مومل ۾ باغي -1
......۽ اهو ئي سچ آهي ته هر شاعر، هر ڪهاڻيڪار، هر ناول نگار، هر چترڪار (ان جي آرٽ) ۾ ليکڪ/ سرجڻهار جو ڪردار گهڻو تڻو ئي نظربو آهي، سندس تخليقن ۾، سمورو نه ته ڪا جهلڪ ضرور.
(ان کان هڪ وک اڳتي ته (اها پڪ آهي ته سڀ ئي پڙهندڙ ان ڪيفيت جا هوندا) هر ڪهاڻي، هر شاعريء جي سٽ، هر ناول جي مڪالمي پڙهندي مونکي پنهنجي جهلڪ نظربي آهي. هڪ اعتراف ڪندو هلان ته مون پنهنجي زندگيء ۾ جن ڪتابن کي هڪ کان وڌيڪ دفعا ۽ گهڻو پڙهيو آهي ان ۾ چرين جي زندگين تي لکيل ڪتاب “عبرت ڪده” به شامل آهي. هي ڪتاب محترم محمد ابراهيم خليل جو لکيل آهي جيڪو اتي پارٽيشن (ورهاڱي) واري دور ۾ ڊاڪٽر هو. هن همراه چرين کان وقت به وقت حال احوال وٺي افسانن جي صورت ۾ هي ڪتاب لکيو هو. (مان سمجهان ٿو ته اردو ادب اهڙي صنف کان اڃان تائين محروم هوندو پڪ سان) مون جڏهن اهي چرين جا افسانه پڙهيا تڏهن هر چرئي جي ڪنهن نه ڪنهن ڪرداري پاسي جو اولڙو مون پاڻ ۾ ڏٺو ۽ رڙ ڪري چوندو هوس“ اڙي! هي ته مان آهيان.”
انساني سوچ ئي ان جي ڪردار تي حاوي رهي ٿي، اڃان به هيئن صحيح آهي ته سوچ ئي ڪردار بڻجي عمل ۾ اچي ٿي. دماغ / سوچ مان ئي سمورو جسم/ڪردار ڊرائيوِ ٿئي ٿو. ڊرائيور جي هٿ ۾ ئي هوندو آهي جنهن طرف هو گاڏي ڦيرائي.
چوندا آهن ته اديب (نثر نگار يا شاعر) ٻن زاوين کان لکندو آهي.
هڪ ته هو جيئن معاشري کي ڏسي ٿو، پنهنجي سماج ۾، پنهنجي چوڌاري جيڪو ڪجهه ڏسي ٿو اهو ئي لفظن سان چِٽيندو آهي.
ٻيو اهو،
هو جيئن سماج کي ڏسڻ چاهي ٿو،
جيئن سماج اڏڻ چاهي ٿو،
جيڪو هن جي خوابن/سوچن سوچيو آهي اهو عملا ڪيئن ممڪن آهي هو ان جو ڏس پتو ڏئي ٿو.
اچو؛ سڀ کان پهريائين اهو ڏسون ته جيئن شاعر جي شاعريء مان شاعر جهلڪوندو آهي، لطيف جي شاعريء مان لطيف ڪيئن ٿو جهلڪي/ تجلا ڏئي؟
جوڳيء تي جڙاء، نسورو ئي نينهن جو،
پتنگ جيئن پيدا ٿيو، سامي سج وڙاء،
آيو ڪاڪ تڙاء، ڪنئارِنِ ڪَڪورئو.
هي جيڪو جوڳي آهي،
هيء جيڪو شعر جي صورت ۾ شاعر آهي.
هيءُ نسورو (معنى سمورو، سڄو، تمام) نينهن جو جڙيل آهي يعني هي ڏسڻ ۾ ته هڏا، ماس، وار، چمڙيء جو مرڪب نظر ٿو اچي پر اصل ۾ هي عشق جو ٺهيل آهي/ هي عشق ئي آهي/ هي ئي ته عشق آهي.
هن جا پير،
هن جون ٽنگون،
هن جا هٿ،
هن جو منهن،
هن جو سينو،
هن جي دل وغيره
مطلب ته هر عضوو نينهن جو ٺهيل آهي.
پتنگ جيئن پيدا ٿيو،
پتنگ وانگر پيدا ٿيو،
پتنگ جهڙو پيدا ٿيو،
پتنگ جهڙا نظريا، خيال، ويچار کڻي پيدا ٿيو آهي اهو سامي (لطيف).
پتنگ چمڪندڙ شين جو عاشق هوندو آهي،
ٻرندڙ شين جو عاشق هوندو آهي.
