امڙ جو وڇوڙو، جيون جو وڏو گهاءُ آهي جيڪو ڀرجڻ جو ناهي ….. پريتم قاضي
سوال: نانءُ ولديت سميت؟
پريتم: سڪندر آفتاب ولد قاضي خضر حيات.
سوال: جنم جي تاريخ ۽ جنم جو هنڌ؟
پريتم: 18 ڊسمبر 1973ع، نئون ديرو ضلعو لاڙڪاڻو.
سوال: ادبي نانءُ ؟
پريتم: پريتم قاضي.
سوال: تعليم/نوڪري/پيشو؟
پريتم: B.E( Civil) , ATC,AMC (master in Arts)
سوال: لکڻ جي شروعات سال ۽ مهينو؟
پريتم: 08 اپريل 1988ع پهريون نظم لکيو هو.
سوال: ادبي استاد؟
پريتم : قاضي مقصود ”گل“ (گل بابا)، سائين عبدالحڪيم ”ارشد“
سوال: ڪنهن کان متاثر ٿي لکڻ شروع ڪيو؟
پريتم: ادبي ماحول خاندان ۾ ھيو ادب ڏانهن مائل ڪندڙ ڏاڏا سائين قاضي عبدالحئي قائل ”سرشاريءَ“ جي شخصيت هئي.
سوال: ڪهڙيون شيون/ڳالھيون اوهان کي لکڻ لاءِ اتساهينديون آهن؟
پريتم: حساس دل انسان هر ان احساس کان متاثر جيڪو دل کي ڇهي، عمومن، ڏک، درد پيار، نفرت، رنج مطلب ته جيڪو احساس دل سان سلهاڙجي.
سوال: پهرين تخليق ڪڏهن ۽ ڪٿي ڇپي؟
پريتم: عبرت مئگزين سال 1988ع .
سوال: ڪھڙين اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپيا آهيو؟
پريتم: ادا سائين رسالن ۽ اخبارن ۾ گهٽ ڇپيو آھيان، شوق به گهٽ آھي.
سوال: ڪھڙين صنفن ۾ لکيو اٿو ۽ اوهان جي پسنديده صنف ڪهڙي آهي؟
پريتم: گهڻو ته غزل لکيو آھي، آزاد نظم به پسند آھن.
سوال: ڪھاڻين جو تعداد، ڪيتريون ڇپيل؟
پريتم: ڪهاڻيون ايڪڙ ٻيڪڙ لکيون هوندم، ها ڪنهن دور ۾ آفتاب ”اسير“ نالي سان ڪالم به لکيا هئا.
سوال: ڇپيل ڪتاب ۽ انهن جا سال؟
پريتم: 2005ع ۾ شاعريءَ جو مجموعو ”احساسن جا عڪس“، سنڌ بوڪ نواب شاهه پاران ”احمد ضياءَ “ ڇپرايو هو.
سوال: پھرين تخليق ڇپجڻ تي رشتيدارن جو ردِ عمل ڇا هيو؟
پريتم: ڪو خاص نه هو.
سوال: ادب ۾ اڳتي وڌڻ لاءِ اوهان جي حوصله افزائي ڪنهن ڪئي؟
پريتم: منهنجو ادبي کيتر ۾ اچڻ، گهريلو ادبي ماحول جي ڪري هيو، پر ڪجهه وقت لاءِ لا تعلق رهيس. سال 2009ع ۾جڏھن سائين عبدالحڪيم”ارشد“ جا ٻه ڪتاب: ”آجپي جي گيت جهڙي شاعري“ ۽ ”ٽٽل عڪس سونهن جا“ مرتب ڪيم ته ادبي دنيا ۾ ٻيهر سائين ”ارشد“ جي دعائن سان پير پاتو.
سوال: شاعري اوهان جي نظر ۾؟
پريتم: خوبصورت احساس جنهن ۾ ٻيائي نه هجي.
سوال: محبت اوهان جي نظر ۾؟
پريتم: اهو خواب جنهن جي تعبير ناهي.
