شخصيتون ۽ خاڪا

جـن سين لنئون لاڳي

ڪتاب ”جن سين لنئون لاڳي“ ٻلهڙيجيءَ سان تعلق رکندڙ ليکڪ ۽ صحافي اقرار پيرزادي پاران ٻلهڙيجيءَ جي ڪردارن تي لکيل خاڪن تي مشتمل آهي، جن کي هن ”مٽيءَ هاڻن ماڻهن جا خاڪا“ سڏيو آهي.
ٻلهڙيجي جيڪا مُهين جي دڙي ويجهو درياءَ ڪپ تي لٽل ماسڪو جي نالي سان مشهور آهي. ان ئي ٻلهڙيجيءَ جي ڪردارن کي پڙهندي مونکي پنهنجي ڳوٺ جا ڪيئي ماڻهو ياد آيا جن تي به ايئن ئي لکي سگهجي ٿو، پر اها اقرار جي خوبي آهي جو پنهنجي قلم ذريعي پڙهندڙ کي مَنڊي ڇڏيو اٿائين. هن مولائيءَ طبيعت ماڻهوءَ سان منهنجي ملاقات ناهي پر ملڻ جي آس اڃان به وڌي وئي اٿم. سندس ڪجهه خاڪن واريون شخصيتون مون به ٻڌيون آهن پر اقرار انهن جا نوان رخ به سامهون آندا آهن. ڪٿي ڪٿي ته اهڙا احساس لکيا اٿائين جو اکين مان پاڻي اچي وڃي ۽ ڪٿي ڪٿي ماڻهو کِلي کِلي ٿڪجي ٿو پوي.
Title Cover of book جـن سين لنئون لاڳي