اونداهين کان نفرت ڪرڻ هنن جو دين هوندو آهي،
محبتن ۽ روشنين سان پريت ڪرڻ ئي انهن جو مذهب هوندو آهي،
ان لاء ئي، صرف ان لاء ئي پيدا ٿيو آهي ۽.......
ته پوء ٻرندڙ/ چمڪندڙ شين ۾ ڏيئو، موم بتي، باه، چنڊ، سج، ستارا اچي ٿا وڃن.
صرف شيون، جسم ٻرندڙ، چمڪندڙ، تجلا ڏيندڙ، روشنيون ڏيندڙ، ڪونه هوندا آهن،
ڪي نظريا به چمڪندڙ هجن ٿا،
ڪي خيال به هيرن وانگر جرڪندڙ هوندا آهن،
ڪي ڳالهيون سدا بهار هونديون آهن،
ڪي لفظ پاروٿا ٿيندا ئي ڪونه آهن......
جيڪي سج چنڊ کان وڌيڪ روشن هوندا آهن)
هن سٽ جي ٻئي حصي جو مطلب سمجهون ته پوء ٿا اڳتي وڌون؛
سامي سج وڙاء،
اهو سامي،
اهو جوڳي،
سج جهڙو آهي.
سج هن ڪائنات جو سڀ کان وڌيڪ روشن عنصر آهي،
سج هن ڪائنات جي ضرورت آهي،
سج هن ڪائنات جي ڪمزوري آهي.
سج جو هجڻ ڪائناتي وجود جي ضمانت آهي.
سج ڪائنات جو مرڪز آهي،
سج ڪائناتي سيارن جو معشوق آهي تڏهن ته اهي ان جي چوڌاري ٿا ڦرن.
(هڪ ٻيو شعر آهي ته؛
سج سڀاڻي جا ڪري سائي سامين روء.....
يعني سج سڀاڻي( صبح) جو جيڪو روپ اختيار ڪندو آهي،
صبح جو سج ڳاڙهو ٿي نڪرندو آهي،
پوء ان ۾ اڇاڻ (روشني جو تيک) شامل ٿيندي آهي.
اهو روپ ڳاڙهونو (ڳاڙهيسرو) اڇو،
يا اڇونو (اڇسرو) ڳاڙهو هوندو آهي،
منهنجي ساميء جو منهن، روء اهڙي ئي آهي)
............. ته پوء اهو ڪمال آهي هن شاعر جو جنهن جي هڪ سٽ ۾ هڪ شيء کي (ساميء) کي پتنگ ۽ سج جهڙو ڪوٺي ٿو....
نه ته گهڻو ڪري ماڻهوء جي،
پنهنجي هيري جي،
پرينء جي تعريف رڳو روشنيء وانگر ٿي آهي،
....پتنگ جيئن + سامي سج وڙاء
(پتنگ جهڙو به ته روشنيء (سج) جهڙو به)
عاشق ۽ معشوق ٻيئي هڪ!!!
ٻيئي هڪ جاء تي!!!
اهو ڪمال آهي جيڪو لطيف سائين ئي ڪري سگهي ٿو.
اهو سامي جيڪو سج جهڙو آهي، پتنگ جهڙو آهي اهو ڪاڪ جي تڙ تان ٿي آيو جنهن کي ڪنئارين ڇوڪرين ڪڪوري ڇڏيو آهي.
ڪنئارين ڇوڪرين پاران ڪڪورڻ کي مذهبي معنى ڏيڻ وارا ڪهڙي به معنى ڏين (هر انسان کي پنهنجي ڳالهه ڪرڻ جو حق آهي، انهن سڀني کي مونسان اختلاف رکڻ جو حق آهي ته مونکي به انهن سان اختلاف رکي پنهنجي ڳالهه ڪرڻ جو پورو پورو حق آهي)
پر مان اهو چوندس ته.........اختلاف ئي ته زندگي آهي،
ها ۾ ها موت.
اچو ته سڀ کان پهريان ڪڪورڻ جو مطلب سمجهون ته پوء ٿا ڳالهه کي پورو ڪريون......
اوهان ٻهراڙين ۾ ڏٺو/ٻڌو هوندو ڪيترن کي چوندي ته،
ٻيرن ۾ ڪڪور شروع آهي،
ڪجهه ڪڪوريا آهن...........
کجين ۾ ڏوڪن ۾ کارڪن ٿيڻ لاء ڪڪور شروع آهي،
ڏنگ ٿيڻ شروع ٿيا آهن.
ٻير ڳاڙها ٿي چڪا آهن، ڪڪورجي چڪا آهن.........
...........ڪنهن ٻار کان به جيڪڏهن پڇبو ته ٻير سائو مٺو هوندو آهي يا ڳاڙهو؟
هو هڪدم چوندو ته ڳاڙهو......
