منصف
حاڪم علي يار ويس ماڻهو هو ۽ وٽس دوستن جي اچ وڃ سدائين رهندي هئي.
اسحاق ابڙو به ڪچهريءَ جو ڪوڏيو ۽ پنهنجو مٽ پاڻ هو. دوڪان اندر ئي هڪ چيمبر ٺهيل هو، پاڻ اتي ويهندو هو ۽ ڪچهريءَ لاءِ ٻاهر ويٺل دوستن کي ڪڏهن ڪڏهن گهرائي وٺندو هو.
هڪ ڏينهن چار دوست وٽس آيا سين ۽ مسئلو ٻڌائيندي چيوسي،
“اسان مان ٻن دوستن جا وار ڊگها گهاٽا ۽ بي ترتيب آهن، گرمي جي مند به آهي، اسان جي مرضي آهي ته ٻه ڄڻا سيرب ڪرائي وار ننڍا ڪرائن يا وري مٿو ڪوڙائي صاف ڪن.” ايڊووڪيٽ اسحاق خوشمزاج (Witty) خص هو. اسان جي جوڪ (Joke) کي سمجهي مسڪرائيندي پڇيائين:
“ايئن ڪرڻ سان انهن کي ڪهڙو فائدو ٿيندو؟”
اسان وراڻيو سي:
“اهڙي طرح اهي دماغي طور تي تازا توانا ٿي پوندا ۽ گرمي ۾ مٿي جو بار هلڪو ٿي پوندن.”
ايڊوڪيٽ اسحاق اسان سڀني ۾ سينيئر ۽ سڀني جي مزاج بابت به چڱي ڀلي ڄاڻ هيس، هن اسان مان هڪ اهڙي دوست کي منصف مقرر ڪيو جيڪو پنهنجي ڪل وارو تڪڙو جو ان هو، هن چيو:
“روشن علي کان وڌيڪ سياڻو ۽ معتبر ماڻهو نظر نٿو اچي، منصف ان کي ئي مقرر ٿو ڪجي.”
روشن علي اهو ٻڌي ڦونڊ ۾ ڀرجي ويو- سڀني دوستن ڏانهن نهاريندي چيائين :
“جيڪڏهن توهان کي منهنجي منصفي ۾ فيصلو ڪرائڻو آهي ته پوءِ ٻڌي وٺو، مان انصاف پسند ۽ عملي ماڻهو آهيان ۽ هن فيصلي ڪرڻ ۾ به دير نٿو ڪرڻ چاهيان، فيصلو اهو ڪرڻو آهي ته ٻئي دوست سيرب ٺهرائن يا مٿو ڪوڙائن، انڪري فيصلي ڪرڻ کان اڳم مان چاهيندس ته ساڳي صورت اختيار ڪيان جنهن متعلق مونکي فيصلو ٻڌائڻو آهي.”
روشن علي جي ڳالهه ٻڌي ڪجهه دوست اچرج ۾ وٺجي ويا ۽ ڪن وري انصاف جي سرسي جي ڳالهه ڪئي، ايڊووڪيٽ اسحاق سندس گفتگو سڻي هلڪي طنريه مرڪ منهن تي آڻيندي چيو:
“روشن صاحب! توهان ته وڏي ڳالهه ڪري ڇڏي ججن جا فيصلا روز ڪورٽن ۾ ٿيندا رهن ٿا پر اهڙي عملي ڳالهه اڄ توهان ڪئي آهي، اهو ٻڌايو ته توهان فيصلي ڪرڻ کان اڳم ڇا ٿا ڪرڻ چاهيو؟ ”
هن ٽهڪ ڏيندي چيو:
“ڏاڍا سادا آهيو، اڳم مون کي پنهنجو مٿو ڪوڙائي پوءِ منصف جي ڪرسي تي ويهڻو پوندو.”
سڀني واهه واهه ڪئي، هو اٿيو ۽ ڀر واري سيلون ۾ هليو ويو. ڪجهه دير بعد مٿو پلين ڪرائي دوڪان ۾ گهڙندي سڌو چيمبر ۾ هليو ويو- چيمبر خالي ڏسي ٻاهر آيو، ۽ پوءِ پنهنجي ڪوڙيل مٿي تي هٿ ڦيرائي حاڪم علي کان پڇيائين: “دوست ڪاڏي هليا ويا؟فيصلي ڪرڻ لاءِ تيار ٿي آيو آهيان.”
حاڪم علي طنزيه مرڪ چپن تي آڻيندي چيو:
“روشن صاحب! دوست ته سڀ پنهنجي پنهنجي گهر هليا ويا!! توهان اچڻ ۾ دير لڳائي ڇڏي.”