سيتل باگڙي : سنو ري سئيان بات هماري
اسان جو سڄو ڳوٺ سيتل سان محبت ڪندو هو. توڙي جو هو پاڻ مسلمانن سان کائڻ پيئڻ ۾ احتياط ڪندو هو پر ڪنهن به هن کي محسوس نه ڪرايو ته هو مليڇ هو.
فقير يار محمد پيرزادي جي مئخاني تي اڪثر ايندو هو، جتي ويراڳ جي محفل متل هوندي هئي. سيتل ڏاڍو سٺو فنڪار هو، پڪواز به وڄائيندو هو. هو مسلمان صوفين جون ڪافيون به ٻڌائيندو هو ته ساڳئي وقت ويدانتي شاعر به کيس گھڻو ياد هوندا هئا. اڄ به چاچي سيتل جون ٻڌايل ڪافيون هيئين ۾ هري رهيون آهن:
نماز هي دل حاضر ناظر، روزي محب نه ملنا ري
سُنو ري سئيان بات هماري، ناحق بک نا مرنا ري.
سيتل باگڙي سنت ڪبير جي ٻاڻي ٻڌائيندو هو:
ڪيا پڇو گرو باتڙيان، اسند جڳان خبران مڻيان
شڪرا کاڌا، ٻڪرا کاڌا، کاڌي جھنگل ڪي روجھڙيان
ڀري جھنگل مين ڏون چيزان ڇوڙيم، هڪ کرانڊي ٻي سينگڙيان
ڪڇوا کاڌا، ڏڏوا کاڌا، کاڌي سمندر ڪي مڇليان
ڀري سمندر ۾ ڏون چيزان ڇوڙيم، هڪ سپي ٻي ڪوڏڙيان
لسي کاڌي، لاڏون کاڌا، کاڌم امرت ڀڄنيان
ڀري سمندر ۾ ڏون چيزان ڇوڙيم، هڪ ڏوئي ٻي ڍاڪڻيان
ڌرتي کاڌي، آسمان کاڌا، چاند سورج، ميري سامڻيان
ڪهت ڪبير سنو ري ساڌو، مين اسند جڳان ڪا لانگھڙيان.
مان اڄ تائين سوچيندو آهيان ته انسان هر شيءِ هضم ڪندو رهيو آهي، پوءِ به سدائين لنگھڻ تي رهيو آهي، باقي سمجھه ۾ نٿو اچي ته جيڪي شيون سيتل وارا کائيندا آهن، اهي حرام ڪيئن آهن يا جيڪي اسان کائي رهيا آهيون، اهي حلال ڪيئن آهن؟
سيتل باگڙيءَ سان منهنجي پيءُ ۽ چاچي جي پريت هئي، ان ڪري مان جڏهن ننڍڙو هئس تڏهن اهي مون کي پنهنجي گھر وٺي ويندا هئا، جيڪو ڪچي ۾ وزير ممڻاڻي ڳوٺ ٻاهران سندن ٻنيءَ ۾ هو، جتي هو ڇانهيون ۽ گدرا ڪندا هئا. ايڏي پنهنجائپ باوجود هنن مونکي ڪڏهن به پنهنجي ٿانوَ ۾ پاڻي نه پياريو.
مان اڪثر کيس هڪ ٻاڻيءَ جي فرمائش ڪندو هئس، جنهن جا ٻول هيئن هئا:
”اڪ دن پريتم گدها بني گا، سئه من ڪا وزن اٺائيگا“
پوءِ وري سيتل باگڙي قمبر ڏانهن لڏي ويو. اتي ڳائڻ وڄائڻ جون محفلون جاري رکيائين. پٽن توڙي ڌيئن کي پرڻائي جدا ڪري ڇڏيو هئائين. گھر ۾ فقط پاڻ ۽ سندس زال شهزادي گڏ رهندا هئا. جڏهن کين پنهنجو تعارف ڪرايم ته ٻنهي سيني سان لاتو ۽ گھر ۾ بيٺل هڪ ڪڪڙ پڪڙي پاڙي ۾ گوپانگن کي ڏنائين ته ”اسان جو مهمان آيو آهي، ان لاءِ ماني پچائي ڏيو.” مون وس ڪيا ۽ کين چيم ته ”توهان پنهنجي ٿانوَن ۾ پچائي ڏيو، مڙئي خير آهي“ پر منهنجي ڳالهه ئي نه ٻُڌائون. ايترو سو چيائون ته ”ٻيهر جڏهن آئين ته توکي پنهنجن ئي ٿانون ۾ کارائينداسين.” قمبر شهر ۾ به مون ڏٺو ته هن جا پاڙي جا مسلمانن سان بهتر تعلقات هئا ۽ اتي به کيس ايتري ئي عزت ملي رهي هئي، جيتري کيس ٻلهڙيجي ۾ پئي ملي. ان ڏينهن به هن کوڙ ساريون ٻاڻيون ۽ ڪافيون ٻڌايون پر ”اڪ دن پريتم گدها بني گا، سئه من وزن اٺائيگا“ جي فرمائش نه ڪيم، ڇاڪاڻ ته 30 ورهين جي عرصي مونکي به گھڻو ڪجھه سيکاري ڇڏيو هو.
سال 2010ع ۾ هڪ ڏينهن ڏوڪري شهر ۾ ڪجھه باگڙي نوجوان مليا، جن مان هڪ ٻڌايو ته هو قمبر شهر جو ويٺل آهي. کانئس چاچي سيتل جو پڇيم. هن ٻڌايو ته هو منهنجو ڏاڏو هو ۽ ٻه مهينا اڳ سرڳواسي ٿي ويو آهي. اها ڳالهه جڏهن مون درگاهه سخي شاهه جمال جي مئخاني تي ويٺل فقراءَ کي ٻڌائي ته اتي موجود سمورا جھونا اکين مان لڙڪ لاڙي ويٺا.