ڏوڪو ڪڪور ٿيل يعني ڏنگ ٿيل مٺو هوندو آهي يا ڏنگ کان اڳ واري روپ وارو، يا ان کان به اڳ واري روپ وارو؟
جواب اوهان جي ذهنن ۾ اچي چڪو آهي........
ممممممممممم...........................
ڪڪورڻ جو مطلب ڳاڙهو ٿيڻ ضرور آهي،..........
پر ڪنهن به ماڻهوء جي ڳاڙهي ٿيڻ مان لطيف سائين جو ڪو مطلب آهي؟
۽ جيڪڏهن آهي ته ڪهڙو؟
ڳاڙهي ٿيڻ جو مطلب جوانيء جو نسرڻ/اچڻ،
پنهنجي سموري حياتيء/ زندگيء جي سڀ کان اتم درجي تي پهچڻ.....
هتي هڪ سوال اهو آهي ته ڇا جواني واقعي ئي اتم آهي؟
نه....
انساني دماغ ته سوچن جي لحاظ کان چاليهه سالن کان پوء بلوغت کي پهچي ٿو ته پوء جواني ڪيئن اتم آهي؟
جواني عشق جو ٻيو نالو آهي، عشق جوانيء ۾ ئي ٺهندو آهي/سجندو آهي.
....چوندا آهن ته بهشت ۾ وڃڻ وارن جي عمر جوانيء /نسرڻ واري هوندي.... بحث کي اتي ختم ٿا ڪريون.............
نسرڻ،
ڦٽڻ ۽ ڦاٽڻ لاء تيار ٿيڻ،
بالغ ٿيڻ (ڳاڙهو گهوٽ)....ڇا ڳاڙهو گهوٽ ان مان نڪتل آهي؟
ڪڪوريل.....!!!؟؟؟
ڳاڙهو ٿيل.....!؟
شاديء لائق ٿيل....!؟
پاڻ مان نيون شيون تخليق ڪرڻ جي قابل هجڻ،
يعني ڪنئارين ڇوڪرين انهن کي پاڻ پَسائي، ان جي اندر ۾ ويٺل سائي رنگ (ننڍڙي هجڻ، لائق نه هجڻ) کي ڳاڙهو (جوان/بالغ/لائق) بڻائي ڇڏيو....
(هڪ دفعي محترم رسول بخش پليجي صاحب مونکان ڪجهه ڪتابن بابت پڇيو،
هي ڪتاب اوهان پڙهيو آهي؟
هي ڪتاب؟
هي ڪتاب؟
اتفاق جي ڳالهه جو جن ڪتابن لاء ان پڇيو، اهي سڀ منهنجا پڙهيل هئا.
آخري ڪتاب لاء پڇيائين جيڪو به پڙهيل هو منهنجو، ان کان پوء چيائين “ ٻيهر پڙهو، سورنهن سالن جي عمر ۾ سهڻي عورت کي ڏسڻ سان ڪهڙا جذبا جاڳندا؟“
( مطلب ته بالغ ڇوڪر/مرد جو ڪنهن سهڻي عورت ڏانهن ڏسڻ، ڪنهن نا بالغ جو ساڳي ئي عورت ڏانهن ڏسڻ ٻه معنائون آهن)
هڪ سوال اوهان سان شيئر ڪري ان جو جواب اوهان پاران ڳولهڻ جو مطالبو ڪندي هن ڳالهه کي اتي ختم ٿا ڪريون....
سوال آهي ته...........
ڪو ماڻهو ڇڙو يا اڪيلو ٿو رهي،
ڪو حسن جي سرڪل، ڪنئارين ڇوڪرين جي وچ ۾ ٿو رهي.
اوهان ڪنهن جي لاء ٿا سمجهو ته ٻنهي مان زندگي ڪنهن جي طويل هوندي....
وڻندڙ هوندي......
(ان ۾ اوهان نفسيات جا ڪتاب به رفر ڪري سگهو ٿا)
اوهان جي آسانيء لاء هن سوال جو جواب مٿئين سوال جي حل ۾ مددگار ثابت ٿيندو ته ڇا حسن جلا بخشيندڙ ناهي؟
جواب اوهان کي ڳولهڻو آهي.
...............ته پوء اسان کي سمجهڻ گهرجي ته
” اڄ کان ٽي سو سال اڳ ڪو شخص چوي ٿو ته حسن جي پاسي ۾ رهڻ ئي زندگي آهي، هيء دنيا پيار جي پاڻيء سان ئي ڌوئي گند کان پاڪ ڪري سگهجي ٿي............
ته پوء اوهان ان ماڻهوء کي سلام ڪونه چوندا!؟