شهاب الدين ۽ امير بخش : ڇهي ۽ ڊهي
امير بخش تعليم حاصل نه ڪئي، ان ڪري کيس سرڪاري نوڪري نه ملي، باقي هن هر ڪم ڪيو. ڪراچيءَ ۾ مزدوري ڪئي ته ڳوٺ ۾ به. هڪ دفعي هي ٽئي ڀائر ڪراچيءَ جي هڪ ڪوارٽر ۾ رهيا. سندن وڏو ڀاءُ شهاب الدين هنن کي ماني کارائڻ لاءِ سير کن ساوا مرچ وٺي آيو. هن ساون مرچن ۾ ڳاڙها مرچ وڌا ۽ ٿورو ذائقو بدلائڻ لاءِ ڪارن مرچن جي ڇنڊ به ان ۾ وڌي. اهي تري، مانيون پچائي ڀائرن کي چيائين ”اچو ته کائون.“ همراهن گرهه کائڻ سان ئي ماني مان هٿ ڪڍيا. شهاب الدين چين ”مان هيترو خرچ ۽ خفو ڪيو آهي، هاڻي ماني نه کائيندئو جو اوهان جي بادشاهي آهي. ڏسان ڪيئن نٿا کائو!؟“ ائين چئي همراهه ماني ٿڦڻ وارو ويلڻ کڻي بيهي رهيو. هاڻ ته همراهه ڦاسي ويا. نيٺ همٿ ڪري قربان ڀت ٽپي ڀڄي ويو پر امير بخش پڪڙجي پيو. هو روئيندو اکيون آليون ڪيو نڪ وهائيندو به رهيو ته ماني به کائيندو رهيو. پاءُ کن مرچ مس کاڌا هئائين جو سندن ڀيڻويو ڪاڪو عبدالرحيم پيرزادو اچي ويو، جنهن امير بخش کي ڇڏايو.
امير بخش ٻلهڙيجي ڳوٺ جي هر دلعزيز شخصيت هو. ڪنهن جو به ڪاڄ ٿيندو هو ته جھُمر ضرور هڻندو هو. کيس چڱي خاصي گھور به پئجي ويندي هئي. ڳوٺ ۾ درگاهه ملوڪ شاهه تي ملاکڙا لڳڻ لڳا ته امير بخش عرف ”ميرو“ به ملهه وڙهڻ شروع ڪئي. جيئن ته هي قداور ۽ طاقتور مڙس هو، ان ڪري پهلوان کي مٿي کڻي ويندو هو پر کيس ملهن وارا اکر نه هوندا هئا، ان ڪري ماڻهن کي پيو ڏسندو هو ته هن کي ڪاڏي ڪيان. اهڙي نموني امير بخش جي ملهه ڏاڍو مزو ڪندي هئي.
همراهه کي ڪجھه وقت چور ٿيڻ جو به شوق ٿيو، پر ٻين چورن سان گڏجي ڪڏهن به واردات نه ڪيائين. اڪيلو ئي اهو ڪم ڪندو هو. گھڻو ڪري ڪنهن هاريءَ جي ٻار کي ٻرو ڏيندو هو. هڪ دفعي وڏيري اِمن جي اوطاق ۾ رکيل ان مان هڪ پاچڪو چورائيندي پڪڙجي پيو.
جڏهن کانئس پڇيو ويو ته ”تو اهو ڏوهه جهڙو ڪم ڇو ڪيو آهي؟“ تڏهن جواب ڏنائين”ڏوهه جهڙو ڪم مون نه پر توهان ڪيو آهي. توهان کي جڏهن خبر آهي ته اسان موالي ماڻهو سگريٽ لاءِ پريشان آهيون ته پوءِ اوهان سرعام انُ ڇو ٿا رکو. ڪنهن گُنديءَ يا پليءَ ۾ انُ رکو ته اسان ڇو کڻنداسين!؟” امير بخش کي فقراءُ ۾ ڪنگ فقير به سڏيو ويندو هو.
