سفرناما

انڊونيشيا جو عشق

ھونئن تہ سفر ناما يادگيرين جو عڪس ھوندا آھن. پر صحبت ھن سفرنامي ۾ انڊونيشيا جي تاريخ، جاگرافيائي حالتون، سماجي مسئلا، معاشي پيش رفت، سياحت جي لاءِ موقعا، سھولتون ۽ ٻين ڪيترن ئي معاملن جو ذڪر ڪيو آھي. ان سان گڏوگڏ اسان جي سفر جا دُک، تجسس، ٽھڪ ھڪ ھڪ لمحي کي من موهيندڙ انداز سان پرويو آھي.

Title Cover of book Indonesia jo Ishq (Love of Indonesia)

لائيو ڪلچرل شو

اڳتي جيئن ئي وڌياسين تہ موسيقي جو خوبصورت آواز ڪنن تي ٻُريو، دل سٽ کاڌي ۽ ان پاسي هلي پياسين. ڇا ڏٺوسين تہ هڪڙو ٿيئٽر آهي، جنھن ۾ لائيو شو هلي رهيو هو. گيٽ تي موجود نارين اسان کان ٽڪيٽون وٺي ڇڏيون. اسان کليل ٿيئٽر ۾ داخل ٿي وياسين. جتي سينيما حال جيان ڏاڪڻن وارين سيٽن تي ڪافي انگريز ويٺل نظر آيا. سامھون تمام وڏي اسٽيج ٺھيل هئي، جتي موسيقي جو شو هلي رهيو هو. هن شو ۾ طبلي وڄائيندڙ جو ڪمال نہ فقط نظر آيو پر محسوس پڻ ٿيو. انگريزن ان طبلي نواز کي زوردار تاڙيون وڄائي دل کولي داد ڏنو. واقعي هو ان داد جو مستحق بہ هيو. تماشائين جي اهڙي رويي تي هو ڏاڍو شڪرگذار ٿيو هو. مون محسوس ڪيو تہ ان داد تي هو مڪمل طور تي فريش ٿي ويو هو. هو ڏاڍو خوش هيو. هن جي چھري تي مرڪ تري آئي هئي. ڪنھن ڏاهي جو قول آهي تہ،”عمر کان وڌيڪ ماڻھو کي پنھنجا حالات پوڙهو ڪري ڇڏين ٿا (وڏي عمر پوڙهو نہ ٿي ڪري). ڇو تہ انسان کي ڪم يا محنت ايترو نہ ٿي ٿڪائي وجهي، جيترو ماڻھو جا رويا هن کي ٿڪائين ٿا.“
ان کان پوءِ مداريءَ جو وارو آيو، هي ڪمال جو مداري هيو. ان ۾ ڪو شڪ ناهي تہ هو پنھنجي فن ۾ تمام وڏي مھارت رکندڙ هو. هن فنڪار بہ پنھنجي فن جا ڪرتب ڏيکاريا. سڀ کان اول تہ هن جو اسٽيج تي داخل ٿيڻ جو انداز ڏاڍو نرالو ۽ منفرد هيو. هو ڪافي دير هڪ ٽنگ تي اسٽيج جي داخلا واري دروازي تي بيٺل رهيو. جنھن مان اهو تاثر اڀريو تہ هو منڊو آهي ۽ جڏهن هو منڊڪائيندو اسٽيج تي آيو تہ بہ ائين لڳو تہ هو هڪ ٽنگ کان معذور آهي. پر جڏهن هو اوچتو ٻنھي پيرن تي بيھي رهيو تہ هن سڀني تماشائين کي حيران ڪري ڇڏيو. هن سان گڏ ڇھہ ست ناريون ڪلچرل ڊريس ۾ ملبوس پنھنجي فن جو ڪمال ڏيکارينديون رهيون. اهڙي ريت هتان جي ڪلچرل موسيقي جي مڌر سرن ۾ هي شو هلي رهيو هو. ماڻھو هنن مدارين کي داد ڏيندا رهيا. هن مداري جو پنھنجي فن سان عشق هيو يا تہ هو پاڻ عشق هيو جيڪو اوچتو هن جي اندر مان ڦٽي نڪتو هو. مون کي مولانا رومي جو شعر ذهن ۾ اچي ٿو تہ؛
دوش ديوان شدم، عشق مرا ديد و بگفت،
آمدم، نعره مزن، جامه مدر، هيچ مگو.
(اڳين رات مان چريو/پاڳل ٿي ويو هئس، پوءِ عشق جي نظر مون تي پئي ۽ هن مون کي چيو،”هاڻي مان اچي ويو هان، ان ڪري تون نعرا نہ هڻ، ڪپڙا نہ ڦاڙ ۽ ڪجهہ بہ نہ چئو“).
اسان مان جاني هن شو جي رڪارڊنگ تماشائين واري جاءِ کان ويھي ڪري رهيو هو ۽ مان هيٺ لھي بلڪل اسٽيج جي ويجهو اچي هنن مدارين جي ڪرتب جا ڪلوزاپ وٺندي، هنن کي تمام ويجهڙائي کان ڏسي ۽ وڊيو رڪارڊنگ ڪري رهيو هئس. مدارين شو جي دوران هڪڙو ٻيو ڪمال اهو بہ ڪيو تماشائين مان ٻن ٻارڙن کي هيٺ اسٽيج تي وٺي آيا، جن کي پھرئين پاڻ ڪرتب ڪري سيکاريو، ٿوري دير کان پوءِ تہ اهي ٻارڙا بہ ائين ڪرڻ لڳا، جيئن مداري ڪري رهيا هئا. هاڻي تہ ٻارڙا بہ خوش ٿي رهيا هئا ۽ انھن سان گڏ انھن جا والدين پڻ خوشيءَ ۾ ٽڙي پيا هئا. هي ٻارڙا ڏاڍو سٺو پرفارم ڪري رهيا هئا.
ٿوري دير کان پوءِ شو ختم ٿي چڪو هو. سڀني تمام گرم جوشي سان اٿي بيھي، زوردار تاڙين جي گونج ۾ مدارين کي دل سان داد ڏيئي الوداع ڪيو.