خليفو محمد بخش ٻگهيو : جماعت سجدي ۾، امام غائب

خليفو محمد بخش ٻگهيو المعروف ملان خليفو مهين دڙي کان ڏهه ڪلوميٽر ڏکڻ ڪاراڻي ڳوٺ جو ويٺل هو. هو ڳوٺ جي مسجد جو پيش امام هو پر سندس سڃاڻپ مرونءَ جي شڪاريءَ واري هئي. ساڳي وقت هو راڳ جو ڄاڻو به هو ته ڦٽ ڦرڙيءَ جي علاج جو به ماهر هو. خليفو صاحب جنهن مسجد جو پيش امام هو، اها ڪاراڻي ڳوٺ ۾ بچاءَ بند تي ٺهيل هئي ۽ ان جي هڪ دري ڪچي طرف هئي، جتي وڻن جا ڪجهه جهڳٽا به هئا.
هڪ دفعي شڪاري ان جهنگ جي ڀرسان سوئر وهاري آيا. مولوي صاحب کي ان جي خبر پئجي وئي. اهو جمعي جو ڏينهن هو . اُن وقت جماعت به پهچي چڪي هئي. مولوي صاحب پنهجي شڪاري دوستن کي چيو ته يار ڪجهه وقت انتظار ڪيو، مان تڪڙ ۾ نماز پڙهائي اچان ٿو. هيڏانهن نماز لاءِ صفون ٻڌيون، هوڏانهن ڪتن جا چهڪار شروع ٿي ويا. مولوي صاحب تڪڙ ۾ نيت ڪري هڪ اڌ سورت پڙهي سجدي ۾ ويو. جماعت ڪافي دير تائين سجدي ۾ هئي. جڏهن سجدي جو دورانيو معمول کان ڊگهو ٿي ويو ته هڪ همراهه ٽيڏي اک سان پيش امام کي ڏٺو، جيڪو پنهنجي جاءِ تي موجود ئي نه هو! ان تي همراهه رڙ ڪري جماعت کي چيو ته ملان دري ٽپي شڪار تي ڀڄي ويو، هاڻي توهان سجدي مان اٿو. اهڙي عمل تي جماعت مولوي صاحب سان ٿوري ناراضگي ڏيکاري پر اها ڪا گهڻو وقت نه هلي سگهي ۽ مولوي صاحب ساڳي طرح امامت جا فرائض سر انجام ڏيندو رهيو.
مولوي صاحب قد جو ننڍو هوندو هو، وڏي سونهاري هئڻ ۽ ٻه ٻه ڪتا جهلڻ ڪري ماڻهن کي عجب لڳندو هو. هڪ دفعي هُو وڏيري اڪرم ٻگهئي جي ڪوٽ ۾ پنهنجا ڪتا ويڙهائي رهيو هو. سندس پيارو پاليل ڪتو شروعات ۾ ئي سوئر جي وَڄن جو شڪار ٿي ويو. ملان پنهنجي جذبات تي ڪنٽرول نه ڪري سگهيو ۽ لٺ کڻي ڪوٽ کان هيٺ ٽپو ڏئي ٻه چار لٺيون سوئر کي وهائي ڪڍيائين. سوئر جيئن ته ڪنڌ ورائي نه سگهندو آهي ۽ سڌو ويندو آهي. اهڙي طرح اڳتي وڃي جڏهن ملان ڏي جوهه ڪيائين ته ملان لٺ کوڙي ڦڙتيءَ سان ٻي طرف هليو ويو ۽ وري به سوئر کي ٻه چار لٺيون وهائي ڪڍيائين! سوين ماڻهن اهو دلچسپ مقابلو پنهنجي اکين سان ڏٺو.
مولوي صاحب راڳ جو به ڄاڻو هو. هن کي پنهنجو هارمونيم هو، جنهن تي صبح جو نماز کان اڳ رياض ضرور ڪندو هو ۽ رات جي وقت پاڻ باجو وڄائيندو هو ۽ پنهنجي ٻنهي پٽن کي ناچ جي سکيا به ڏيندو هو. هو ٻڌائيندو هو ته جنهن اسڪول ۾ پاڻ پڙهيو هو، اتي راڳ ۽ ناچ جي سکيا ڏني ويندي هئي. هو چوندو هو ته نماز پڙهي الله سائينءَ کي راضي ڪيان ٿو. شڪار ڪري پنهنجي روح کي راضي ڪيان ٿو ۽ راڳ ڳائي ماڻهن جو روح راضي ڪيان ٿو. باقي پنهنجي قبر حشر جو پاڻ ذميوار آهيان.
مولوي صاحب ڦٽ ڦرڙيءَ جي علاج جو به ماهر هو. وٽس هڪ آزمايل نسخو هو ۽ ان آزار ۾ ورتل جيڪو به مريض وٽس ايندو هو، ان کي اتان شفا ملندي هئي. اڄ به سندس پونيئر ڦٽ ڦرڙيءَ جو علاج ڪن ٿا.
عمر جي آخري حصي ۾ خليفي جو هيٺيون ڌڙ سڪي ويو، جنهن ڪري هلڻ چلڻ کان لاچار ٿي پيو پر گڏهه تي چڙهي به گهمندو ڦرندو رهندو هو، ان حالت ۾ به سوئر جي شڪار تي ويندو هو. مولوي صاحب جو وڏو پٽ يونس پوليس عملدار هو. رتيديري ۾ ڌاڙيلن سان مقابلي دوران پوليس موبائل ڪلٽي ٿيڻ جي نتيجي ۾ گذاري ويو. جڏهن ته سندس ننڍو پٽ اقبال پوليس ڪانسٽيبل آهي. سندس هڪ پٽ عالم پنهنجو ٻني ٻارو ڪري گذران ڪندو آهي.
مولوي صاحب پنهنجي پٽن کي ناچ جي به تربيت ڏني ۽ هارمونيم به سيکاريو پر سندس وفات کانپوءِ هنن ڪڏهن به هارمونيم کي کولي نه ڏٺو. کيس ڪاراڻي ڳوٺ جي قديم قبرستان ۾ مٽيءَ حوالي ڪيو ويو.