شخصيتون ۽ خاڪا

جـن سين لنئون لاڳي

ڪتاب ”جن سين لنئون لاڳي“ ٻلهڙيجيءَ سان تعلق رکندڙ ليکڪ ۽ صحافي اقرار پيرزادي پاران ٻلهڙيجيءَ جي ڪردارن تي لکيل خاڪن تي مشتمل آهي، جن کي هن ”مٽيءَ هاڻن ماڻهن جا خاڪا“ سڏيو آهي.
ٻلهڙيجي جيڪا مُهين جي دڙي ويجهو درياءَ ڪپ تي لٽل ماسڪو جي نالي سان مشهور آهي. ان ئي ٻلهڙيجيءَ جي ڪردارن کي پڙهندي مونکي پنهنجي ڳوٺ جا ڪيئي ماڻهو ياد آيا جن تي به ايئن ئي لکي سگهجي ٿو، پر اها اقرار جي خوبي آهي جو پنهنجي قلم ذريعي پڙهندڙ کي مَنڊي ڇڏيو اٿائين. هن مولائيءَ طبيعت ماڻهوءَ سان منهنجي ملاقات ناهي پر ملڻ جي آس اڃان به وڌي وئي اٿم. سندس ڪجهه خاڪن واريون شخصيتون مون به ٻڌيون آهن پر اقرار انهن جا نوان رخ به سامهون آندا آهن. ڪٿي ڪٿي ته اهڙا احساس لکيا اٿائين جو اکين مان پاڻي اچي وڃي ۽ ڪٿي ڪٿي ماڻهو کِلي کِلي ٿڪجي ٿو پوي.
Title Cover of book جـن سين لنئون لاڳي

گلزار فقير : ورهاڱي ويل وڇڙي وسريل شخص

سندس اصل نالي جي خبر نه آهي پر گلزار فقير جي نالي سان مشهور هو. موهن دڙي جي اولهه طرف ڳوٺ الهيار سارئي جو ويٺل هو. سندس پيءُ ۽ ماءُ هندو هئا. 1947ع واري عظيم سانحي ۾ الائجي ڪهڙي سبب ڪري هن ٻالڪ کي سندس والدين هتي ئي ڇڏي ويا. پوءِ کيس سارين پاليو، همراهه کي مسلمان ڪري سندس نالو گلزار رکيو ويو پر هي نه هندو ٿيو ۽ نه ئي مسلمان. جناح فقير جي صحبت ۾ اچي فقير ٿيو ۽ حقاني ڪافيءَ تي وڃي طالب ٿيو. سڄي عمر شادي نه ڪيائين. ان جو سبب اهو به ٿي سگهي ٿو ته هندو هئڻ ڪري ڪير به کيس سڱ ڏيڻ لاءِ تيار نه هو.
ڳوٺ الهيار سارئي ۾ دادو ڪئنال جي ڪپ تي پنهنجو آستانو اڏيائين، جيڪو ڄڻ ته جنت جو ٽڪرو هو. ان مئخاني تي موتئي ۽ گلاب جا گل به رکيل هئا ته انبن جا وڻ به رکيل هئا، صفائي جو به بهتر انتظام هو. ڪڏهن ڪڏهن اتي راڳ رنگ جون محفلون به ٿينديون هيون. ڪيترائي مسافر مڙا درويش فقير گلزار ڏانهن ايندا رهندا هئا جن جي ننگر پاڻيءَ جو بندوبست ڪندو هو.
گلزار فقير جوانيءَ ۾ سيلاني هو. سنڌ جي، ڪڏهن ڪهڙي ته ڪڏهن ڪهڙي شهر ۾ وڃي رهندو هو. اتي مزوري مڙي ڪري گذر بسر به ڪندو هو ته گھمندو ڦرندو به رهندو هو. راڳ ٻڌڻ جو وڏو شوقين هو پر جوانيءَ ۾ پاڻ به ويراڳ ڪندو هو. صدق علي سان جوڙ هوندو هئس جيڪو هارمونيم وڄائيندو هو پر هي يڪتاري تي راڳ ڪندو هو.
ٻلهڙيجي ڳوٺ ۾ فقير يار محمد جي مئخاني تي اڪثر ايندو هو. خاص ڪري جناح فقير باڊهه واري سان گڏجي ايندو رهندو هو يا وري حقاني ڪافي جي سرگرن سيد گدا حسين شاهه ۽ سندس ڀائرن سيد حاجن شاهه جي خدمت ۾ رهندو هو. راڳ رنگ جو به شوقين هو. مرداڻي حسن جو پياسي هو. ڪي ماڻهو چوندا هئا ته هو رڳو خوبصورت ڇوڪرن جو نظارو ڪندو آهي. جڏهن ته ڪن ماڻهن جي راءِ ان جي ابتڙ هئي.
توڙي جو گلزار فقير 70ورهين جو هو، پر هاٺيءَ ۽ قد بت ۾ چاليهن پنجيتاليهن ورهين جو لڳندو هو. قلندري طريقت جا جيڪي اصول ٻڌائيندو هو، اهي بلڪل زردشتين جهڙا هوندا هئا.
سندس مئخاني تي ماڻهن جا ميڙ لڳا پيا هوندا هئا. سڄي ڄمار گذري ويس پر مائٽن سندس ڪا سار نه لڌي ته هُو جيئرو به آهي يا ويو ڏيهه ڇڏي. نه وري سندس مائٽن جي ئي خبر پئجي سگهي ته اهي ڪٿي ۽ ڪهڙي حال ۾ آهن.
هن جي مئخاني تي جيڪو نلڪو لڳل آهي، ان ۾ اهڙو ته ٿڌو پاڻي آهي، جو گرمين جي مند ۾ ماڻهو اهو ڀري ويندا آهن. گلزار فقير وصال کان ٻه چار ورهيه اڳ پنهنجو مئخانو درگاهه متاري جي گادي نشين سيد عيدل شاهه عرف پڃل شاهه جي نالي ڪري ڇڏيو هو. هن پڃل شاهه کي مئخاني جو مهتمم بنائڻ سان گڏ ٻه چار ٻيا ماڻهو به اِن تَرڪي ۾ شامل ڪرايا ته جيئن ڪو به هڪ ماڻهو مئخانو وڪڻي نه سگھي. سيد عيدل شاهه به ساڳئي نموني مئخاني جي سيوا ۾ مصروف آهي پر هن جي بيمار رهڻ جي ڪري ان جي سنڀال ڳوٺ وارا ڪن ٿا.
گلزار فقير ريڊيا گڏ ڪرڻ جو شوقين هو، سندس ڪمرو ريڊين سان ڀريل هوندو هو، ڇاڪاڻ جو ريڊيو وٺڻ جي ٻن ڏينهن ۾ ان کي کولي ڇڏيندو هو. گلزار فقير 2009ع ۾ وفات ڪئي، کيس پنهنجي قائم ڪيل مئخاني ۾ دفن ڪيو ويو آهي، جتي اڄ به ماڻهن جي اچ وڃ جاري آهي پر گلزار فقير وارا اصول نه رهيا آهن.