سوال: پسنديده شاعر/شاعرائون اديب /اديبائون؟
پريتم: مقصود ”گل“، عبدالحڪيم”ارشد“، ايازگل،
سوال: پسنديده شخصيت؟
پريتم: شھيد ذوالفقار علي ڀٽو، سائين ايڇ -ايم خوجه،
سوال: پسنديده ڪتاب/گل/رنگ/موسم/پھر؟
پريتم: ڪتاب وقت ۽ حالتن سان مٽبا رهندا آھن، گل گلاب جو، موسم سيارو ۽ پهر فجر جو.
سوال: زندگيءَ جي پهرين مهرباني/خوشي؟
پريتم: جڏھن ”هن“ سان ٻه طرفو پيار ٿيو هو.
سوال: زندگيءَ جو پهريون ڏک/سڏڪو/صدمو؟
پريتم: سڏڪا ته گهڻا، پر امڙ جو وڇوڙو جيون جو وڏو گهاءَ آھي جيڪو ڀرجڻ جو ناهي.
سوال: عورت اوهان جي نظر ۾؟
پريتم: ايثار، احساس ۽ قرباني جي علامت.
سوال: اڄڪلھه جيڪو ادب سرجي پيو ان بابت اوهان جي راءِ؟
پريتم: يار ادب ته سٺو سرجي ٿو پيو، لکاري سٺو لکن ٿا پيا، پر ادارن ۾ ياري دوستيءَ واري بي تڪي ماحول سڄي ماحول کي بگاڙي ڇڏيو آهي.
سوال: سنڌي سماج ۾ ليکڪ/ليکڪائن کي ايتري پذيرائي نه ٿي ملي، جيتري ٻين ٻولين ۾ لکندڙن کي ملي ٿي، ان جو ڇا سبب آهي؟
پريتم: هينئر ادبي کيتر جو ماحول مٽجي چڪو آھي، پنهنجا نوازي جي وٺ وٺان آھي، نه ته استاد بخاري, شيخ اياز، رسول بخش پليجو، سائين جي ايم ۽ اسان جا انيڪ سنڌي اديب انٽرنيشنل سطح تي پنهنجو ۽ سنڌ جو نالو روشن ڪري چڪا آھن. باقي ٻين ٻولين جي اديبن کي آپسي ڇڪتاڻ پلئه نه ٿي پوي تنهن ڪري انهن کي پذيرائي ملي ٿي.
سوال: تنقيد ڇا آهي؟ اسان وٽ تنقيد برداشت ڇو نه ٿي ڪئي وڃي؟
پريتم: تنقيد اصل ۾ اصلاح جو ٻيو نانءُ آهي، اسان وٽ ادبي حوالي سان اها تربيت ئي نه ٿي ٿئي جيڪا، 80ع ۽ 90ع جي ڏھاڪي ۾ سٺن اديبن کان ميسر ايندي هئي، جهڙوڪ، ان دور ۾، بردو سنڌي، عبدالحڪيم ”ارشد“، سائين منظور قريشي، مير عبدالرسول مير، نوابشاهه جي ادبي ڪلاسن ۾ تنقيد براءِ اصلاح ڪندا هئا، هاڻي تنقيد صرف تنقيد لاءِ ٿئي ٿي.
سوال: ادبي/سياسي/سماجي تنظيمن سان وابستگي؟
پريتم: سڪندر آرٽ گئلري، مهراڻ آرٽس اينڊ ويلفيئر سوسائٽي، سنڌي ادبي سنگت نوابشاهه.
سوال: زندگي اوهان جي نظر ۾؟
پريتم: نعمت ۽ تحفو.
سوال: موت اوهان جي نظر ۾؟
پريتم: سچائي ۽ حقيقت.
سوال: نفرت ڇا آهي؟
پريتم: ناپسنديدگي جو اظھار ۽ برو عمل.
سوال: دل اوهان جي نظر ۾؟
پريتم: انسان جو خوبصورت عضوو.
