پنهنجي پاران!
قدرُ منجهه ڪِنار
مون جڏهن هڪ اَڌُ پروفائيل لکي هڪ اڌ اخبار ۽ مئگزين ۾ ڇپرايو هيو ته دوستن اسرار ڪيو ته ان سلسلي کي Continue ڪيو. پوءِ مون ان سلسلي کي لڳاتار لکڻ لاءِ ڪوشش ڪئي ۽ بجاءِ ڪتابن ۾ انهن کي ڳولڻ جي سوچيم ڇو نه انهن شخصيتن سان ذاتي طرح رابطو ڪري معلومات وٺجي، ڇو ته سواءِ ڪجهه ڪتابن جي ڪافي ڪتابن ۾ معلومات ۾ ڪڏهن پروف جي غلطيءَ سبب ته ڪڏهن ذاتي اڻڄاڻائي سبب ڪجهه غلط معلومات اچي وڃي ٿي ۽ اها جيئن جو تيئن هلندي رهي ٿي، سو ڪوشش ڪيم ته پروفائيل لاءِ معلومات شخصيتن کان پاڻ کان وٺجي جيئن غلطيءَ جي گنجائش نه رهي.
فون تي ڪڏهن ڪا شخصيت ملي ته ڪڏهن ڪنهن وٽ مصروفيتن سبب ان وقت، وقت نه، ان ڪري هڪ سوالنامو ترتيب ڏنم ته لکت ۾ انهن سوالن جا جواب مون تائين پهچن. لکڻ ۾ به آساني سان گڏ غلطيءَ جي گنجائش نه رهي.
الاهي سارين شخصيت ڏانهن، خط، اِي ميل، ميسينجر ۽ واٽس ايپ ذريعي سوالنامو موڪليم، جن جن تڪڙي موٽ ڏني انهن جا پروفائيل /خاڪا هر هفتي اخبار ۾ ڇپرايا.
باجود طبيعت جي ناسازيءَ جي مون پنهنجي پاران ان ۾ دير نه ڪئي هر هفتي هڪ ٻه پروفائيل موڪليندو رهيس ۽ محترم همت علي مگسيءَ ۽ سنڌ ايڪسپريس جي ڀاءُ فاروق سومري صاحب جي مهربانيءَ سان اهي مسلسل هر هفتي ڇپجندا رهيا. (سندن انهي اداري ڇڏڻ بعد اهو سلسلو به اُتي ئي رهجي ويو.) انهن مان ڪيئي ڇپيل پروفائيل کڻي ڪجهه ماڻهن پنهنجي نالي تي اخبارن ۾ ڇپرايا پر مون کي فخر آهي ته هنن منهنجي پورهيي کي مڃتا ڏئي منهنجي چوري ڪئي، مون اها ڪني حرڪت نه ڪئي، پوءِ وقت ۽ حالتن سبب ان سلسلي کي اتي ختم ڪرڻو پيو پر ڪافي مهربان شخصيتون رهجي ويون، انهن جا ڏنل سوالن جا جواب انٽرويو جي صورت ۾ مون محفوظ ڪري رکيا، سوچيم ٻن حصن ۾ گڏيل ڪتاب آڻيان، هڪ حصي ۾ خاڪا ٻي حصي ۾ پروفائيل انٽرويوز. پر ائين ٿي نه سگهيو، صفحا تمام گهڻا وڌي پيا وڃن، ان ڪري في الحال خاڪن کي آندم جن مان به ڪافي اڃا رهيل آهن، جيڪي ان ڪتاب ”قلم جنين جي هٿ ۾“ ۾ شامل نه آهن.
پروفائيل وارو سلسلو بند ٿيڻ کانپوءِ ڪجهه انٽرويو مختلف اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپرايا. پر ڪنهن به دوست انهن انٽرويوز کي مستقل سلسلي طور شامل نه ڪيو، انٽرويوز مون وٽ رهجي ويا، ڪافي پڇاڻو به ٿيندو رهيو ته ادا منهنجي پروفائيل انٽرويو جو ڇا ٿيو؟ پر مون وٽ ڪو تسلي بخش/ جوڳو جواب نه هيو.
