سفرناما

انڊونيشيا جو عشق

ھونئن تہ سفر ناما يادگيرين جو عڪس ھوندا آھن. پر صحبت ھن سفرنامي ۾ انڊونيشيا جي تاريخ، جاگرافيائي حالتون، سماجي مسئلا، معاشي پيش رفت، سياحت جي لاءِ موقعا، سھولتون ۽ ٻين ڪيترن ئي معاملن جو ذڪر ڪيو آھي. ان سان گڏوگڏ اسان جي سفر جا دُک، تجسس، ٽھڪ ھڪ ھڪ لمحي کي من موهيندڙ انداز سان پرويو آھي.

Title Cover of book Indonesia jo Ishq (Love of Indonesia)

پٿرين جو پھاڙ

اڃان بہ جاني جون نظرون ڪجهہ ڳولھي رهيون هيون. مان سمجهي ويو هئس تہ جاني ڪنھن جي تلاش ۾ هيو. اهي شخصيتون تہ اتي نہ هيون، ڪافي دير اڳ ۾ اتان روانيون ٿي چڪيون هيون. ڊاڪٽر بہ بار بار پويان لوڻا هڻي رهيو هو، هو بہ ان ساڳي ئي سونھن جي سپ جي تلاش ۾ هيو، پر هوءَ بہ نظر نہ آئي. اهڙي ريت پاڻ پٿرن تي پير رکندا، ڪرڻ کان پاڻ کي بچائيندا اڳتي نڪري آياسين.
ٿورو اڳتي هلندي هڪڙي جاءِ تي ننڍا ننڍا پٿر هڪٻئي جي مٿان سٿيل قطار ۾ نظر آيا ۽ ڪنھن ننڍڙي مينار يا ٽاور جو ڏيک ڏيئي رهيا هئا. مان پٿرن جي ان مينار جي پاسي ۾ ويھي هڪڙو ننڍڙو پٿر انھن جي مٿان بيلينس ڪندي رکيو، جيڪو رکجي ويو. وري ٻيو پٿر کنيو ۽ اهو انھن جي مٿان رکيو پر هن دفعي هي مينار لڏڻ لڳو ۽ لڳي پيو تہ اجهو ئي سڄي قطار ڪري پٽ پوندي. پر نہ ڪريا.
پوءِ مون هڪڙو وڏو پٿر کڻي انھن تي رکيو، هن پٿر جو وزن وڏو هيو، ان ڪري هي ننڍڙا پٿر، هن آفت جي سٽ نہ سھي سگهيا ۽ سڀ پٿر اچي پٽ پيا. پاسي ۾ انگريز فيملي هي تماشو ڏسي رهي هئي. اهي بہ ان رونشي تي کلي رهيا هئا ۽ منھنجا دوست بہ. مطلب تہ لمحن جي سواد لاءِ ماڻھو ڪيڏو خرچ ڪري، هيڏا وڏا سفر ڪري اچي پھچي ٿو. اهو سڀ ڪجهہ عشق ئي تہ ڪرائي ٿو ۽ اهو سڄو عشق جو چڪر آهي.
واپسي جون ڏاڪڻيون مٿي چڙهڻ ڏاڍو تڪليفده عمل هيو. جيئن مون چيو تہ هي واپسي جو سفر سياحن لاءِ ڪنھن بہ چيلينج کان گهٽ نہ هوندو آهي. اسان جھڙا جوان ماڻھو بہ سھڪي پيا ها تہ پوءِ پوڙهن جو ڇا حال ٿيندو هوندو. اهڙي ريت ڪٿي ڪٿي ڏاڪڻيون مٿي چڙهندي ٿوري دير لاءِ بيھي Halt ڪري، وري مٿي چڙهڻ جي ڪوشش ڪيون پيا. پيٽر جي حالت صفا خراب هئي. مون کي ڊپ هو تہ ڪٿي هي ڇورو مري نہ پوي ۽ اهو خون اسان جي ڳچي ۾ نہ پوي ۽ پوءِ هتان جا ماڻھو ڇٽي بہ ويندا، اسان تہ وري ڇٽنداسين بہ ڪونہ.
پيٽر جي همت کي، جذبي کي ۽ جنون کي سلام آ، جو هو آهستي آهستي بيھندو مٿي چڙهندو رهيو. مون هن جي همت افزائي ڪندي چيو تہ، ” پيٽر! تون تہ جوان آهين، هي ڏس پوڙهو ۽ پوڙها، هي بہ مٿي چڙهن پيا، پر هنن ڪا بہ آھہ نہ ڀري آ، تو پوءِ تون پريشان ڇو آهين، اچي پھتين، باقي ٿورو پنڌ ٿئي، باقي ٻہ ٽي ڏاڪا .“
ان تي هن وڏو ٽھڪ ڏيندي چيو، I know how hard it is`` مان سمجهي ويو هئس تہ هو ائين چئي رهيو هو تہ، ”ول نہ ڏيلھي کاسون.“ اهڙي ريت پاڻ پيٽر جي همت افزائي ڪرائيندا هن کي مٿي، مٿاڇري زمين جي سطح تي وٺي آياسين. دوستن کي چيم، ”اڳتي هن کي هيٺ نہ لاهجو، هي ٻاهر وٺي هلڻ جھڙو ناهي.“ مون کي اردو ادب جي ڪنھن شاعر جو شعر ياد ٿو اچي تہ؛
ہر ایک شخص نہیں التفات کے قابل،
ہر ایک شخص کو اُس کے مقام پر رکھنا۔