گل فقير مڱڻهار : سورٺ کان ونءُ ويندڙ منگتو
ٻارهي جي موقعي تي اهڙي ئي محفل هلي رهي هئي. گل فقير مڱڻهار واڄو ڪري رهيو هو. آئون ان وقت ڏهن ٻارهن ورهين جو هئس. استاد علڻ مونکي ڪن ۾ چيو ته گل فقير کي سورٺ جي فرمائش ڪر. ائين چئي استاد علڻ ته هليو ويو. مون اٿي وڃي گل فقير کي چيو: ”استاد اسانکي سورٺ ٻڌاءِ!“ فقير سورٺ جو نالو ٻڌندي ئي باهه ٿي ويو. مونکي ته ڪجهه نه چيائين پر استاد علڻ کي گهڻو ڪجهه چئي ويو. ان وقت فقير يار محمد چيس: ”علڻ ته هتي آهي ئي نه. هي ٻار آهي، هن بس راڳ جو نالو ٻڌو آهي ۽ توکي ان جي فرمائش ڪئي اٿس، ان ۾ ناراض ٿيڻ جي ڪهڙي ڳالهه آهي؟“ گل فقير ورندي ڏيندي چيو ”اهڙي ڳالهه هئي ته ٻيا به کوڙ سارا ڳائي ويا آهن، انهن کان اها فرمائش نه ڪيائين ۽ مون کان ٿو فرمائش ڪري! معنى هن کي علوءَ مڇرايو آهي.“ گهڻو پوءِ خبر پئي ته گل فقير جتي وڏا وڏا راڳ ڪري ويندو آهي. خيال، ٺمريون ۽ ترانا ڳائيندو آهي، اتي کيس سورٺ راڳ ڏاڍو ڏکيو لڳندو آهي. گل فقير ڳالهين جو ڳهير آهي. ورهاڱي کان اڳ واريون ڳالهيون هجن يا پوءِ واريون ڳالهيون، ائين ٻڌائيندو آهي، ڄڻ ته هاڻي سندس اکين آڏو اهو واقعو ٿيو هجي. هونئن گل فقير ڀٽائيءَ جي هن بيت جي هوبهو تصوير آهي:
اندر مُلهه امل، ٻهر ڪوجها ڪاپڙي...
قد جو بندرو ۽ ڪلين شيو، وري مٿي تي پٽڪو. ڳالهه ڪرڻ جو انداز اهڙو جو ماڻهو کلي کلي کيرو ٿي پوي. گل فقير راڳين جا قصا اهڙي ته شدمد سان ٻڌائيندو آهي، جو دل چوندي آهي ته اهي قصا پيا ٻڌجن. هڪ ڀيري ٻڌايائين ته هنن جي ڳوٺ جو هڪ همراهه جيڪو ذات جو گوپانگ هو، انڌي منڊي ڍولڪ وڄائيندو هو، هڪ خراب عادت اها هيس ته جڏهن به ڪنهن پير فقير جي ميلي تي مونکي ڏسندو هو ته مون کان ڍولڪ يا دهل کسي پاڻ وڄائڻ شروع ٿي ويندو هو. مون کي خار ته ڏاڍا چڙهندا هئا پر ماٺ رهڻو پوندو هو.