ڪن ته اهو به چيو ته اسان جا انٽرويو اسان کي واپس موڪلي ڏيو، فلاڻا، فلاڻيون ڇپجي ويا/ويون. باقي اسان نه ٿا ڇپجون، نه ڇپائڻا هيا ته ورتا ڇو؟ سڀ جون ڳالهيون ٻڌندي سهندي به انهن انٽرويوز کي هن ڪتاب ۾ شامل ڪري رهيو آهيان، جيتوڻيڪ سوالنامي ۾ ڪجهه سوال اڳتي پوئتي به آهن ڪجهه ذاتي نوعيت جا آهن، پر پڙهندڙن تائين مڪمل مفصل معلومات پهچائڻ لاءِ انهن کي جيئن جو تيئن رهڻ ڏنو اٿم.
منهنجي لاءِ اديب، اديب ئي رهيو آهي (مرد عورت نه) اهو ڀلي ڪهڙي به شهر، ڪهڙي به گروپ ۽ لابي سان واسطو رکندو هجي، اگر هو لکندڙ آهي ته مون لاءِ احترام لائق آهي، ڇو ته مون وٽ ڪو گروپ ڪا، لابي، ڪا پارٽي نه آهي، جيڪو عزت ڏيندو آهي ان کي جُهڪي ملندو ۽ ڏهوڻ تي وڌيڪ عزت ڏيندو آهيان ۽ آئون قلب ۾ ڪينو رکي مرڪي ملڻ وارن مان به نه آهيان.
پروفائيل لکڻ دوران ڪافي ڳالهيون ٻَڌڻ لاءِ مليون، ڪن چيو علي محمد ڪالهوڪن لکندڙن تي لکي انهن کي هروڀرو پيو پڏائي، ڪن چيو علي محمد رڳو عورتن تي ٿو لکي. ڪن چيو ”درد“ اسان جي آمدني بند ڪرائي ڇڏي. ڪن اهو الزام هنيو ته علي محمد انهن کان پيسا وٺندو هوندو. پر پاڻ اڄ تائين اهو ڪڌو ڪم نه ڪيو آهي نه وري آئنده ڪبو.
ڪجهه دوستن ته انهن سوالن کي ٻاراڻا سوال سڏيو ۽ طنز يه جواب به ڏنا ۽ ڪن جي نظر ۾ اهو هُيو ته هي سوالنامو ئي سهي نه آهي. ڪن مختصر کان مختصر جواب ڏنا، ڪن مهربانن ڪن سوالن جا جواب ڏيڻ ضروري نه سمجهيو، ڪافي سارن ته انٽرويو ڏيڻ ئي گوارا نه ڪيو، هي انٽرويوز ڪي ادبي قَدُڪاٺ ڄاڻڻ لاءِ نَه ڪيا ويا آهن. هي صرف انهن بابت معلومات ڏيڻ جي هڪ ننڍڙي ڪوشش آهي، جيڪا اميد ته اوهان کي پسند ايندي ۽ هي ڪتاب اوهان کي ان وقت به ڪم ايندو جڏهن اوهان کي ڪنهن جي جنم، (جيتوڻيڪ ڪِن جنم جو سال نه ٻڌايو آهي) جنم هنڌ يا ڪنهن ٻي معلومات جي ضرورت پوندي، هنن انٽرويوز مان اوهان کي ان شخصيت متعلق ڄاڻڻ جو به موقعو ملندو. هي ننڍڙا انٽرويوز هڪ ننڍڙي مڃتا آهن، جيڪا مون پنهنجي طرفان انهن کي ارپي آهي.
مون کي اميد آهي جيئن منهنجي خاڪن جي ڪتاب ”قلم جنين جي هٿ ۾“ کان پوءِ الاهي سارا خاڪن جا ڪتاب آيا آهن. ان طرح هن سال الاهي سارا انٽرويوز جا ڪتاب به اچڻ شروع ٿيندا.
ائين لکندڙن کي زندگيءَ ۾ ئي مڃتا ملندي ته منهنجي مَنَ جي مراد پوري ٿي پوندي ۽ ننڍي وڏي، نئين پراڻي ۽ سينيئر جونيئر واري فريم مان نڪري تخليقڪارن جو ۽ انهن جي تخليقن جو قدر ڪيو ويندو.
وڃن ۾ وينجهارا! پاڻيٺَ جي پَرکڻا،
ڪينَرُ پايو اکئين، لهنِ سڀ ڪَهين سار،
موتيءَ جي مزاج جو، قدرُ منجهه ڪِنار،
صرافِنِئون ڌار، ماڻڪ مُلاحِظو ٿئي!
(شاهه لطيف رح- سر سريراڳ)
اوهان جو پنهنجو
علي محمد ”درد“ سولنگي
مارڪيٽ روڊ دادو
03322795990