سفرناما

انڊونيشيا جو عشق

ھونئن تہ سفر ناما يادگيرين جو عڪس ھوندا آھن. پر صحبت ھن سفرنامي ۾ انڊونيشيا جي تاريخ، جاگرافيائي حالتون، سماجي مسئلا، معاشي پيش رفت، سياحت جي لاءِ موقعا، سھولتون ۽ ٻين ڪيترن ئي معاملن جو ذڪر ڪيو آھي. ان سان گڏوگڏ اسان جي سفر جا دُک، تجسس، ٽھڪ ھڪ ھڪ لمحي کي من موهيندڙ انداز سان پرويو آھي.

Title Cover of book Indonesia jo Ishq (Love of Indonesia)

ساحل، پھاڙ ۽ ويو پوائنٽ

اسان جي گائيڊ ڪم ڊرائيور اشارو ڪندي چيو، ” اچو اسان کي اڃان اڳتي هلڻو آهي.“ سو اسان ساڳي ئي رستي کان ٿيندا، پنڌ ڪندا واپسيءَ جو رستو ورتو. واپسيءَ ۾ سنتوش کي پيشاب زور سان لڳو هو. تيز پيشاب جي ڪري هن جا نرا ڦاٽن پيا. هو ڊاڪٽر هئڻ جي ناتي سان پيشاب کي روڪڻ جي نتيجن کان خوب واقف هيو. واپسي ۾ ٻيھر ڊاڪٽر پنھنجي تڪليف جو اظھار ڪندي ناراضگي جو مظاهرو پڻ ڪيو. هن جي ڪاوڙ جائز هئي. اسان جو ڏوھہ هيو. هن جي پيشاب جي نزاڪت کي محسوس ڪندي گائيڊ کي چيوسين تہ، ”استاد! ڪٿي اسٽاپ ڪجانءِ اسان کي پيشاب لڳو آ.“
اسان جو گائيڊ ڏاڍو سياڻو، سمجهدار ۽ بھترين ماڻھو هو. ان ڪري هن اهڙي جاءِ تي اچي اسٽاپ ڪيو، جتي ٻهراڙي ٽائيپ هوٽل هئي، رش گهٽ هئي، هتي سڪون ۽ شانتيءَ جو ماحول هيو. هن سادي هوٽل ۾ کائڻ پيئڻ جون سڀ شيون موجود هيون. واءِ فاءِ فري هيو. جيتوڻيڪ ننڍڙو واش روم هيو پر پوءِ بہ صاف سٿرو هيو. جيئن تہ مون کي بہ زور سان پيشاب لڳو هو. جڏهن ڊاڪٽر پيشاب ڪري ٻاهر آيو تہ هو رليڪس هيو. ڊاڪٽر کان پوءِ مان بہ ٿي آيس. ڄڻ تہ جسم ۾ ساھہ پئجي ويو هجي. هون بہ چوندا آهن تہ پيشاب کي هڪڙي سيڪنڊ لاءِ بہ نہ روڪجي. اٺ تي بہ پيشاب لڳي تہ هيٺ لھڻ جيتري بہ دير نہ ڪجي، بلڪ اتان ئي ريلو ڪري پاڻ کي آجو ڪجي.
مون سنتوش کي چيو تہ، ” ڊاڪٽر هاڻي تہ ناراضگي ڇڏ.“ ڪاوڙ بہ عجيب آ. ڊاڪٽر جي ناراضگي جو اظھار اکين تي. مون کي سنڌ جي ڀلوڙ شاعر سرڪش سنڌي جو نظم ياد اچي ويو.
تون ڪاوڙ ڇڏ
ڪاوڙ ڇڏ تون ڪاوڙ ڇڏ
ھيءَ ڪاوڙ تنھنجي ماريندي
پر ھڪڙي مرڪ جياريندي
موھن جو قسم مڪليءَ جو قسم
ڪينجهر جو قسم، نوريءَ جو قسم
سنڌوءَ جو قسم،سھڻيءَ جو قسم
دولھہ جو قسم، دودي جو قسم
سچل جو قسم، ساميءَ جو قسم
بيدل جو قسم، بيڪس جو قسم
غمدل جو قسم، بيوس جو قسم
مخدوم شھيد جي سِر جو قسم
آ توکي پنھنجي گهر جو قسم
سڀني جو قسم ٿئي ڪاوڙ ڇڏ
ھيءَ ڪاوڙ تنھنجي ماريندي
پر ھڪڙي مرڪ جياريندي
***
ھر باک جي ويلا ميڙ اٿئي
چنڊ تارن ميلا ميڙ اٿئي
ھي روح ورونھن بہ ميڙ اٿئي
۽ پنھنجي سونھن بہ ميڙ اٿئي
ھي راز نياز بہ ميڙ اٿئي
انداز ۽ ناز بہ ميڙ اٿئي
ھر ادبي سنگت ميڙ اٿئي
ھو شيخ اياز بہ ميڙ اٿئي
ھو نجم عباسي ميڙ اٿئي
ھر سنڌوءَ واسي ميڙ اٿئي
ھي پيار جو لڳ ڀڳ ميڙ اٿئي
ھي جوڀن جڳ مڳ ميڙ اٿئي
ھن پنھنجي پياري پياري من!
مرضيءَ جو قسم ٿئي ڪاوڙ ڇڏ
ھيءَ ڪاوڙ تنھنجي ماريندي
پر ھڪڙي مرڪ جياريندي
***

هن علائقي کي ”وويو پوائنٽ“ جي نالي سان سڏيو پئي ويو. هنن هتي مختلف قسمن جون ڦوٽو پوائنٽس( ڦوٽو گرافي لاءِ جڳهون) ٺاهي ڇڏيون هيون. جنھن ۾ جبل جي ڪناري تي ڪاٺ جو وڏو ٻيڙو، پاسي ۾ ان کان بہ مٿي ٻيو ٻيڙو، ان سان گڏ وري دل جي نشان وارو ڪاٺين جو آکيرو، چوڏول ۽ ٻيو گهڻو ڪجهہ هيو. دوستن ان ٻيڙي تي بہ ٽائٽينڪ واري انداز ۾ ۽ ڪيٽ ونس ليٽ کي فالو ڪندي پنھنجو ٻانھون کولي تصويريون ٺھرايون.
ڊاڪٽر جا ۽ پرتاب جا چووڏول تي مختلف انداز موهيندڙ آهن. ان وويو پوائنٽ ۾ ايترو گم ٿي وياسين جو جاني ڦوٽا ڪڍرائيندي اسان کان بہ اڳتي نڪري ويو. هن پوائنٽ تي اسان کي گهڻو وقت ٿي ويو هو. مٿان وري اسان جي گائيڊ جو رڙيون تہ ٽائيم گهٽ آهي، جلدي اچو تہ هلون. مان ٻاهر نڪري آيس. ان هوٽل جي پاسي ۾ ئي جهوپڙي جي ٻاهران هڪڙو سفيد رنگ جو اسڪوٽي بيٺو هو. مون ڊرائيور کي چيو تہ، ”هڪڙي تصوير هن اسڪوٽي سان بہ ٿي وڃي.“ هن تڙ ۾ ٻہ ٽي ڪلڪ هڻي ڪڍيا، جاني وارن کي اشارا ڪري اچڻ جو چيوسين تہ ”ٻيلي ڇڏيو، ڦوٽن جي پچر، اڃان اڳتي گهڻو ڪجهہ آهي، نڪري اچو.“