هو الوپ ٿي ويو
“انگريز سرڪار! شايد انهي خوشفهمي ۾ هجي ته مونکي جڪڙي سوگهو ڪري، اذيتون ڏيئي پنهنجن پهنوارن کان پري ڪري ڇڏيندا. اها انهن جي ڀل آهي. انهن کي ڪهڙي ڪل ته آئون ڪارونجهر ڪناري پلندڙ آزاد پکي ءَ آهيان، اهي منهنجي سرير کي جڪڙي سوگهو ڪري سگهن ٿا. پر منهنجي آتما ۽ جيءُ کي ڪير انهن کان ڌار ڪري سگهندو!!”
اهو سوچيندي هن جو ڀروسو ۽ حوصلو وڌي ويو ۽ هو ڏاڍي سرهائي محسوس ڪري رهيو هو.
بوٽن جي کڙڪي تي سندس سوچ جو سلسلو ٽٽي پيو.
ڪال ڪوٺڙي ٻاهران ٻه سپاهي سنگين لڳل رائيفلن سان، کيس ڪورٽ وٺي وڃڻ لاءِ بيٺا هئا.
انگريزن جي ڪورٽ وڏي دٻدٻي ۽ خوف جي علامت سمجهي ويندي هئي- روپلو جج اڳيان ڪاٺ جي هڪ بند ڪٽهڙي ۾ وڏي شان سان بيٺو هو. نه کيس وڪيل جي سهوليت هئي ۽ نه ڪنهن دوست ساٿي کي اطلاع هو.
جج مخاطب ٿيندي پڇيو.
“تون تون روپلو ڪولهي آهين؟”
هن وراڻيو:
“آئون روپلو سنڌي آهيان.”
جج کائنس ٻيو سوال پڇيو:
“توتي الزام آهي ته تو انگريزن کي بي گناهه ۽ بي دردي سان قتل ڪيو هو. تون پنهنجي بچاءَ ۾ ڪجهه چوڻ چاهيندين؟”
حوصلي ۽ همت جي پيڪر روپلي، جج ڏانهن ڏسندي چيو:
“آئون تنهنجي ڪورٽ کي ڪو نه ٿو مڃان! پنهنجي مٿان مڙهيل ڏوهه کي مقدس مٽيءَ جو قرض ڄاڻي، موت کي سرڳ جو سنديش ٿو سمجهان، تون جسم کي ته ڌرتي ماتا ۽ مارن کان جدا ڪري سگهين ٿو. پر منهنجي اڌمن، آشائن ۽ رت جي ڦڙي ڦڙي ۾ سمايل تڙپ کي ڪڍي نٿو سگهين. پڪ سان منهنجو جذبو ۽ منهنجو الڪو پرلئي تائين توهان کي خوابن ۾ ستائيندو رهندو.”
جج قلم وات ۾ وجهي، سوچيندي فيصلو ٻڌايو.
“ڏوهه باسڻ کانپوءِ مرڻ تنهنجو مقدر بڻجي چڪو آهي، موت تائين توکي ڦاسي جو ڦندو پائڻو پوندو.”
پوءِ هو قلم جي نب ٽوڙي چيمبر ۾ هليو ويو. ڦاهي جو ڦندو پائڻ کان اڳ۾ امر روپلو نه هٻڪيو نه ٿاٻڙيو، شان ۽ مان سان هلندي ڦاهي جي ڦندي تائين پهتو ۽ ڌرتيءَ جو گيت ڳائيندي ڪاريءَ ٽوپي پائي الوپ ٿي ويو.
هن ڌرتي خاطر مرندا سي، هن ڌرتي خاطر جيئنداسي،
سقراط جيان جي زهر مليو ته به کلندي کلندي پئنداسي
هي سنڌ سدا خوشحال رهي
هي ڌرتيءَ مالا مال رهي.