سوال: ايندڙ ڪتاب/سھيڙيل ڪتاب ۽ انهن جا نالا؟
پريتم: منهنجو سفر نامو ”سفر عظيم“ اچڻ وارو آھي، ان کان سواءِ ٽي ڪتاب سائين عبدالحڪيم”ارشد“ جا مرتب ڪيا اٿم .
”آجپي جي گيت جهڙي شاعري“، ”ٽٽل عڪس سونهن جا“، ”آواز اندر جو“، هي ڪتاب مرتب به ڪيم ۽ امان جي نانءُ سان ادارو قائم ڪري پبلش به ڪيم. هن وقت تائين ڇهه ڪتاب ”خورشيد خضر علمي، ادبي ۽ اشاعتي اداري پاران ڇپايا آھن.
سوال: توهان طبيعتن ڪيئن آهيو؟
پريتم: ڪڏھن ٿڌو ته ڪڏھن گرم.
سوال: ڪھڙين ڳالھين تي ڪاوڙ ايندي اٿو؟
پريتم: بي تڪيون، ناحقي ۽ ناجائز ڳالهيون نه وڻنديون آھن.
سوال: مليل مڃتا/ايوارڊ/شيلڊون/ سرٽيفڪيٽ.؟
پريتم: ڊرائنگ جي امتحان ۾ پهرين پوزيشن کنئي هيم، باقي مڃتا ڪم ڪرائيندو آھي. اوهان جي دل ۾ سٺا احساس مون لاءِ مڃتا آھن.
سوال: لکڻ وقت اوهان جي ڪيفيت ڇا هوندي آهي؟
پريتم: ادا سچ پڇو لکڻ مهل ڪا خبر نه هوندي اٿم جو ڪيفيت جو ڏسيان، ها محترمه شھيد جي شھادت وقت ٽي طويل نظم لکيا هيم ان وقت بس ان جي شھادت جا منظر اکين آڏو هئا. ڪڏھن ڪڏھن ته سال به گذريا ڪجهه نه لکي سگهيو هيس. اهي به ڪيفيتون آيون.
سوال: درد ڇا آهي؟
پريتم: درد انسان لاءِ دوا آھي، درد اصولي طور وڇوڙي جو ٻيو نالو آھي.
سوال: اوهين جيڪو لکو ٿا يا جيڪو ڪجھه لکيو اٿو انهيءَ مان مطمئن آهيو؟
پريتم: نه...! انسان مطمئن ٿئي اهو ممڪن ئي ناهي، سو بس ”چلتي کا نام گاڑی“
سوال: اوهان جي شاعري ڪھڙن فنڪارن/فنڪارائن ڳائي آهي؟
پريتم: استاد انور حسين وسطڙي، سائين فقير مظفر علي دايي، باري ابڙي، ذاتي محفلن ۾ منهنجي شاعري ڳائي آھي.
سوال: لکڻ اوهان جو شوق آهي يا مجبوري؟
پريتم: مجبوري ته هرگز ناهي، شوق ئي چئي سگهجي ٿو.
سوال: شهرت اوهان کي ڪيئن لڳندي آهي؟
پريتم: شھرت جي ڪڍ مان پيو ئي ناهيان، جيڪي ڪجهه آھيان استادن ۽ وڏڙن جي دعائن جي طفيل آھيان.
سوال: اوهان کي ڪنهن کان ڪا شڪايت؟
پريتم: جيون جون پنجيتاليهه بهارون گذري ويون، ڪافي ڪجهه وڃايو سي ۽ رب پاڪ ڏنو به گهڻو آھي. جن جي دل ڏکائي اٿم تن کان معافي جي درخواست ۽ جن پيار ڏئي پريتم بڻايو انهن جا به لکين ٿورا. ڪا شڪايت ڪانهي.
لڳي لڳي واءُ ويس انگڙا ڍڪجي،
پئي کڻي پساھ، پسڻ ڪارڻ پرين جي.
(لطيف سرڪار)
**