هڪ دفعي ٻلهڙيجي ڳوٺ ۾ وڏيري خاڪي ابڙي جي پٽن جي طهر جي ڪاڄ تي خانصاحب استاد الهڏنو خان نوناري آيل هو، جنهن سان طبلي وارو سُٺو نه هو. هن مونکي چيو ته فقير! طبلي وارو مزي جو ناهي، سو تون کڻي ڍولڪ تي مون سان سنگت ڪر. مون سوچيو ته اڄ گوپانگ کان پلاند وٺڻ جو سٺو موقعو آهي، ان ڪري مون گوپانگ کي چيو: ”استاد سان تون ڍولڪ وڄائيندين؟“ گوپانگ نه ڪئي هم نه تم، ڍولڪ کڻي خانصاحب جي ڀرسان ويهي رهيو. خانصاحب کيس چيو ”دادري ڪا ٺيڪا لگائو.“ گوپانگ کي دادري جي ڪهڙي خبر، سو گٿل ڪتي وانگر واڇون هڻڻ لڳو. هڪ ٻه دفعو سمجهائڻ جي باوجود جڏهن همراهه پٽڙيءَ تي نه چڙهيو ته خانصاحب کي جلال اچي ويو ۽ ورائي کيس چماٽ هڻي ڪڍيائين. الهڏني خان نوناريءَ کي فرسٽ ڪلاس مئجسٽريٽ جا اختيار به حاصل هئا. سو ان وقت حڪم ڪيائين ته هن کي وڻ سان ٻڌي ڇڏيو ۽ ان جي پاڙ ۾ پاڻي وجهو ته جيئن کيس ماڪوڙا کائين. ان وقت مون (گل) خانصاحب کي عرض ڪيو ته هي جتي ڪٿي منهنجي بي عزتي ڪري مون کان ڍولڪ کسي وٺندو آهي. پوءِ ته خانصاحب اهڙي ڪيس جهڙي ٻرڙو ڪري ٻارن سان. ڪتي ڪن وڍيا، ان کان پوءِ گوپانگ وري ڪڏهن منهنجي ڪنهن ساز ۾ هٿ نه وڌو.
گل فقير جو راڄ تمام وڏو آهي. ڪٿي نه ڪٿي ڪنهن شادي، طهر ۽ چٺيءَ جا پروگرام کيس پيا ملندا هئا پر جي کيس ٻه چار ڏينهن اهڙو پروگرام نه مليو ۽ کيس خبر پئي ته ڦلاڻي درگاهه تي سکان کڻي آيا آهن ته اتي پهچي واڄو شروع ڪري ڏيندو هو. جڏهن کانئس پڇبو هو ته فقير ڪيئن اچڻ ٿيو آهي، ته ٺهه پهه جواب ڏيندو هو ته ”ڏونڪا باسيل هئا، جيڪي ڏيڻ آيو آهيان.“
گل فقير مڱڻهار هاڻي اچي 90ورهين جي ڄمار کي پهتو آهي، ان ڪري شادين مرادين تي گهٽ وڃي ٿو پر راڳ سان ته هن جو ٻنڌڻن کان رشتو آهي، ان ڪري نظر گهٽ هئڻ ۽ ٻين تڪليفن باوجود اچي محفلن ۾ پهچندو آهي. ڀنگ اڄ به ڏينهن ۾ ٻه ڀيرا پيئندو آهي پر هاڻي جيئن ته همراهه ڪمزور ٿي ويو آهي، ان ڪري گهاٽيءَ بدران ٿوري ڇڊڙي ڪري پيئندو آهي. هڪ دفعي درگاهه سخي شاهه جمال جو ٻارهو هو، ان ۾ گل فقير مالڪؤنس جو خيال ڇيڙيو. مون استاد علڻ ڏانهن ڏٺو، جيڪو گل فقير کي مسلسل داد ڏئي رهيو هو. گل فقير جڏهن بس ڪئي ته استاد علڻ وڌي وڃي کيس ڀاڪر پائي مبارڪ ڏني. گل فقير کي ٻه پٽ آهن، جيڪي پنهنجي وڏڙن واري پر پاريندا اچن ٿا. سندس وڏو پٽ رجب علي سٺو شهنائي نواز آهي. هن عمر ۾ به گل فقير پنهنجي پٽن، پوٽن ۽ ڏوهٽن کي راڳ سيکاري رهيو آهي.
گل فقير چوندو آهي ته اسان مڱڻهار فقير آهيون، اسان کي وڏائي نٿي جڳائي. اڳي شادين مرادين ۾ حقا ٺاهي مهمانن کي پيارڻ اسان جي ڊيوٽي هوندي هئي ۽ ان وقت گهور به گهٽ ملندي هئي. باقي جيڪڏهن ڪنهن شاديءَ تي کيس گهور نه پوندي آهي ته ان جو به وڏي واڪ ذڪر ضرور ڪندو آهي.