امير بخش اڪثر ڳوٺ جي فقراءُ سان سيوهڻ ويندو هو، جتي سندن بيٺڪ حقاني ڪافي هئي. اتان ڪڏهن ڪڏهن پيادل لاهوت به ويندو هو. 1987ع ۾ هو ڳوٺ جي سنگت سان قلندر شهباز جي ميلي تي ويو، جتان ڳوٺ وارا سڀ موٽي آيا پر امير بخش لاهوت وڃڻ لاءِ تيار ٿيو. ان سال پاڻيءَ جي سخت کوٽ هئي ۽ هن جي طبعيت به خراب هئي، جنهن ڪري هن ڀت جبل جي پاڙ ۾ دم ڏنو ۽ اتي ئي کيس دفن ڪيو ويو.
شهاب الدين به ڪيترائي ڪم ڪيا ۽ ڏاڍو پئسو ميڙيو پر کپايو ڪجھه به نه. طاهري تي چڙندو هو. گھڻو پوءِ خبر پئي ته همراهه ڪمند جي چيچڙي تي تازو ڳڙ کائڻ ويو هو ۽ اهو جھجھائيءَ سان کائڻ ڪري کيس دست ٿي پيا هئا. پوءِ ڳڙ جو نالو وٺڻ بدران ڇوڪرن طاهري چوڻ شروع ڪيو ته اها سندس چڙ بڻجي وئي، ڇاڪاڻ جو سمجھي سڀ ڪجھه پيو.
شهاب الدين ڪڏهن به بيماريءَ ۾ دوا نه ورتي. ڪراچيءَ ۾ ڊاڪٽر محمد حسن پيرزادي (صحافي انور پيرزادي جي ڀاءُ) وٽ ملازم هو. جڏهن به بخار ٿيندو هئس ته دوا نه وٺندو هو. سنگت ساٿ ٽوڪيندي هيس ته ”هيڏو ٿو ڪمائين، ڪهڙا پٺتي ٻار ٻچا اٿئي. مرين ٿو ته به دوا نٿو وٺين، ميان ڪنهن ڊاڪٽر کي ڏيکار!“ تڏهن به شهاب الدين جو هڪ جواب هوندو هو ته ”منهنجي بخار جو علاج ڪنهن به ڊاڪٽر وٽ ناهي، منهنجو بخار بي پيرو آهي. جيستائين ان جي بي عزتي نه ٿيندي، تيستائين هرگز نه لهندو. توهان مهرباني ڪري مونکي عبدالرحيم وٽ ڇڏي اچو. منهنجو علاج فقط ان وٽ آهي.“ صبح جو کيس همراهه سندس ڀيڻيوي عبدالرحيم (صحافي زلف ۽ سهيل جي والد) وٽ ڇڏي ايندا هئا. اتي هو کيس علاج جي گذارش ڪندو هو. ڪاڪو عبدالرحيم ٺپ جواب ڏئي ڇڏيندو:” نه بابا، اهو ڪم مون کان نه ٿيندو. اسان فقراءُ ماڻهو، ڪنهن سان ڳورو ڳالهائيندا ئي نه آهيون. هونئن تو منهنجو ڪهڙو ڏوهه ڪيو آ جو مان ائين ڪيان.“ پوءِ شهاب الدين ابداڻي مان ڏوڪڙ ڪڍي ڪاڪي عبدالرحيم جي تريءَ تي رکندو هو ۽ ٻانهون به ٻڌندو هو. اهي ڏوڪڙ کيسي ۾ رکي ڪاڪو عبدالرحيم شروع ٿي ويندو هو: ”ڀيڻان ٿوڪا، نه گھر جا نه گھاٽ جا، رڳو رلندا وتندا، هنن کي ڪو موچڙو هڻڻ وارو ناهي. پرائي مال تي وتندا مکين وانگر لامارا ڏيندا. لوسي ڪنهن جاءِ جا!“
مائٽ شهاب الدين جو منهن ٽامڻي هڻي ويندو هو ۽ ڪاوڙ ۾ سڄو ڦوڪجي ويندو ۽ سندس جسم ڏڪڻ لڳندو هو. تڏهن ڪاڪو عبدالرحيم ويٺلن سان مخاطب ٿيندو هو: ”اڙي وجھو لوسيءَ مٿان رلهي، کائڻ جا کرا ڪم جا ٻرا، نڀاڳا چنڊا.“ ٻئي ڏينهن ڪاڏي ويو بخار، شهاب الدين وري اهڙي جو اهڙو. هن 2009ع ۾ وفات ڪئي.