِ ڳوٺ جا اڪثر ماڻهو ماسي پريءَ کي ”حق مدني!“ ڪري مخاطب ٿيندا هئا، جنهن تي انهن کي به ست سُريون سڻائيندي هئي ته ان ٺڳ جي به ستن پيڙهين کي ياد فرمائيندي هئي.
اڌ عمر گذرڻ کانپوءِ دائپو به شروع ڪيائين. ماڻهن سان چرچا به جاري رکندي آئي. اسان جي ڳوٺ ۾ لڏي آيل شيروءَ جي ڳوٺ وارا ماڇي مرڻي توڙي پرڻي چرچا ڪندا رهندا آهن. پڦي پريءَ جو مڙس گذاري ويو. جڏهن چاچي قائم جو گھر مان جنازو کنيو پئي ويا ته ان وقت پڦي پري پار کڻندي ۽ اوسارا ڪندي سندس کٽ پٺيان اچي رهي هئي ته سندس ذات جي هڪ همراهه ساڻس چرچو ڪندي چيو ”روئين ڇالاءِ ٿي! مان جو ويٺو آهيان، تون ڪا ڳڻتي نه ڪر!“ تنهن تي ماسي پري روئڻ وساري کيس گارين ۾ شروع ٿي وئي.
ماسي پري هڪ ڀيري اسان جي ڪچي واري ڳوٺ آئي. ان وقت شام ٿي وئي هئي، مان ان وقت پنجون درجو ٻلهڙيجيءَ ۾ پڙهندو هئس، جو نياپو اچي ويو ته سڀاڻي امتحان ٿي رهيا آهن، ڪيئن به ڪري پهچ. سو اسان ٻئي ٻلهڙيجي هلڻ لاءِ تيار ٿياسين. دڳ تي وهندڙي وهي آئي هئي ۽ پاڻي وڏو هو. مان ۽ ماسي پري ٻئي اڻ تارو هئاسين پوءِ به پاڻيءَ ۾ لهي پياسين. پاڻي تمام وڏو هو ۽ اسان ٻنهي جا پير نڪري ويا. هن مون ۾ هٿ وجھڻ جي ڪوشش ڪئي ته پرينءَ ڀَرَ تي ڪجھه ڳوٺ جا ماڻهو اچي رهيا هئا، جن پڦيءَ کي گاريون ڏئي چيو ته ”ڇوڪري ۾ هٿ نه وجھجان“ پوءِ انهن اسان ٻنهي کي پاڻيءَ مان ڪڍيو. انهن ۾ محبوب ابڙو عرف رياضت فقير به هو جيڪو به ڏاڍو چرچائي ۽ مزيدار ماڻهو هو. ان واقعي کانپوءِ مان، ان مان اچي ڦاٿس. هو جنهن ويل به ملي ته اها ڳالهه ڪري ”اقرار مائي پريءَ سان ڍنڍ پيو ٽپي، ان کي ترڻ لاءِ بنڊي ڏنائين جيڪا نڪري ويس. پوءِ ته همراهه کي ٻوڙي پئي پر اسان بچائي ورتس.” هڪ ڏينهن علي شير چهواڻ جي هوٽل تي محبوب فقير به ويٺو هو . ساڳي ڳالهه ڪيائين. مونکي به رونشو لڳو، پڦي پريءَ جو گھر ڀرسان هو، سو مان سندس گھر وڃي کيس سڄي ڳالهه ٻڌائي، بلڪه ڪجھه وڌائي ٻڌائي. پوءِ ته پڦي پري هوٽل تي ويهارو کن ماڻهن سامهون اهڙي ڪيس، جهڙي ٻرڙو ڪري ٻارن سان.
پڦي پري ڏوڪريءَ جي بس اسٽاپ تي سوزوڪيءَ ۾ ويٺي هئي. اتي سندس ذات وارو هڪ همراهه ڇولا کپائيندو هو، جنهن جون مڇون انڊين فلم شرابيءَ واري نٿو لال جي مڇن جهڙيون هيون. اتي هڪ همراهه ڇولن واري کي پنج رپيا ڏئي چيو: هُن مائي کي ڇولا ڏئي آ. ائين چئي هُن پڦي پريءَ کي اشارو ڏئي ڇڏيو. جيئن ئي پڦي پريءَ کي ڇولا ڏنائين ته هن جملو وهائي ڪڍيس: شهپر ته ڪهڙا ٿي! ڀڙوت ٿو ڪرين؟ ويچاري ڇولن واري جي حالت ڏسڻ جهڙي هئي. همراهه ٿالهه کڻي جو پيرن تي زور رکيو ته وري ڪڏهن به اسٽاپ تي نظر نه آيو، البت شهر ۾ ڇولا وڪڻندو رهندو هو.
مائي پري اٽڪل 70 ورهين جي ڄمار ۾ 2009ع ۾ وفات ڪئي. تڏي تي ويٺل سڀئي ماڻهو سندس ڳالهيون ياد ڪري کلي رهيا هئا.